ΕΙΣΗΓΗΣΗ  ΠΡΟΣ ΤΟ Δ.Σ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΙΚΑΡΙΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΎ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ  ΛΕΥΤΕΡΗ ΚΟΧΥΛΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΒΟΣΚΟΤΟΠΩΝ

Πέρασαν κάποιοι μήνες από τότε που το Δημοτικό Συμβούλιο, κάτω από την πίεση των γεγονότων, οδηγήθηκε στην απόφαση, να συστήσει μια επιτροπή, αποτελούμενη από Δημοτικούς Σύμβουλους, Υπηρεσιακούς παράγοντες, εκπροσώπους των Κτηνοτρόφων και εκπροσώπους των πολιτιστικών συλλόγων, με σκοπό να παρουσιάσει μια πρόταση ρεαλιστική και όσο το δυνατόν ολοκληρωμένη για την διαχείριση των Δημοτικών Βοσκοτόπων. Η πρόταση αυτή ήταν αναγκαία προϋπόθεση, για να αποφασίσει ο Δήμος αν θα συνεχίσει να ενοικιάζει ή όχι τους Δημοτικούς βοσκοτόπους και κάτω από ποιους όρους.

Με την έννοια γεγονότα, εννοούμε:
1.Τη συνεχιζόμενη Ερημοποίηση των Δημοτικών εκτάσεων, που προκαλείται από την ανεξέλεγκτη βόσκηση.  Ειδικά η Δυτική Ικαρία δέχεται σε ορισμένες περιοχές υπερβολικά μεγάλη βοσκοφόρτωση και πολύ φοβάμαι, ότι υπάρχουν περιοχές όπου η  κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη.

2.Το γεγονός ότι Κτηνοτρόφοι παραμένουν όμηροι και μετέωροι από το 2010, που έληξε η περίοδος των ενοικιάσεων και έχουν ανάγκη τα νέα συμβόλαια, ώστε απρόσκοπτα να συνεχίζουν να παίρνουν τις ενισχύσεις

3.Την απαίτηση της κοινής γνώμης, που εκφράζεται μέσω των πολιτιστικών Συλλόγων και που ζητά εδώ και τώρα να βρεθεί μια βιώσιμη λύση, με την οποία από την μια μεριά να προστατευθεί το περιβάλλον και από την άλλη να δοθεί κάποια διέξοδος στους κτηνοτρόφους

4.Την Εγκύκλιο της Δ/νσης  Δασών που απαγορεύει την Βόσκηση σε ορισμένες κρίσιμες περιοχές και ζητά από τον Δήμο να χαρτογραφήσει τις απομένουσες  περιοχές και να καθορίσει τον αριθμό των ζώων που θα παραμένουν για ένα τετράμηνο σ’ αυτές. Κάτω από το βάρος αυτών των θεμάτων, η επιτροπή δεν μπόρεσε να καταλήξει σε μια κοινά αποδεκτή  πρόταση και έτσι το ακανθώδες αυτό πρόβλημα εξακολουθεί να μη βρίσκει τη λύση του.

Ως μέλος αυτής της Επιτροπής μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι, δεν υπήρξε μια συν-αντίληψη  για την αναγκαιότητα να παρθούν ριζικά μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος την συγκεκριμένη στιγμή.

Όχι αποκλειστικά από υπαιτιότητα των κτηνοτρόφων οι οποίοι έχουν συνειδητοποιήσει ότι η συνέχιση  της σημερινής κατάστασης θα τους οδηγήσει βραχυπρόθεσμα στον αποκλεισμό τους από τις βοσκήσιμες Δημοτικές εκτάσεις, αλλά και εξαιτίας των απαιτήσεων της νομοθεσίας, η οποία ζητάει την ακριβή χαρτογράφηση του γηπέδου που θα παραχωρείται σε κάθε ενοικιαστή.  Αυτό σημαίνει κόστος, χρόνο και μια πρόσθετη δυσκολία η οποία δεν είχε προβλεφθεί.

Μετά από τα αδιέξοδα, πήρα την πρωτοβουλία, να διαμορφώσω  και να παρουσιάσω μια πρόταση στο Δ.Σ και να παρθούν συγκεκριμένες αποφάσεις, πάνω στην διαχείριση των Δημοτικών Βοσκοτόπων, για να μην χάνεται άλλος πολύτιμος χρόνος.

