Με πτυχίο Ανωτέρων Σπουδών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης από το Πανεπιστήμιο της Βοστόνης και σειρά Master Classes σε Ελλάδα και Αμερική, ο Ικαριώτης Ζαφείρης Χαϊτίδης έχει εδώ και λίγα χρόνια επιστρέψει στην Ελλάδα, συμμετέχοντας δημιουργικά σε πολλά καλλιτεχνικά δρώμενα και από διάφορα πόστα.

Κινηματογραφιστής, σεναριογράφος, με μεγάλη εμπειρία στην παραγωγή, και στο εξωτερικό, ο ίδιος  δηλώνει πρωτίστως σκηνοθέτης κάθως έχει σκηνοθετήσει όλα σχεδόν τα είδη: Θέατρο, κινηματογράφο, ντοκιμαντέρ, βίντεοκλιπ, performances, εκπομπές.
Διαβάστε τη συνέχεια στη συνέντευξη του Ζαφείρη Χαϊτίδη στο ikariamag.gr

Ο Ζαφείρης Χαϊτίδης συμμετείχε με την multimedia performance του, Kill the-M-all στο 2ο àrtεις; fest| Ημέρες Σύγχρονης Ικαριακής Δημιουργίας στην Αθήνα, που διοργάνωσε το ikariamag.gr

Ακολουθεί η συνέντευξη που παραχώρησε στο mikrocosmos.gr

Μια ψηφιακή βιβλιοθήκη με αρχειακά πλάνα από μαζικές κινητοποιήσεις: λαϊκά κινήματα, διαδηλώσεις και συλλαλητήρια, πορείες από το 2011 μέχρι σήμερα ετοιμάζει ο Ζαφείρης Χαϊτίδης, ένας κινηματικός κινηματογραφιστής. « Θεωρώ ότι μπορώ να χειριστώ μια κάμερα καλύτερα απ ’ό,τι μια πέτρα. Εξάλλου, στις περισσότερες περιπτώσεις, μια πέτρα μπορεί προκαλέσει μόνο προσωρινή ζημιά, ενώ ένα πλάνο –τώρα πια με την ύπαρξη του διαδικτύου– μπορεί να παραμείνει διαχρονικό και να αποτυπωθεί στη μνήμη/ψυχή του θεατή» δηλώνει.

 (photo: Arash Hamedian)

Έχεις δημιουργήσει την πρώτη ψηφιακή «βιβλιοθήκη» των διαδηλώσεων και μαζικών κινητοποιήσεων στην Ελλάδα. Από πότε συγκεντρώνεις αυτό το υλικό;
Αν και συμμετέχω στις πορείες στην Αθήνα ως ευαισθητοποιημένος πολίτης από πριν τη Κρίση, το ψηφιακό Αρχείο, “Greek Chronicle Project_Footage Archive”, άρχισε να συγκεντρώνεται από το 2011 και μετά, εποχή των Αγανακτισμένων. Αν είχα στη κατοχή μου ψηφιακή κάμερα νωρίτερα, θα είχα αρχίσει να ντοκουμεντάρω από νωρίτερα… Κάθε τι πλέον που διαδραματίζεται στους δρόμους της Αθήνας, περνάει στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας. Από το 2011 και μετά καταγράφω, σε συστηματική βάση (όσο αυτό μου είναι εφικτό), μαζικές κινητοποιήσεις: λαϊκά κινήματα, διαδηλώσεις και συλλαλητήρια, πορείες αντιφασιστών και αντιεξουσιαστών, επεισόδια και αστυνομική βία, και γενικά δραστηριότητες λαϊκής αντίδρασης προς τα καθεστώτα ή όσα έχει προκαλέσει η οικονομική κρίση.

Θα λέγαμε ότι είσαι «κινηματικός» κινηματογραφιστής;
Ναι, θα μπορούσαμε να πούμε πως είμαι κινηματικός κινηματογραφιστής. Το θεωρώ χρέος μου ως ενεργός πολίτης και ως σκηνοθέτης-κινηματογραφιστής να εμπλακώ/λάβω θέση, με τον τρόπο που μπορώ, σε αυτή τη περίοδο οικονομικής, κοινωνικής και ανθρωπιστικής κρίσης στην Ελλάδα. Θεωρώ ότι μπορώ να χειριστώ μια κάμερα καλύτερα απ’ό,τι μια πέτρα. Εξάλλου, στις περισσότερες περιπτώσεις, μια πέτρα μπορεί προκαλέσει μόνο προσωρινή ζημιά, ενώ ένα πλάνο –τώρα πια με την ύπαρξη του διαδικτύου– μπορεί να παραμείνει διαχρονικό και να αποτυπωθεί στη μνήμη/ψυχή του θεατή. Μην ξεχνάμε πως ζούμε στην εποχή όπου κυριαρχεί η κινούμενη εικόνα, όπου παντού σχεδόν όλοι κρατάνε ή κοιτάνε μια οθόνη.

