Το Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ στο πλαίσιο του Ε.Π. «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού 2007-2013» υλοποιεί το έργο «Ανάπτυξη δικτύου υπηρεσιών πληροφόρησης, συμβουλευτικής υποστήριξης και ενδυνάμωσης εργαζομένων» με στόχο την πληροφόρηση, ενδυνάμωση και παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής στους εργαζόμενους αλλά και σε ανέργους, για θέματα που αφορούν τους τομείς της Κοινωνικής Ασφάλισης, των Εργασιακών Σχέσεων και της Απασχόλησης. Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί ένα συνοπτικό οδηγό πληροφόρησης με τις διατάξεις που διέπουν το Δώρο Πάσχα.

1.Δικαιούχοι
Το δώρο Πάσχα δικαιούνται όλοι οι μισθωτοί που απασχολούνται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου – ορισμένου ή αορίστου χρόνου, έγκυρη ή άκυρη - σε οποιονδήποτε εργοδότη. Δώρο Πάσχα δικαιούται και ο απασχολούμενος με σύμβαση έργου, στην περίπτωση που η τελευταία υποκρύπτει σχέση εξαρτημένης εργασίας. Προϋπόθεση αποτελεί η δικαστική της αναγνώριση ως τέτοια.
Οι μερικώς απασχολούμενοι λαμβάνουν κανονικά επίδομα Χριστουγέννων όπως και οι υπόλοιποι μισθωτοί, βάσει των μειωμένων αποδοχών τους. Επίσης, οι εργαζόμενοι που βρίσκονται σε καθεστώς διαθεσιμότητας δικαιούνται για τον χρόνο αυτό το ήμισυ των επιδομάτων που αναλογούν στο διάστημα αυτό.
Στην περίπτωση που ο εργαζόμενος παρέχει την εργασία του σε περισσότερους εργοδότες, δικαιούται δώρο Πάσχα από τον κάθε εργοδότη ξεχωριστά, ανάλογα με τον χρόνο της απασχόλησής του.

2. Χρόνος και τρόπος καταβολής δώρου Πάσχα
Η Μεγάλη Τετάρτη (φέτος η 8η Απριλίου) αποτελεί το ανώτατο χρονικό όριο καταβολής του δώρου Πάσχα, γεγονός που σημαίνει ότι ο εργοδότης μπορεί να το καταβάλει και νωρίτερα από το χρονικό αυτό σημείο.
Ο εργοδότης δικαιούται κατά την καταβολή του δώρου τη Μεγάλη Τετάρτη να παρακρατήσει  το ποσό του δώρου Πάσχα που αντιστοιχεί στο χρονικό διάστημα από τη Μ. Τετάρτη έως την 30η Απριλίου και να το καταβάλει αργότερα, αλλά μέχρι την 30η Απριλίου.
Η καταβολή του δώρου Πάσχα γίνεται πάντα σε χρήμα και απαγορεύεται να καταβληθεί σε είδος.