Πριν προχωρήσω θα ήθελα να κάνω κάποιες επισημάνσεις, σχετικά με την νομοθεσία που υπήρχε μετά τον πόλεμο και μέχρι την μεταπολίτευση  και πως διαμορφώθηκε τις μέρες μας όσο αφορά την  κτηνοτροφία. Στην πρώτη περίοδο υπήρχε το πρόβλημα της επιβίωσης του Λαού και έννοιες όπως, περιβάλλον, ασφαλή τρόφιμα, ευζωία των ζώων, ήταν άγνωστες έως ανύπαρκτες. Εξ άλλου το κτηνοτροφικό μοντέλο που ήταν καθιερωμένο στην Ικαρία μέχρι σχεδόν την δεκαετία του εξήντα δεν δημιουργούσε κανένα πρόβλημα στο περιβάλλον, αντίθετα το εξυγίανε. Το πρόβλημα εμφανίζεται, όταν πολλοί από τους νέους κτηνοτρόφους  επιλέγουν να είναι παράλληλα γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Έτσι δημιουργούνται τα πρώτα αδέσποτα κοπάδια και αρχίζουν να φαίνονται τα πρώτα συμπτώματα ερημοποίησης. Η μόνη νομοθεσία που υπήρχε τότε ήταν τα δικαστήρια. Η τότε Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν είχε νομική κάλυψη για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το πρόβλημα που άρχιζε να δημιουργείται, αν δεχθούμε και πρέπει να δεχθούμε  ότι έγιναν  προσπάθειες ανάσχεσης του φαινόμενου της ερημοποίησης.

Σήμερα τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Η νομοθεσία δεν ευνοεί την αποίμενη  Κτηνοτροφία. Ο Νόμος  4056/2012 π.χ  προβλέπει να συλλαμβάνει τα ανεπιτήρητα ζώα

Το πνεύμα της νομοθεσίας και οι επιχορηγήσεις είναι προς την κατεύθυνση της ημι-      εκτατικής  κτηνοτροφίας και πάντως όχι της αδέσποτης. Ακόμα και οι κοινοτικοί κανονισμοί, από την μια μεριά ενθαρρύνουν την ανάπτυξη των βοσκοτόπων, από την άλλη βάζουν κανόνες, για την παραμονή των κτηνοτρόφων στο καθεστώς των ενισχύσεων, με μια περίοδο χάριτος μέχρι το 2015.

Αυτά για να ξέρουμε ποια είναι η πραγματικότητα και να την ξέρουν περισσότερο οι κτηνοτρόφοι που εξαρτώνται από τις κοινοτικές επιχορηγήσεις. Πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι ο μόνος δρόμος είναι η συνεργασία με τον Δήμο, για να προστατεύσουμε το νησί μας και την κτηνοτροφία

Η πρόταση μου για μια ορθολογιστική  διαχείριση των βοσκοτόπων, έλαβε υπόψη:  Πρώτον. Την εθνική και κοινοτική Νομοθεσία:
•Τον N.3698 (ΦΕΚ Α198/2008) Ρυθμίσεις θεμάτων Κτηνοτροφίας και άλλες διατάξεις
•Τον Ν.4056- (ΦΕΚ A 52/2012)- Ρυθμίσεις για την Κτηνοτροφία και τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις
•Την διευκρινιστική εγκύκλιο εφαρμογής του νόμου 4056/2012 (φεκ 52 α΄) : ρυθμίσεις για την κτηνοτροφία και τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις και άλλες διατάξεις
•Τον ν 4061/2012 Διαχείριση και προστασία ακινήτων…………….
•Τον  Καν. (ΕΚ) αριθ 1782/2003 όπου στηρίζεται η νέα ΚΑΠ
•Και τον καν(ΕΚ).73/2009 του Συμβουλίου( σχετικά με τη θέσπιση κοινών κανόνων για τα καθεστώτα άμεσης στήριξης για τους γεωργούς στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής και τη θέσπιση ορισμένων καθεστώτων στήριξης για τους γεωργούς, για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 1290/2005, (ΕΚ) αριθ. 247/2006, (ΕΚ)αριθ. 378/2007 και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1782/2003).                                                                         