Πώς προέκυψε αυτή η σκέψη για το ψηφιακό αρχείο;
Το ψηφιακό αρχείο πρόεκυψε ως φυσικό επακόλουθο κατά τη διάρκεια κινηματογράφησης ενός ντοκιμαντέρ-σε-εξέλιξη για την περίοδο της κρίσης, το «Ελληνικό Χρονικό», όπου και συνειδητοποίησα την σημασία ενός αρχείου με βίντεο-ντοκουμέντα. Επιλεκτικά, άρχισα να μεταφορτώνω το οπτικοακουστικό αυτό υλικό στο κανάλι μου στο Youtube, όπου και υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον προβολής αυτών των πλάνων από αναγνωρισμένα ειδησεογραφικά μέσα ενημέρωσης (το CNN International, μεταξύ άλλων), καθώς επίσης κι από διεθνής εταιρίες παραγωγής που συμπεριλαμβάνουν τα πλάνα του Αρχείου σε μικρού και μεγάλου μήκους ταινίες μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ.
Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η ανεξάρτητη Αμερικάνικη ταινία, “Promakhos” (2014), όπου πλάνα από το Αρχείο μονταρίστηκαν μαζί με πλάνα των πρωταγωνιστών της ταινίας σε πραγματική πορεία διαμαρτυρίας στην Αθήνα (6η Δεκέμβρη 2013, επέτειος Αλέξη Γρηγορόπουλου), που επίσης κινηματογραφήθηκαν από εμένα, δίνοντας την εντύπωση πως ήταν παρόντες στα γεγονότα που έλαβαν μέρος στην Αθήνα το 2011 και 2012. Αυτό που μου κάνει ιδιαίτερη εντύπωση είναι πως δεν υπάρχουν περισσότερα ψηφιακά Αρχεία συναδέλφων μου…

Ποια είναι η πιο έντονη εμπειρία που έζησες σε αυτές τις πορείες;
Έχω ζήσει διάφορες έντονες εμπειρίες, μιας και ο βαθμός επικινδυνότητας για όσους παρευρίσκονται στις πορείες είναι κάθε φορά υψηλός –ήταν ιδιαίτερα υψηλός με τις προηγούμενες κυβερνήσεις– και ένας λόγος παραπάνω διότι, από προσωπική μου στάση, δεν φοράω ποτέ κράνος ή αντιασφυξιογόνα μάσκα, ώστε να μην θεωρούμαι επαγγελματίας δημοσιογράφος ή κινηματογραφιστής των αρχών, δεν θέλω να κρύβομαι από κανέναν παρά το ρίσκο.
Έχω εισπράξει, όπως και πολλοί άλλοι, χημικά, κρότου λάμψεις και γκλομπιές αστυνομικών, μα μια απ’τις εμπειρίες που θα μείνει χαραγμένη στη μνήμη μου είναι από αρχές Δεκέμβρη του ‘14 μετά από μια πορεία αλληλεγγύης στην απεργία πείνας του Νίκου Ρωμανού, όπου ενώ κινηματογραφούσα στα Εξάρχεια, ομάδες Δέλτα περικύκλωσαν και εγκλώβισαν όποιους μας βρήκαν στο πέρασμα τους σε ένα στενό. Είδα παιδιά (από ανήλικα, μέχρι 24 το πολύ) να τρέχουν κυριολεκτικά για τις ζωές τους ενώπιον των κυριολεκτικά αφηνιασμένων μπάτσων. Μπροστά στα μάτια μου, νεαροί ακόμη και κορίτσια τα ποδοπάτησαν, τα χτυπούσαν με γροθιές, κλομπ και κλοτσιές και μετά τα έσερναν, προφανώς, προς τις κλούβες. Οι στριγκλιές των κοριτσιών δεν ξεχνιούνται. Δεν τα είδα όλα, έτρεχα κι εγώ από φόβο να ξεφύγω. Αν δεν μας άνοιγαν την είσοδο μιας πολυκατοικίας οι ένοικοι, θα άνοιγαν τα κεφάλια ολονών μας οι αστυνόμοι. Να’ναι καλά οι ένοικοι που μας έκρυψαν στα σπίτια τους, ενώ οι Δέλτα έκαναν ελέγχους χωρίς εντάλματα μέσα σε πολυκατοικίες της γειτονιάς. Είναι αμέτρητες οι ιστορίες τρόμου όσων έχουν βρεθεί στους δρόμους απέναντι στις δυνάμεις καταστολής.

