Μια θάλασσα δίχως ψάρια θα είναι σε λίγα χρόνια η Μεσόγειος, εάν συνεχιστεί με αυτούς τους ρυθμούς η υπεραλίευση αλλά και η παράνομη και η καταστροφική αλιευτική δραστηριότητα. Αυτό ήταν το συμπέρασμα της πρώτης συνάντησης εργασίας ανάμεσα στην Επιτροπή Ελέγχου Αλιείας της Ε.Ε. και σε περιβαλλοντικούς φορείς, εξειδικευμένους στον τομέα της αλιευτικής διαχείρισης. Η συνάντηση έλαβε χώρο στο Vigo της Ισπανίας στις αρχές Σεπτέμβρη, όπου είναι και η έδρα της Επιτροπής, μεταξύ φορέων από Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Βέλγιο και Ολλανδία, ενώ από πλευράς Ελλάδος συμμετείχε μόνον το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος».

Εκτιμάται ότι στη Μεσόγειο το 80% των ιχθυαποθέματων υπεραλιεύονται, ενώ στις Ελληνικές θάλασσες, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου «Αρχιπέλαγος» η υποβάθμιση της παράκτιας αλιευτικής παραγωγής παρουσιάζει δραματική μείωση που αγγίζει ποσοστιαία το 50-80% και μάλιστα σε διάστημα διετίας!

Στο πλαίσιο της παραπάνω συνάντησης, συμφωνήθηκε μεταξύ της επιτροπής και των περιβαλλοντικών φορέων, ο καλύτερος συντονισμός ως προς την ανταλλαγή δεδομένων και πληροφοριών, που σχετίζονται με την παράνομη και καταστροφική αλιεία, κυρίως στη Μεσόγειο η οποία αποτελεί και το κύριο πεδίο τέτοιων δραστηριοτήτων. Δυστυχώς, πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραματίζει η Ελλάδα, δεδομένου ότι η παρανομία αφορά στο σύνολο σχεδόν των τύπων αλιευτικών εργαλείων, επαγγελματικής αλλά και ερασιτεχνικής δραστηριότητας. Σημειωτέον πως είμαστε η μοναδική χώρα στην Ευρώπη, όπου συνεχίζεται η αλιεία με δυναμίτη! Τα αλιεύματα εξ όλων αυτών των πρακτικών διατίθενται σε κεντρικές αγορές, καταστήματα και εστιατόρια, ενώ αποδέκτες τους είμαστε πιθανώς όλοι.
Από τη μία, η έλλειψη προστατευόμενων και διαχειριζόμενων περιοχών αλιείας σε κομβικές θαλάσσιες περιοχές φέρνει τα ιχθυαποθέματα στα όρια της κατάρρευσης, και από την άλλη, η χρήση συρόμενων αλιευτικών εργαλείων, εκτός των νόμιμων αλιευτικών πεδίων, καταστρέφει στις Ελληνικές θάλασσες ιδιαίτερα σημαντικά οικοσυστήματα, όπως τα λιβάδια Ποσειδωνίας και οι ύφαλοι κοραλλιογενών ασβεστολιθικών ροδοφυκών (τραγάνες).

Μία πρόσφατη, Ελληνική «καινοτομία» που παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια με αποκορύφωμα το φετινό καλοκαίρι, είναι η συγκάλυψη της καταστροφικής αλιείας, με θεσμικά τεχνάσματα. Την ώρα που η Ε.Ε. αναθεωρεί για τρίτη φορά την Κοινή Αλιευτική Πολιτική, η Ελλάδα εφαρμόζει… βασιλικά διατάγματα, με βάση τα οποία εκδίδει μεγάλο αριθμό αδειών αλιείας για διεθνή ύδατα, σε μηχανότρατες, εκτός της κανονικής αλιευτικής περιόδου! Αυτές,  στη μαζική πλειονότητά τους, ψαρεύουν την ημέρα στη ζώνη πέραν των 6 μιλίων από τα νησιά (δηλαδή στα διεθνή ύδατα),  ενώ κατά τη διάρκεια της νύχτας όπου ο έλεγχος είναι ουσιαστικά ανύπαρκτος, συντελείται ένα όργιο παρανομίας και παραβατικότητας στα εθνικά νερά, κοντά στις ακτές! Το όλο θέμα έχει λάβει επικίνδυνες διαστάσεις καθώς ακυρώνει την τελευταία ίσως ευκαιρία ανάκαμψης των ιχθυαποθεμάτων, όπως λειτουργούσε τα προηγούμενα χρόνια με την 4μηνη παύση αλιευτικών δραστηριοτήτων για τις μηχανότρατες στις θάλασσές μας. Ως αποτέλεσμα, η αλιευτική περίοδος για τις μηχανότρατες στις θάλασσές μας έχει πλέον επιμηκυνθεί σε 12 μήνες κατ’ έτος, ενώ στην ουσία η παρανομία έχει και θεσμική κάλυψη!
Η αειφόρος διαχείριση των ιχθυαποθεμάτων αποτελεί κύριο στοιχείο βιωσιμότητας των αλιέων, με πολλαπλά παράλληλα κοινωνικοοικονομικά οφέλη για τη χώρα. Για το λόγο αυτό το Αρχιπέλαγος συμμετείχε ως συντονιστής του δικτύου Ocean2012 για την Ελλάδα και την Κύπρο, σε συναντήσεις στο Στρασβούργο και τις Βρυξέλλες, για τα τελικά στάδια σε ψηφοφορίες σχετικά με την αναθεώρηση της ΚΑλΠ και του ΕΤΘΑ.

Παράλληλα, το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» δεσμεύεται θα εντείνει τις προσπάθειές του κατά τους επόμενους μήνες, κάνοντας χρήση τόσο των θεσμικών μέτρων, όσο και της υποχρέωσης που έχει ο κάθε πολίτης να αποτρέψει τη μη αναστρέψιμη καταστροφή των φυσικών μας πόρων, προκειμένου να δοθεί ένα τέλος στην καταλήστευση των θαλασσών μας και τις δραματικές συνέπειες για την έμβια ζωή, τις παράκτιες αλιευτικές κοινωνίες, αλλά και για τα σπάνια θαλάσσια είδη που από τύχη επιβιώνουν έως και σήμερα. Η προσπάθεια αυτή, υλοποιείται σε στενή συνεργασία με πολλές αλιευτικές κοινωνίες του Αιγαίου.

ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ Ι.Θ.Π.