Δεύτερο. Τις δημοσιεύσεις και Μελέτες
•Τις δημοσιεύσεις του ΥΑΑ & Τ Ανάπτυξη τομέα αιγοπροβατοτροφίας
(µε βάση προτάσεις & συµπεράσµατα των περιφερειακών µελετών της νέας ΚΑΠ)
•Τα  συμπεράσματα μελέτης της  Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου για την εφαρμογή της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (Κ.Α.Π)

Και στηρίχθηκε στις Εργασίες:
•Του Γεωπονικού  Πανεπιστήμιου Αθηνών
Εργαστήριο διατροφής ζώων «μελέτη – εμπειρογνωμοσύνη για τα λιβάδια της Νήσου Ικαρίας για την καλύτερη αξιοποίηση των προγραμμάτων του ΕΠΑΑ» (Επιστημονικός υπεύθυνος: Γ. Ζέρβας, καθηγητής Γ.Π.Α. Συνεργάτες. Χατζηγεωργίου, Λέκτορας Γ.Π.Α. Ελ. Τσιπλάκου, Γεωπόνος Ζωοτέχνης MSc Αθήνα, 2006)
•Του Γεωπονικού  Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ερημοποίηση και η αντιμετώπιση της στην Ικαρία)
•Του κανονισμού διαχείρισης βοσκοτόπων Ικαρίας

Η πρόταση μου αποτελείται από δύο μέρη.
Το ένα είναι τα μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν και το κτηνοτροφικό μοντέλο που πρέπει να ακολουθηθεί, ώστε να σταματήσει η καταστροφή του περιβάλλοντος.
Ποια θα είναι αυτά τα Μέτρα:

1.Η λογική των ενοικιάσεων να στηριχθεί στην βοσκοϊκανότητα  των  Δημοτικών βοσκοτόπων. Αυτό σημαίνει σύμφωνα με την μελέτη του Γεωπονικού Πανεπιστημίου ένα αιγοπρόβατο ανά 5 στρέμματα στα Δ.Δ. Αγίου Κηρύκου  και Ευδήλου, για χρονικό διάστημα 5 μηνών, ενώ για το Δ.Δ Ραχών ένα αιγοπρόβατο ανά 6 στρέμματα για το ίδιο χρονικό διάστημα.

2.Να σταματήσει η αδέσποτη και καταστροφική κτηνοτροφία και να πάρει την θέση της η ποιμενόμενη Κτηνοτροφία. Με την μετακίνηση των ζώων σε όλο τον ενοικιαζόμενο βοσκότοπο, θα επιτυγχάνεται  ισόρροπη βόσκηση και δεν θα παρατηρείται το φαινόμενο  της υπερβόσκησης στην περιοχή που περιμένουν τα ζώα τον κτηνοτρόφο να τα ταΐσει ή όπου βρίσκουν φυσικό καταφύγιο στις αντίξοες καιρικές συνθήκες.

3.Να υπάρχει δέσμευση του Κτηνοτρόφου, κάθε ζώο του, που θα βρίσκεται στον Δημοτικό βοσκότοπο, να φέρει την προβλεπόμενη σήμανση και να συνεργάζονται αρμονικά, τόσο με τις υπηρεσίες ελέγχου και πρόληψης, όσο και με τις υπηρεσίες του Δήμου σε θέματα βελτίωσης των τοπικών φυλών και ελέγχων.

4.Να απαγορεύεται η είσοδος στους Δημοτικούς βοσκότοπους ζώων καθαρόαιμων ή μιγάδων, που δεν ανήκουν σε τοπικές φυλές

5.Σε περίπτωση  αθέτησης των μέτρων ο Κτηνοτρόφος να αποβάλλεται από τον Δημοτικό βοσκότοπο και να κοινοποιείται η αποβολή του στον ΟΠΕΚΕΠΕ

6.Το κόστος της χαρτογράφησης φυσικά θα το αναλάβουν οι κτηνοτρόφοι, θα μπορούσε βέβαια να συμψηφιστεί με τα τέλη βοσκής

7.Χρονική διάρκεια παραχώρησης: Η χρονική διάρκεια της παραχώρησης της χρήσης του βοσκοτόπου, ορίζεται στα πέντε(5) χρόνια, με δυνατότητα παράτασης, στο  ανώτατο όριο των δέκα (10) χρόνων

8. Τίμημα παραχώρησης: Το τίμημα της παραχώρησης της χρήσης καταβάλλεται ετησίως, εντός τριμήνου από την ημερομηνία που ορίζει η απόφαση παραχώρησης και κατατίθεται στο Ταμείο του Δήμου.