3. Υπολογισμός δώρου Πάσχα
Για τον υπολογισμό του ποσού του Δώρου Πάσχα δεν λαμβάνεται υπόψη η ιδιότητα του εργαζόμενου σαν υπαλλήλου ή εργατοτεχνίτη, αλλά ο τρόπος αμοιβής του, δηλαδή αν αμείβεται με ημερομίσθιο ή με μισθό.
Εφόσον η εργασιακή σχέση έχει διαρκέσει ολόκληρο το χρονικό διάστημα από 1η Ιανουαρίου μέχρι την 30η Απριλίου, το δώρο Πάσχα είναι ίσο με μισό (1/2) μηνιαίο μισθό για όσους αμείβονται με μισθό, και με δέκα πέντε (15) ημερομίσθια για όσους αμείβονται με ημερομίσθιο.
Οι εργαζόμενοι που η σχέση εργασίας τους με τον εργοδότη δεν έχει διαρκέσει όλο το παραπάνω διάστημα (1/1 έως 30/4), δικαιούνται να λάβουν μέρος του δώρου Πάσχα, ανάλογο με τη διάρκεια της εργασιακής τους σχέσης. Συγκεκριμένα, δικαιούνται ποσό ίσο με το 1/15 του μηνιαίου μισθού ή ένα ημερομίσθιο (ανάλογα με τον τρόπο που αμείβονται) για κάθε 8 ημέρες διάρκειας της εργασιακής σχέσης. Στην περίπτωση που η εργασιακή σχέση έχει διαρκέσει λιγότερο από 8 ημέρες κατά το διάστημα 1/1 έως 30/4, τότε καταβάλλεται ως δώρο Πάσχα ανάλογο κλάσμα του συνολικού ποσού. Σημειώνεται, ότι το 8ήμερο υπολογίζεται ημερολογιακά, χωρίς, δηλαδή, να αφαιρούνται τα Σάββατα, οι Κυριακές και οι εορτές.
Δώρο Πάσχα ανάλογο με τη διάρκεια της εργασιακής σχέσης κατά το διάστημα από 1/1 έως 30/4 δικαιούνται και οι εργαζόμενοι που αποχώρησαν από την εργασία τους πριν το Πάσχα, είτε γιατί απολύθηκαν, είτε γιατί αποχώρησαν οικειοθελώς, είτε γιατί έληξε η σχέση εργασίας τους (ορισμένου χρόνου).
Ειδικότερα, το ποσό του δώρου Πάσχα προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό του ποσού των αποδοχών (μισθού ή ημερομισθίου) με τον συντελεστή των ημερών εργασίας που πραγματοποιήθηκαν κατά το διάστημα από 1η Ιανουαρίου έως την 30η Απριλίου, όπως οι συντελεστές αυτοί προκύπτουν από τον σχετικό πίνακα (αμειβόμενων με μισθό ή αμειβόμενων με ημερομίσθιο), ο οποίος επισυνάπτεται στο τέλος του παρόντος ως παράρτημα.

4. Βάση υπολογισμού
Ως βάση υπολογισμού για το δώρο Πάσχα λαμβάνονται υπόψη οι αποδοχές που πραγματικά καταβάλλονται τη 15η ημέρα πριν το Πάσχα. Σε περίπτωση λύσης της σχέσης εργασίας νωρίτερα, το δώρο Πάσχα υπολογίζεται βάσει των αποδοχών του μισθωτού κατά την ημέρα λύσης της εργασιακής σχέσης. Στην περίπτωση εργαζομένων που αμείβονται με κυμαινόμενες αποδοχές, ως βάση υπολογισμού λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος των μηνιαίων αποδοχών ή του ημερομισθίου κατά το διάστημα από 1/1 έως 30/4.
Σημειώνεται ότι στην έννοια των πραγματικά καταβαλλόμενων αποδοχών του εργαζομένου εμπίπτει κάθε παροχή, ακόμη και μη χρηματική, την οποία λαμβάνει ο εργαζόμενος σε τακτά διαστήματα σε αντάλλαγμα της παρεχόμενης εργασίας του. Έτσι, στην έννοια των τακτικών αποδοχών του εργαζομένου εμπίπτει και το επίδομα αδείας, το οποίο προσαυξάνει το δώρο του Πάσχα με τον συντελεστή αδείας που ανέρχεται σε 0,041666. Επίσης, ως τακτικές αποδοχές νοούνται οι τυχόν προσαυξήσεις που καταβάλλονται στον εργαζόμενο για τη σταθερά παρεχόμενη εργασία του σε ημέρα Κυριακής ή αργίας, για εργασία πέραν του νομίμου ωραρίου, για τυχόν πρόσθετη εργασία, τυχόν φιλοδωρήματα που σταθερά καταβάλλονται από τρίτους για την εκτελούμενη εργασία, τυχόν σταθερή αμοιβή από προμήθειες κ.ά.

5. Χρόνος που προσμετρείται  για τον υπολογισμό του δώρου Πάσχα
Για τον υπολογισμό του Δώρου Πάσχα λαμβάνονται υπόψη ο χρόνος υποχρεωτικής αποχής από την εργασία των γυναικών πριν και μετά τον τοκετό, το διάστημα κατά το οποίο εργαζόμενος σπουδαστής έλαβε σπουδαστική άδεια προκειμένου να συμμετάσχει σε εξετάσεις και ο χρόνος άδειας λουτροθεραπείας (υπό την προϋπόθεση γνωμάτευσης από τον αρμόδιο ασφαλιστικό οργανισμό). Επίσης, στην περίπτωση που ο μισθωτός έλαβε αναρρωτική άδεια εντός του διαστήματος από 1/1 έως 30/4, για τον υπολογισμό του δώρου Πάσχα συνυπολογίζονται οι ημέρες κατά για τις οποίες δεν έλαβε επίδομα ασθενείας από τον ασφαλιστικό του φορέα.

