Το Πάλομαρ κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1983, 2 χρόνια πριν το θάνατο του συγγραφέα και μόλις φέτος εμφανίστηκε μεταφρασμένο στην ελληνική αγορά (Καστανιώτης). Το όνομα του πρωταγωνιστή που παρακολουθεί και καταγράφει με κάθε λεπτομέρεια πίσω από τα αντικείμενα και τα γεγονότα προέρχεται από το mount Palomar, το γνωστό βουνό της Καλιφόρνιας όπου βρίσκεται το ομώνυμο αστεροσκοπείο. Το πρόσωπο γεννήθηκε στο μυαλό του Καλβίνο για να κατανοήσει τις ποικίλες όψεις του σύμπαντος, προς τα έξω. Τελικά στα αφηγήματα του βιβλίου κοιτάζει συγχρόνως προς τα μέσα, στις εσωτερικές αβύσσους. Το βιβλίο ξεκίνησε ως εμμονή να καταγραφεί ένας τόπος ή μία κατάσταση  με περιγραφική πληρότητα.

Η ιστορία του Πάλομαρ, γράφει ο Καλβίνο, μπορεί να συνοψιστεί σε δύο φράσεις. «Ένας άνθρωπος παίρνει το δρόμο για να φτάσει, βήμα το βήμα, στη σοφία. Δεν έχει ακόμα φτάσει.»

Περπατάει στην παραλία και αποφασίζει να αποστρέψει το βλέμμα από το γυμνό στήθος μιας κολυμβήτριας  για να μην την κάνει να νιώσει άσκημα. Προβληματίζεται όμως γιατί έτσι το υποβιβάζει στο επίπεδο των άψυχων πραγμάτων σα να πρόκειται για αντικείμενο. Αποφασίζει λοιπόν να ξαναπεράσει από μπροστά της για να του δώσει την προσοχή που του αξίζει…

Μπαίνει σ’ ένα κατάστημα με ξεχωριστά εδέσματα και προσπαθεί να τρυγήσει στα βλέμματα των πελατών την αντανάκλαση της γοητείας κάθε επεξεργασμένης λιχουδιάς που βρίσκεται στις βιτρίνες των ψυγείων. Εκεί μέσα, μερικές τρούφες σε ζελατίνα μοιάζουν με μεγάλα κουμπιά στολής πιερότου.

Πώς ένα κύμα τυλίγεται στον εαυτό του για να σκάσει στην παραλία.

Πώς ένα σαμιαμίδι κολλημένο στο τζάμι παγιδεύει με την εύπλαστη γλώσσα του ένα περαστικό μυγάκι.

Στο τελευταίο αφήγημα «πώς μαθαίνει κανείς να είναι νεκρός», αποφασίζει να ζήσει σαν να είναι πεθαμένος για να δει πώς θα πάει ο κόσμος χωρίς αυτόν. Γρήγορα όμως συνειδητοποιεί ότι το να είσαι νεκρός είναι λιγότερο εύκολο  απ’ ό,τι μπορεί να φανεί…

Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε θεματικούς άξονες. Οπτικές εμπειρίες, ανθρωπολογικά και πολιτισμικά στοιχεία και τέλος εμπειρίες θεωρητικού τύπου. Σταδιακά περνάει από το χώρο της περιγραφής και της διήγησης στο χώρο του διαλογισμού. Ένα αξιόλογο έργο, γοητευτικό και παιχνιδιάρικο, ενός από τους σημαντικότερους Ιταλούς λογοτέχνες του 20ου αι.

Γιάννης Κέφαλος για το ikariamag