9. Όροι παραχώρησης της χρήσης, περιγράφονται στην συγγραφή υποχρεώσεων και δικαιωμάτων, μεταξύ κτηνοτρόφων και Δήμου

Το δεύτερο μέρος είναι επίσης μια δέσμης μέτρων που θα πρέπει να λάβει ο Δήμος, προς την κατεύθυνση στήριξης των κτηνοτρόφων , ώστε οι όποιες παρεμβάσεις  στην περίοδο προσαρμογής να μην επηρεάσουν σημαντικά το κτηνοτροφικό εισόδημα.

1. Το κριτήριο της βοσκοϊκανότητας να μη  ισχύει, σε περίπτωση δημιουργίας σε Δημοτικό βοσκότοπο ομαδικών η ατομικών στάβλων. Επίσης οι χώροι αυτοί να παραχωρούνται με συμβολικό τίμημα, έξω από την λογική των ενοικιάσεων και για περίοδο μέχρι πενήντα χρόνια. Η ρύθμιση αυτή στερεί επιχειρήματα αυτών που ισχυρίζονται ότι δεν έχουν χρόνο να ασχοληθούν αποκλειστικά με την ποιμενόμενη κτηνοτροφία. Η επιτυχία αυτού του μέτρου είναι υπόθεση αλληλεγγύης και συντροφικότητας. Το πείραμα αυτό των ομαδικών στάβλων εφαρμόστηκε  με επιτυχία στην Ιταλία με τους λεγόμενους Κοινωνικούς Στάβλους, σε περιοχές όπου υπήρχε κατακερματισμένος κλήρος και πολυκαλλιέργειες.

2. Με ευθύνη του Δήμου να  παραχωρηθούν χώροι για στέγαστρα για όσους στερούνται Μάνδρας, να κατασκευαστούν  και να συντηρούνται οι αναγκαίες ποτίστρες  και να κατασκευαστούν αντιπαρασιτικά λουτρά.

3. Ο Δήμος να παραχωρεί  Δημοτικές εκτάσεις σε ομάδα παραγωγών ή σε μεμονωμένα άτομα με συμβολικό τίμημα, για αποκλειστική καλλιέργεια χονδροειδών ζωοτροφών

4. Με ευθύνη Δήμου να γίνονται όπου προσφέρεται, αναχλοάσεις και εμπλουτισμός με νομευτικά και υψηλής ενεργειακής περιεκτικότητας φυτικά είδη καθώς και λιπάνσεις των βοσκοτόπων όπου αυτές είναι εφικτές και συμφέρουσες.

5. Με ευθύνη του Δήμου να φράζονται ορισμένες εκτάσεις για αναπαραγωγή των σπόρων και την διατήρηση της βιοποικιλότητας

6. Να συστήσει άμεσα ο Δήμος, το Γραφείο Αγροτικής Ανάπτυξης, που μαζί με την τεχνική Υπηρεσία θα αποτελούν την Επιτροπή Ελέγχου, η οποία σε πρώτη φάση θα είναι επιφορτισμένη με τον έλεγχο της χαρτογράφησης

Επειδή οι βοσκήσιμες Δημοτικές εκτάσεις, λόγω της απαγόρευσης ορισμένων περιοχών από την Δ/νση Δασών, έχουν περιοριστεί σημαντικά, σε περίπτωση μη επάρκειας των διαθεσίμων βοσκοτόπων θα πρέπει :
-Να συνεχιστεί η ενοικίαση με αυτούς που προϋπήρχαν του νέου καθεστώτος
-Αν και πάλι πλεονάζει ο αριθμός των ζώων, ο αριθμός των ζώων του κάθε κτηνοτρόφου  θα μειώνεται αναλογικά με  βάση το μητρώο.
-Αν σε αντίθετη περίπτωση σε κάποιο Δ.Δ πλεονάζουν οι βοσκήσιμες εκτάσεις για την επιλογή των υποψηφίων ενοικιαστών θα πρέπει να ακολουθούνται ορισμένα κριτήρια.
-Με την προϋπόθεση ότι είναι μόνιμος κάτοικος το κριτήριο με την μεγαλύτερη βαθμολογία, θα είναι η ενοικίαση για σταβλισμένη μονάδα, φυσικά όπου προβλέπεται από το ΣΧOΟΑΠ
-Δεύτερο στην βαθμολογία κριτήριο θα πρέπει να είναι ο όγκος των ζωοτροφών που παράγει ο κτηνοτρόφος ή η ομάδα παραγωγών
-Τρίτο στην βαθμολογία κριτήριο να είναι  ηλικίας έως σαράντα πέντε  χρονών για νέο Αγρότη η Άνεργο
-Για την παραχώρηση της χρήσης του βοσκοτόπου  επιλέγεται ο αιτών που αθροίζει τη μεγαλύτερη βαθμολογία

