Μας παίρνετε τις δουλειές, μας κόβετε τους μισθούς, μας αφαιρείτε δικαιώματα. Δεν θα μας απαγορεύστε και τον ύπνο κάτω από τ' αστέρια!

Η ελληνική κυβέρνηση σε μια περίοδο έντονης οικονομικής κρίσης, για την οποία ευθύνεται άμεσα η πολιτική που εφαρμόζει, αποφασίζει να υπερδιπλασιάσει το ύψος του διοικητικού προστίμου που επιβάλλεται στους ελεύθερους κατασκηνωτές. Με την απόφασή της αυτή δείχνει να αγνοεί τόσο το γεγονός ότι φέτος, βάσει των στοιχείων του Ινστιτούτου Καταναλωτών, το 73% των Ελλήνων αδυνατεί ουσιαστικά να κάνει διακοπές, όσο και τον αντίκτυπο της απόφασής της στους πολίτες που γνωρίζουν ότι την ίδια στιγμή νομιμοποιούνται  με συνοπτικές διαδικασίες και  χαμηλό κόστος οι πολεοδομικές αυθαιρεσίες σε ολόκληρη τη χώρα.

Δείχνει επομένως ξεκάθαρα και προς όλες τις κατευθύνσεις ότι η κοινωνική ευαισθησία και η δικαιοσύνη, αποτελούν άγνωστες λέξεις για την κυβερνητική πολιτική. Πρώτος στόχος για φέτος εναντίον των ελεύθερων κατασκηνωτών ήταν οι παραλίες της Κρήτης (Πρέβελη και νήσος Χρυσή). Για τους προσαχθέντες απ’ αυτές σχηματίστηκε ήδη δικογραφία για παραβάσεις της νομοθεσίας περί ίδρυσης και λειτουργίας χώρων οργανωμένης κατασκήνωσης. Η αποφασιστικότητα αυτή δεν στοχεύει σε τίποτα άλλο παρά σε εκφοβισμό και αποθάρρυνση των ελεύθερων κατασκηνωτών.

Τι ισχύει όμως στην πραγματικότητα; Οι ελεύθεροι κατασκηνωτές προωθούν ένα είδος φυσιολατρικού τουρισμού χαμηλής όχλησης που αποτελεί ουσιαστικά τον θεματοφύλακα των παραλιών. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του πανέμορφου φοινικοδάσους της Πρέβελης Ρεθύμνου, όπου μέρος του καταστράφηκε από τις πυρκαγιές που μπήκαν αφού αποχώρησαν οι κατασκηνωτές. Η ρύπανση στις παραλίες κατά κανόνα άλλωστε προέρχεται από ασυνείδητους λουόμενους και όχι από τους κατασκηνωτές.

Η απαγόρευση της ελεύθερης κατασκήνωσης αποσκοπεί στην πραγματικότητα σε εξυπηρέτηση οικονομικών συμφερόντων τοπικών παραγόντων για την «αξιοποίηση» παραλιών (οικοδόμηση ξενοδοχειακών μονάδων, αναψυκτήρια, ενοικίαση ομπρελών κοκ), αλλά και σε μία «κοντόφθαλμη» αντίληψη περί τουριστικής «ανάπτυξης». Η αντίληψη αυτή έχει οδηγήσει και στην προώθηση του μοντέλου «all inclusive» με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις τοπικές οικονομίες και την αλλοίωση του φυσικού τοπίου και του παραδοσιακού χαρακτήρα των περιοχών που επιλέγονται. Αντίθετα η ελεύθερη κατασκήνωση μπορεί να συμβάλει στην προώθηση εναλλακτικού τουρισμού που - αν προωθηθεί κατάλληλα- ενισχύει την τοπική οικονομία και κυρίως τις επιχειρήσεις μικρού μεγέθους, προάγοντας τη βιωσιμότητα.

Ακόμα όμως και όταν αυτό το μοντέλο «ανάπτυξης» δεν επιλέγεται, η αντίληψη του γρήγορου πλουτισμού από τουρίστες που θα «τα ακουμπήσουν χοντρά» είναι μονοδιάστατη, ρατσίζουσα και τελικά οικονομικά ασύμφορη. Η πραγματικότητα έχει δείξει ότι σε περιοχές όπου το ελεύθερο κάμπινγκ απαγορεύθηκε, ο τουρισμός μειώθηκε αισθητά, ενώ το φυσικό περιβάλλον αλλοιώθηκε ανεπανόρθωτα από επιτήδειους καταπατητές και οργανωμένα τουριστικά συμφέροντα.

Είναι γεγονός ότι η ελληνική νομοθεσία αντανακλά την πλέον συντηρητική και φοβική άποψη για το δημόσιο χώρο. Έρχεται σε αντίθεση με συνταγματικές διατάξεις που αφορούν στο δικαίωμα για την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας (άρθρο 5 παρ.1), εκδήλωση του οποίου αποτελεί το δικαίωμα απόλαυσης των περιβαλλοντικών αγαθών. Δικαίωμα που απορρέει επίσης από το άρθρο 24 παρ. 1 Σ. για την προστασία του περιβάλλοντος. Επιπλέον ας ληφθεί υπόψη είναι ότι η σκηνή θεωρείται κατοικία και συνεπώς καλύπτεται από άσυλο (άρθρο 9 παρ. 1 εδ. α΄ του Συντάγματος), ενώ  επιτρέπεται η είσοδος αστυνομικού οργάνου μόνο παρουσία δικαστικού λειτουργού. Άλλωστε η ελεύθερη κατασκήνωση αποτελεί μοναδική επιλογή διακοπών για όσους πλήττονται οικονομικά και η απαγόρευσή της έρχεται σε αντίθεση με τη θεμελιώδη συνταγματική αρχή της ατομικής ελευθερίας και της ισότητας στην απόλαυση των συλλογικών αγαθών. Συνεπώς, η πλήρης αναθεώρηση της ισχύουσας νομοθεσίας, αποτελεί ενδεδειγμένο μέτρο σύμφωνο με τις επιταγές του Συντάγματος.   

Οι Οικολόγοι Πράσινοι υποστηρίζουμε ότι ένα νέο θεσμικό πλαίσιο που θα επέτρεπε την ελεύθερη κατασκήνωση θέτοντας συγκεκριμένους περιορισμούς (σχετικά με τις συνθήκες υγιεινής, την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος) θα ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση. Στο πλαίσιο αυτό θα μπορούσαν να υποχρεωθούν θεσμικά οι Ο.Τ.Α. εντός χρονικού διαστήματος όχι μεγαλύτερου από έξι μήνες) να καθορίσουν οι ίδιοι περιοχές ελεύθερης κατασκήνωσης εντός της επικράτειας τους, στις οποίες θα εξασφαλίσουν στοιχειώδεις υποδομές.
Σε κάθε περίπτωση, όλοι έχουμε θέση κάτω από τ΄ αστέρια…

Η Θεματική Ομάδα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων