Πριν ένα περίπου χρόνο, με αφορμή το σχέδιος εγκατάστασης των 110 ανεμογεννητριών στην Ικαρία, είχαμε κάνει αναφορά στο μαυροπετρίτη (δες εδώ), ένα είδος γερακιού που το 84% του μικρού και απειλούμενου πληθυσμού του έρχεται για αναπαραγωγή στην Ελλάδα. Αυτό που θέλαμε να τονίσουμε είναι ότι ως ανώτερα όντα δεν έχουμε περισσότερα κυριαρχικά δικαιώματα πάνω στη φύση από τα υπόλοιπα πλάσματα και ότι η Ικαρία εμφανίζεται να έχει ιδιαίτερα σημαντική ορνιθολογική αξία για πολλούς και συγκεκριμένους λόγους. Το νησί μας περιλαμβάνεται στις δέκα σημαντικότερες περιοχές αναπαραγωγής του παγκόσμιου πληθυσμού με κωδικό ΝATURA 2000 «Ικαρία - Φούρνοι και παράκτια ζώνη, GR4120004 (SCI)».

Τότε, η δημοτική αρχή (που προφανώς μας διάβασε), έκανε ένα ειρωνικό σχόλιο για το γεράκι - εμπόδιο στα σχέδιά της. Αυτό γιατί είχε επιλέξει το δρόμο της «ανάπτυξης» (με τις Ανεμογεννήτριες) και ξεκινήσαμε από τα 5 εκατομμύρια ευρώ που θα μας απέφερε η «επένδυση»  μέχρι που επιτέλους συγκρατηθήκαμε και κατεβήκαμε σε λιγότερο από 2 εκατομμύρια.

Συχνά, για να ανοίγουμε λίγο τους ορίζοντες μας, αναφερόμαστε στο τι Συμβαίνει Αλλού. Στο παρόν θα μιλήσουμε για την Άνδρο. Η γειτονική Άνδρος επέλεξε κι έναν άλλο δρόμο που αποδείχτηκε σοφός και την έβαλε στην τροχιά αυτού που τελευταία αποκαλούμε εναλλακτικό. Γνώριζε ήδη ότι στη δική της ΖΕΠ (Ζώνη Ειδικής Προστασίας) υπάρχουν μαυροπετρίτες, σπιζαετοί, θαλασσοκόρακες και αιγαιόγλαροι, όλα τους σπάνια είδη. Όπως είναι φυσικό, οι περισσότεροι στο νησί είχαν άγνοια για τα συγκεκριμένα πτηνά. Ελάχιστοι γνώριζαν τη σπουδαιότητά τους, πόσο μάλλον τα πληθυσμιακά μεγέθη. Υπήρχαν κάποιες σποραδικές μελέτες της Ορνιθολογικής Εταιρείας και σκόρπια στοιχεία αλλά καμία πλήρης καταγραφή.

Όλα άλλαξαν όταν η Άνδρος μπήκε στο πρόγραμμα Life, συνολικής διάρκειας τεσσάρων ετών. Υλοποιείται ήδη ο στόχος και εφαρμόζονται μέτρα άμεσης προστασίας και διατήρησης αυτών των ειδών με τη δημιουργία ενός ευνοϊκού και βιώσιμου περιβάλλοντος.

Το έργο είχε να αντιμετωπίσει την ελληνική πραγματικότητα και αποτελεί προϊόν τριετούς προσπάθειας και σχεδιασμού. Αρχικά η πρόταση που υποβλήθηκε κρίθηκε ως μη επιλέξιμη για χρηματοδότηση λόγω του ότι ο τόπος δεν είχε ακόμη θεσμοθετηθεί ως ΖΕΠ. Tο εμπόδιο αυτό ξεπεράστηκε στις αρχές του 2010, με την επίσημη θεσμοθέτηση της ΖΕΠ Άνδρου.

Το Life Andros, έχει προϋπολογισμό 1,8 εκατομμύρια ευρώ (75% από την Ευρωπαϊκή Ένωση και 25% από το Πράσινο Ταμείο του Υπουργείου Περιβάλλοντος). Υλοποιείται από τον δήμο σε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και την εταιρεία περιβαλλοντικού σχεδιασμού NCC ΕΠΕ. Οι δράσεις επικεντρώνονται στις πλέον άμεσες απειλές που αντιμετωπίζουν τα τέσσερα αυτά είδη, ενώ τοποθετούνται τεχνητές πέτρινες φωλιές στις βραχονησίδες προκειμένου να αναπαραχθούν τα πουλιά. Η καταγραφή και η επιτήρηση είναι συνεχείς. Οι φωλιές ελέγχονται, ενώ παρατηρείται και η ανθρώπινη δραστηριότητα. Το σπουδαιότερο, τα μέλη της ομάδας μπήκαν στη διαδικασία να καλλιεργήσουν χωράφια (κυρίως με σιτάρι και κριθάρι) προκειμένου να επέμβουν θετικά στην τροφική αλυσίδα. 

Σε όλη αυτήν την προσπάθεια επικουρεί και ένα σύγχρονο σκάφος που αποκτήθηκε πριν λίγους μήνες κι έτσι οι παρατηρητές και οι ερευνητές  μετακινούνται γρηγορότερα. Καπετάνιος του είναι ένας παράκτιος αλιέας που βρίσκεται εθελοντικά στο τιμόνι. Είναι ένας επαγγελματίας που έχει καταλάβει τη σπουδαιότητα των προστατευόμενων περιοχών, ενδιαφέρεται επίσης για όσα συμβαίνουν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Έχει αντιληφθεί ότι η τοπική κοινωνία χρειάζεται ενημέρωση, κάτι που είναι πλέον εφικτό αφού υπάρχει κέντρο ενημέρωσης και πραγματοποιούνται συνεχώς ημερίδες.

Στα παράπλευρα οφέλη του προγράμματος είναι η ενημέρωση των αλιέων για τη σημασία των υποθαλάσσιων λιβαδιών της ποσειδωνίας που σύμφωνα με τους βιολόγους αποτελούν το μαιευτήριο των ψαριών. Όταν οι μηχανότρατες ξηλώνουν την ποσειδωνία, μειώνεται ο αριθμός των ψαριών που αποτελούν τροφή για τα θαλασσοπούλια και προϊόν βιοπορισμού των ψαράδων.

Στις Σποράδες παλιότερα υπήρξαν έντονες αντιδράσεις για τη δημιουργία του θαλάσσιου πάρκου στην Αλόννησο αλλά πλέον η φώκια είναι η αγαπημένη κατοίκων, ψαράδων και τουριστών. Τώρα είναι η σειρά της Άνδρου. Υπάρχει μεγάλη τοπική υποστήριξη του έργου και μεγάλες προσδοκίες από την υλοποίηση των προβλεπόμενων δράσεων.

ikariamag.gr|από, για και με αφορμή την Ικαριά!
Ακολουθήστε μας σε twitter και Facebook