Με την εφαρμογή  αυτών των μέτρων και από τις δύο πλευρές, επιτυγχάνεται:
-Από την μια πλευρά η αποτελεσματική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της ερημοποίησης. Όλα αυτά μέσα σ’ ‘ένα πλαίσιο ρεαλιστικό και υλοποιήσιμο, ώστε να φρενάρουμε την Ερημοποίηση των κρίσιμων περιοχών  και να τις μετατρέψουμε σε περιοχές αειφόρου βόσκησης

-Από την άλλη, με την αποδοχή αυτού του πλαισίου από την μεριά των Κτηνοτρόφων. θα τους δοθεί η δυνατότητα, να παραμείνουν στο καθεστώς των κοινοτικών ενισχύσεων και μετά το 2015 με την εφαρμογή και στην Ελλάδα του Κεφαλαίου 1 της πολλαπλής συμμόρφωσης, του κανονισμού 73/2009

Με δύο λόγια, για να παραμείνει ένας κτηνοτρόφος στο καθεστώς των κοινοτικών ενισχύσεων θα πρέπει να τηρεί  την πολλαπλή συμμόρφωση. Αυτό σημαίνει, να τεκμηριώνει,  τι μέτρα παίρνει, για την προστασία του περιβάλλοντος στην περιοχή όπου διαβιούν τα ζώα του, να αποδεικνύει με στοιχεία την  καλή  διαβίωση και υγεία των ζώων  και να παρέχει πάλι με στοιχεία ασφαλή προϊόντα στην κατανάλωση

Μακροπρόθεσμα να οδηγηθούνε, σε μια βιώσιμη κτηνοτροφία που θα συνυπάρχει με ένα αειφόρο περιβάλλον.

Θα πρέπει να σημειώσω εδώ ότι με την νέα αγροτική πολιτική ενισχύεται και το Αιγοπρόβειο κρέας και σε συνδυασμό με την προοπτική δημιουργίας Σφαγείου στην Ικαρία, οι ενισχύσεις στο κρέας θα δώσουν ένα πρόσθετο εισόδημα στους κτηνοτρόφους.

Η παραγωγή περισσότερο από 200 τόνους /χρόνο αιγοπρόβειου  κρέατος, ειδικά κάτω από τις σημερινές οικονομικές συνθήκες που περνάει η χώρα μας, είναι ένας σημαντικός δείκτης για την ντόπια οικονομία και πρέπει να το κρατάμε υπόψη μας.

Μετά όλα αυτά καλώ το Δ.Σ του Δήμου να αποφασίσει αν θα πρέπει να ψηφίσει υπέρ της διπλής καταστροφής περιβάλλοντος και κτηνοτρόφων ή την στροφή σε μια αειφόρα ανάπτυξη, που σημαίνει φρένο στην περιβαλλοντική υποβάθμιση  και άμεση ανάπτυξη μιας Κτηνοτροφίας και μιας παραγωγής που θα συμβάλει σημαντικά στην οικονομία του τόπου.

ΣΗΜ: Το κείμενο, σας το στέλνουμε για διαβούλευση και παράκληση να γίνουν όποιες παρατηρήσεις, πριν την τελική παρουσίαση του στο επόμενο Δ.Σ του Δήμου.
Δ/νσεις επικοινωνίας: κ. Δημήτρης  Κουρελής dik-proedros.ds@otenet.gr
Λευτέρης Κόχυλας  elcochilas@yahoo.gr- Τηλ  2275041201