Ικαριακή ονομασία του αρχαιοελληνικού άσκαυλου, θυλάκι ή φυλάκι και τσαμπούνα. Συσκευή αποθήκευσης αέρα και μνήμης και εκφορά μουσικών νότων, χορού, γλεντιού και νοσταλγίας. Μουσικό όργανο που συνδέει τη διονυσιακή καταβολή του πολιτισμού μας με τον ποιμενικό μας βίο. Άλλωστε το κρασί και η αίγα είναι τα δυο ποδάρια του καριώτικου πολιτισμού. Ανατριχιάζεις βλέποντας σε παλιά μοναστήρια εικόνες να αποθανατίζουν τσαμπουνιέρηδες  δίπλα σε αγίους με τη θεία κοινωνία.

Το κατεξοχήν όργανο της Ικαρίας είναι η τσαμπουνοφυλάκα και έπειτα το λυροτσάμπουνο (λύρα με τσαμπούνα). Αποτελεί το μοναδικό εκφραστή της παραδοσιακής μας μουσικής αφού λόγω του περιορισμένου ρεπερτορίου του κρατά ατόφιους τους σκοπούς στο πέρασμα του χρόνου.

Η τσαμπουνοφυλάκα είναι όργανο μνήμης  και αποτελεί το σήμα κατατεθέν για τα ήθη, τα έθιμα και τις αξίες των παλιότερων κοινωνιών. Στην περίπτωση μας, του ικαριακού βίου. Φουσκώνει αδιάκοπα στην Ικαρία και μοιάζει το παίξιμό της σαν τ' άσπρα κύματα που βλέπουμε από το βουνό όταν έχει κακό καιρό. Ο τελευταίος τσαμπουνιέρης της Ικαρίας συγχωρέθηκε πριν τρία χρόνια. Δεν έπαιζε σε πανηγύρια αλλά έπαιζε στα κάλαντα και στην παρέα του, στους συγγενείς και στα εγγόνια του στο Περδίκι. Ο προτελευταίος τσαμπουνιέρης έζησε στις Ράχες.

Γενικά τα τελευταία πενήντα χρόνια έπαιζαν στο Περδίκι, στο Πλουμάρι, στον Άγιο Κήρυκο, στο Φάρο, στις Ράχες, στο Αμάλου, στο Καρκινάγρι. Τα ονόματα και οι μνήμες έχουν συλλεχθεί με ευλάβεια.

Σήμερα υπάρχουν τσαμπουνοφυλάκες που παίζονται από νέα παιδιά κατά πάσαν την επικράτεια του νησιού. Στον Πάπα, στο Φανάρι, στη Μεσαριά, στην Περαμεριά και στις Ράχες. Κάπου θα τους έχετε δει ή θα τους έχετε ακούσει. Γίνεται προσπάθεια να αναβιώσει το όργανο αλλά κυρίως να διασωθούν και να επανέλθουν παλαιοί καριώτικοι σκοποί που έχουν σχεδόν εξαφανιστεί.

Τα χρόνια περνούν, το ίδιο προχωράει και η παράδοση, δε λέμε. Η παράδοση όμως πρέπει να αναπαράγεται δημιουργικά και να πλάθεται. Κατά τη γνώμη μας όμως δεν πρέπει να συγχωνεύεται, να εξευτελίζεται και να έρχεται στα μέτρα που κάποιος ορίζει αυθαίρετα. Ο μπούσουλας υπάρχει σαν το ράμμα του χτίστη. Είναι δικό μας θέμα αν ο επόμενος λίθος θα μπει σωστά ή θα χάσει το ράμμα.

Καριώτες ηβρέθηκαν και ηγράψασιν  ...για το ikariamag

Ακολουθήστε μας στο twitter
Ακολουθήστε μας στο Facebook

photos: Klearchos Kapoutsis