6. Χρόνος που δεν προσμετρείται  για τον υπολογισμό του δώρου Πάσχα
Για τον υπολογισμό του δώρου Πάσχα δεν λαμβάνονται υπόψη
οι ημέρες κατά τις οποίες ο μισθωτός απείχε από την εργασία του αδικαιολόγητα ή έχοντας λάβει άδεια άνευ αποδοχών και ο χρόνος συνδικαλιστικής άδειας. Τέλος, όσον αφορά στο χρόνο απεργίας, η νομολογία δέχεται ότι οι ημέρες της απεργίας δεν υπολογίζονται στο χρόνο διάρκειας της εργασιακής σχέσης, αφού αυτές δε μπορούν να χαρακτηριστούν ως ημέρες δικαιολογημένης απουσίας.

7. Δημόσιος Τομέας
Με τον Ν. 4093/2012 καταργήθηκαν τα επιδόματα εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα από 1η.1.2013 για λειτουργούς και μισθωτούς του Δημοσίου, των ΝΠΔΔ, των ΟΤΑ, των ΝΠΙΔ που ανήκουν στο Κράτος ή σε ΝΠΔΔ ή σε ΟΤΑ ή επιχορηγούνται από αυτά τακτικά κατά 50% τουλάχιστον.

8. Συνέπειες μη καταβολής
Σε περίπτωση μη καταβολής του δώρου Πάσχα, ο εργαζόμενος έχει αξίωση έναντι του εργοδότη, την οποία μπορεί να εγείρει ενώπιον των Δικαστηρίων της χώρας. Η αξίωση του εργαζομένου παραγράφεται μετά την πάροδο πενταετίας. Επιπλέον, η μη καταβολή του δώρου Πάσχα επισύρει ποινικές κυρώσεις, με τη διαδικασία του αυτόφωρου, αφού εμπίπτει στην έννοια του μισθού και προστατεύεται ομοιοτρόπως (άρθρο 8 παρ. 1 του Ν. 2336/1995). Ο εργαζόμενος έχει το δικαίωμα να ζητήσει την ποινική δίωξη του εργοδότη και μέσω υποβολής καταγγελίας στο αρμόδιο τμήμα του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας. Τέλος, η μη καταβολή των επιδομάτων επισύρει σε βάρος του εργοδότη και διοικητικά πρόστιμα.

9. Κρατήσεις
Δεδομένου ότι το δώρο Πάσχα εμπίπτει στην έννοια των τακτικών αποδοχών του μισθωτού, γίνονται νομίμως κρατήσεις επ’ αυτού για τους οικείους ασφαλιστικούς οργανισμούς και λοιπούς οργανισμούς κοινωνικής πολιτικής, όπως και κρατήσεις φόρου μισθωτών υπηρεσιών, αλλά όχι για τέλος χαρτοσήμου.
Ειδικότερα προβλέπεται στη νομοθεσία ότι το δώρο Πάσχα υπόκειται αυτοτελώς σε εισφορές υπέρ του ΙΚΑ.
Υπογραμμίζεται ότι η ασφαλιστική κάλυψη του Δώρου Πάσχα δεν λαμβάνεται πλέον υπόψη για τον υπολογισμό της σύνταξης.

Πηγές
Κουκιάδης, Ιωάννης Δ. (2012), Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις και το Δίκαιο της Ευελιξίας της Εργασίας, Στ΄ έκδ., Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα‐Θεσσαλονίκη.
Ζερδελής, Δημήτρης (2011), Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα.
Λαναράς, Κων. Δ. (2014). Νομοθεσία Εργατική και Ασφαλιστική, Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα‐Θεσσαλονίκη.
Συντάκτης
Σοφία – Άννα Βέργου

Για περισσότερες πληροφορίες ή διατύπωση σχετικών ερωτημάτων στα αναφερόμενα πεδία παρακαλούμε να έρχεστε σε επαφή με το Περιφερειακό ΙΝΕ / ΓΣΕΕ Βορείου Αιγαίου, Εργατικό Κέντρο Χίου, Μαρτύρων 2, 82100 Χίος, τηλ. 22710 23550, fax 22710 23175, email: chiosinediktio@inegsee.gr και ineba@inegsee.gr. Οι υπηρεσίες Πληροφόρησης και Συμβουλευτικής παρέχονται δωρεάν στο κοινό.