Κύρια ερευνητική δράση του Κέντρου Περιβαλλοντικής και Αγρονομικής Έρευνας του Αρχιπελάγους για το έτος 2010 ήταν η ψηφιακή χαρτογράφηση της ευρύτερης περιοχής του Δάσους του Ράντη στο νησί της Ικαρίας.

Το δάσος του Ράντη στην Ικαρία, απόγονος των θρυλικών Δρυοδασών που χιλιάδες χρόνια πριν  κάλυψαν απ’ άκρη ως άκρη την ανατολική Μεσόγειο, αποτελεί το τελευταίο δρυοδάσος Αριάς του Αιγαίου και της νησιωτικής Μεσογείου. Με έκταση 16.000 στρεμμάτων και ηλικία των βελανιδιών άνω των 350 ετών, φιλοξενεί στο εσωτερικό του ένα μεγάλο αριθμό σπάνιων, προστατευόμενων και ενδημικών ειδών χλωρίδας και πανίδας. Το Δάσος του Ράντη έχει μοναδική βοτανική, οικολογική, αισθητική και ιστορική αξία γι’ αυτό και θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα και αρχαιότερα δάση της Ευρώπης.

Η ομάδα Γεωγραφικών Εφαρμογών στόχευσε στη δημιουργία ενός τοπογραφικού χάρτη του Δάσους ο οποίος απεικονίζει υψόμετρο, δρόμους, χωματόδρομους, οικισμούς και τα ποτάμια που διασχίζουν την ευρύτερη περιοχή του Ράντη.

Η ανάγκη δημιουργίας ενός τοπογραφικού χάρτη της περιοχής ήταν επιτακτική αφού, λόγω της δυσκολίας πρόσβασης καθώς και της ύπαρξης λιγοστών οικισμών στα όρια του δάσους, την καθιστούσε ως σήμερα την πιο φτωχή περιοχή σε χαρτογραφικό υλικό κάτι που διαφαίνεται και από την ελλιπή παρουσία της σε όλους τους υπάρχοντες χάρτες του νησιού.

Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα που έχει συλλέξει η δασική ομάδα του Αρχιπελάγους από την πολυετή ερευνητική της δραστηριότητα στο πεδίο του Δάσους, η ομάδα Γεωγραφικών Εφαρμογών προχώρησε καταρχήν στην δημιουργία ενός τοπογραφικού χάρτη ο οποίος θα αποτελεί την βάση για την μελλοντική χαρτογραφική ανάπτυξη της περιοχής.

Κάτι τέτοιο θα λύσει το πρόβλημα της πρόσβασης και θα αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο για την μελλοντική διαχείριση του Δάσους αλλά και την τουριστική ανάπτυξη των οικισμών που βρίσκονται στα όρια του. 

Λόγω της μοναδικότητας του Δάσους του Ράντη η περιοχή μπορεί να γίνει αρκετά γνωστή (δείτε το παράδειγμα του απολιθωμένου δάσους της Λέσβου) οδηγώντας στην οικονομική ανάπτυξη των τοπικών οικισμών που μέχρι σήμερα παραμένουν στο περιθώριο ακόμα και από τους χάρτες της Ικαρίας.

Άλλωστε οι μελέτες του Ινστιτούτου του Αρχιπελάγους, του Πανεπιστημίου Αιγαίου και άλλων φορέων το αναφέρουν ξεκάθαρα:

Η προστασία του Δάσους του Ράντη έχει πολλά περισσότερα να προσφέρει από την έως τώρα ληστρική αντιμετώπιση του.

Χάρτης 1: Τοπογραφικός Χάρτης Δάσους Ράντη

Το δεύτερο μέρος της τρέχουσας ερευνητικής δραστηριότητας της ομάδας Γεωγραφικών Εφαρμογών ήταν η χαρτογράφηση περιβαλλοντικών παραμέτρων του Δάσους του Ράντη όπως αυτά συλλέχτηκαν από την ομάδα δασικής έρευνας τα τελευταία χρόνια.

Το υλικό της δασικής ομάδας περιλαμβάνει πληροφορίες για την πυκνότητα των δέντρων, την πυκνότητα και διάμετρο κορμού των συστάδων Αριάς (κυρίαρχο είδος του δάσους) καθώς και τις κυρίαρχες δασικές συστάδες του Δάσους του Ράντη.

Το παραπάνω υλικό πληροφορεί συνολικά για την παρούσα κατάσταση του Δάσους και αποτελεί όπως και ο παραγόμενος τοπογραφικός χάρτης, τη βάση για περαιτέρω μελλοντική καταγραφή και ανάλυση των περιβαλλοντικών παραμέτρων.

Κύριος στόχος είναι η ανάλυση την παρούσας κατάστασης των συστάδων Αριάς που αποτελούν και το κυρίαρχο είδος του Δάσους καθώς και η ανάδειξη των λόγων που υπογραμμίζουν την οικολογική, ιστορική και βιολογική μοναδικότητα του Ράντη.

Παρατηρείστε στον Χάρτη 2 την δασική ιδιαιτερότητα του Ράντη αλλά και την σταδιακή ερημοποίηση που επέρχεται κυρίως στην δυτική πλευρά του.


Χάρτης 2: Δάσος του Ράντη – Πυκνότητα δέντρων, Κυρίαρχα δασικά είδη, Διάμετρος κορμών και Πυκνότητα δέντρων Αριάς

Πληροφορίες για το Δάσος του Ράντη στην ιστοσελίδα του Αρχιπελάγους

Χρήστος Σωτηρόπουλος 08.06.2010
Συντονιστής Δασικής Έρευνας Αρχιπελάγους

Παραγωγή Χαρτών: Yuri Nekhamkin
Περιβαλλοντικές Εφαρμογές G.I.S

Φωτογραφίες: K. Subramanian

Αρχιπέλαγος για το ikariamag