 (photo: Κοσμάς Ινιωτάκης)

Η πρόσβαση στο υλικό σου θα είναι ανοιχτή σε όλους;
Το ψηφιακό αυτό υλικό είναι ήδη προσβάσιμο σε όλους, επισκέπτες και επαγγελματίες σε όλο το κόσμο, μέσω του καναλιού μου στο Youtube και σε ποιότητα υψηλής ανάλυσης (full High Definition). Όταν θα ολοκληρωθεί η ιστοσελίδα του οπτικοακουστικού αυτού Αρχείου, η πρόσβαση σε αυτό θα είναι οργανωμένη και εύχρηστη για όλους. Προς το παρόν, μια πρώτη παρουσίαση του ψηφιακού Αρχείου, “G.C.P. (Greek Chronicle Project)”, γίνεται στην επαγγελματική ιστοσελίδα μου zafeirishaitidis.com όπου επίσης ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει τα 10 (Featured) βίντεο απ’το 2012 που έστρεψαν τη προσοχή στη δουλειά μου και που παρουσιάστηκαν στο επίσημο πρόγραμμα της διεθνής έκθεσης, 7th Berlin Biennale for Contemporary Art 2012, μαζί με άλλα πολιτικά βίντεο και εικαστικά έργα κινηματογραφιστών και καλλιτεχνών από όλων τον κόσμο. (Youtube, http://zafeirishaitidis.com).

Πόσες ώρες γυρισμάτων θα λέγαμε ότι θα προσπαθήσεις να «στριμώξεις» στο ψηφιακό αρχείο;
Όσα χρόνια ντοκουμεντάρω τα «αποτελέσματα της Κρίσης» έχει συσσωρευθεί ένα αρχείο αρκετών εκατοντάδων ωρών. Φυσικά, δεν έχω μεταφορτώσει ολόκληρο το αρχείο μου στο διαδίκτυο, παρά μόνο μια ενδεικτική επιλογή αυτών των πλάνων (η αρχειοθέτηση είναι ακόμη σε εξέλιξη). Σε ορισμένες περιπτώσεις, με τους συνεργάτες μου έχουμε δημοσιεύσει μονταρισμένες εκδοχές συγκεκριμένων ημερών, αναδεικνύοντας «το κλίμα της ημέρας», ιδίως των ιδιαίτερα αξιομνημόνευτων γεγονότων, όπως λόγου χάρη της 12ης Φεβρουαρίου 2012 όπου οι δρόμοι του κέντρου της Αθήνας έμοιαζαν με εμπόλεμη ζώνη.
Να προσθέσω πως αποσπάσματα του Αρχείου θα ενταχθούν στην πρώτη μου μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας, «Αδιέξοδος», που κι αυτή αφορά στην Κρίση, ως πλάνα ενός ντοκιμαντέρ που κινηματογραφεί ο ένας εκ των βασικών ηρώων της ταινίας. Η ταινία αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε στάδιο προετοιμασίας για γυρίσματα τον επόμενο χειμώνα.

Σε ποιο στάδιο αυτή τη στιγμή βρίσκεται η ιδιότυπη ψηφιακή βιβλιοθήκη;
Το ψηφιακό Αρχείο “Greek Chronicle Project” είναι υπό κατασκευή. Αυτή τη στιγμή, οργανώνεται και αρχειοθετείται η οπτικοακουστική βάση δεδομένων (βίντεο και φωτογραφιών). Σύντομα, επισκέπτες και επαγγελματίες θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν και να επιλέξουν ανάμεσα σε βίντεο-τεκμηριωμένα γεγονότα ανά χρονολογία (από το 2011, μέχρι σήμερα). Το ψηφιακό Αρχείο θα περιέχει: Μια ανά-χρονολογία Παρουσίαση οπτικοακουστικού υλικού, χρονολογικές Λίστες με ημερομηνία και περιγραφή γεγονότων, και μια Γρήγορη-αναζήτηση ανά ημερομηνία/γεγονός.
Το Αρχείο αυτό δημιουργήθηκε στην κλιμάκωση, και θα παραμείνει ενεργό και μετά την “επίλυση”, της ελληνικής κρίσης, η οποία αντικαθρεφτίζει, σε έναν μικρόκοσμο, την Παγκόσμια Κρίση που αντιμετωπίζει ολόκληρη η ανθρωπότητα. Μπορεί η ανθρώπινη μνήμη να ξεθωριάζει, η ψηφιακή μνήμη όμως παραμένει ανεξίτηλη.

Βρείτε και άλλο υλικό από τη συνέντευξη στο mikrocosmos.gr

ikariamag.gr