Μεγάλη Πέμπτη πρωί, πολύ πρωί και ξεκίνησα από το Καρκινάγρι, δίπλα στον Φάρο του Κάβο Πάπα, να πάω στον άλλο... Φάρο της Ικαρίας! Ο λόγος, ένα email που έφτασε στο ikariamag.gr για την προσπάθεια που χρόνια τώρα γίνεται εκεί από ντόπιους κατοίκους, τον σύλλογο, τοπικές επιχειρήσεις, αλλά και τις δυσκολίες και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν. Την κατάσταση λίγο – πολύ την γνωρίζαμε. Εδώ και καιρό άλλωστε, η παραλία αλλά και οι εθελοντές του Φάρου είναι παράδειγμα για όλο το νησί. Επειδή όμως μια απλή ανάρτηση, θα αδικούσε το θέμα -ο αποστολέας φαινόταν να έχει πολλά να πει καθώς αναφερόταν σε παλιά και νέα γεγονότα όσο και σε διαφορετικές θεματικές- σκέφτηκα ότι δεν ήταν κακή ιδέα, αφού αυτές τις ημέρες βρισκόμουν στο νησί, για μια γνωριμία από κοντά.

Μάλιστα, η ευκαιρία έμοιαζε ιδανική καθώς εκείνη τη μέρα, ο σύλλογος είχε οργανώσει καθαρισμό μονοπατιού. Έτσι, ξεκίνησα το μακρύ ταξίδι μου να κάνω το γύρο του νησιού. (Όχι, δεν περνιέται ο δρόμος Τραπάλου – Μαγγανίτης. Όχι, μη σε μπερδεύουν τα διπλά εγκαίνια του. Θου Κύριε... ) Είχα όμως μπόλικη όρεξη και το νησί πασχαλιάτικα ήταν στα καλύτερα του. Δες την διαδρομή εκείνης της ημέρας όπως την ανέβασα στο Instagram:

Το ραντεβού με τον Evon Πλακίδα είχε ήδη δοθεί στην τοπική του επιχείρηση, μαζί με τους υπόλοιπους εθελοντές εκείνης της ημέρας. Διαπιστώσαμε ότι είχαμε ξαναβρεθεί, στις Βρυξέλλες τον προηγούμενο Νοέμβριο , στις Ημέρες Ικαρίας, όταν εγώ είχα πάει για να ανεβάσουμε την παράσταση «το Βαρκουλάκι». Μιας και λοιπόν δεν είχε ακόμα συγκεντρωθεί όλο το γκρουπ των εθελοντών, ξεκινήσαμε την κουβέντα μας.

Ο Εύον, η Σώσα και το νησί!
Ο Εύον (Βαγγέλης) γεννήθηκε στην Αυστραλία από μετανάστες Ικαριώτες γονείς οι οποίοι απέκτησαν 4 παιδιά και το 1975 επέστρεψαν στην Ικαρία, όταν εκείνος ήταν 6 ετών. Έτσι, σε παιδική ηλικία βρέθηκε να πηγαίνει δημοτικό στο Αυλάκι, Γυμνάσιο και Λύκειο στον Εύδηλο ενώ τα καλοκαίρια, βοηθούσε τον Πατέρα του στην οικοδομή. Στα 16 του όμως πήγε στην Αθήνα για περισσότερες ευκαιρίες σπουδών, κάνοντας παράλληλα διάφορα επαγγέλματα.

Ο Evon είναι ανιψιός της Σώσας Πλακίδας, μια πραγματικά μοναδικής και εξαιρετικής Ικαριώτισσας του λαϊκού πολιτισμού. Το 1996 λοιπόν, την βοήθησε να εκδόσει το βιβλίο της, «Ασπάλαθοι», ενώ πέρασε εκείνο το καλοκαίρι προσπαθώντας να το πουλήσει σε όλο το νησί. Αυτό στάθηκε και η ευκαιρία να το γνωρίσει καλύτερα και να το αγαπήσει. Μαζί και τους ανθρώπους του. Έτσι, το 1998 πήρε την απόφαση να έρθει μόνιμα στο νησί, ανοίγοντας ένα μίνι μάρκετ και στη συνέχεια τα ενοικιαζόμενα δωμάτια που διατηρεί και σήμερα.

Το “λούσιμο” από την Γερμανίδα που άλλαξε τα πάντα
Πριν 5 χρόνια, μια πελάτισσα του από Γερμανία, του ζήτησε να επισκεφτεί την Προπεζουλωπή [διάβασε εδώ το άρθρο μας για την περιοχή αυτή]. Την θεώρησε «ιδιόρρυθμη» που ήρθε να δει κάποιες πέτρες τις οποίες εκείνος –αν και 15 χρόνια πια μόνιμος κάτοικος του Φάρου- δεν γνώριζε. Μετά από αρκετές ώρες και αφού σκοτείνιασε, γύρισε κουρασμένη και «θυμωμένη», μαλώνοντάς τον επειδή το μονοπάτι είχε κλείσει: «Το ξέρεις ότι έχεις δίπλα σου αυτόν τον πολιτισμό χιλιάδων χρόνων και δεν είναι επισκέψιμος; Πότε εσείς οι Έλληνες θα καταλάβετε ότι έχετε έναν παράδεισο γεμάτο ιστορία και πολιτισμό; Όλο κάποιοι σας φταίνε...... εσείς τι κάνετε για τον πολιτισμό σας -τα σκουπίδια είναι παντού- και για όλα όσα σας ενοχλούν;»

Εκείνο το βράδυ δεν κοιμήθηκε από την ντροπή του αλλά την επόμενη μέρα, κάλεσε κυρίως τους επαγγελματίες του χωριού αλλά και κάποιους που ήδη καθάριζαν μαζί κατά καιρούς τις παραλίες, τους είπε ακριβώς αυτήν την ιστορία και από τότε άρχισε η εντατική δράση, πιο οργανωμένη.

Και η ανηφόρα μόλις άρχισε...
Αφού λοιπόν συγκεντρώθηκαν όσοι εθελοντές επρόκειτο να ακολουθήσουν (λιγοστοί αλλά ήταν η τρίτη στη σειρά μέρα, και μάλιστα χρονιάρα), ξεκινήσαμε να ανηφορίζουμε το μονοπάτι που ξεκινάει από τον Φάρο περνά από την Προπεζουλωπή και φτάνει μέχρι το Ξύλινο (Καταφύγι). Ανηφορίζοντας, μου εξιστορούσαν τα όσα έχουν κατά καιρούς καταφέρει, με πολύ κόπο και θυσίες, δηλαδή μιλάμε για μια ομάδα από τον Φάρο αλλά και άλλα χωριά, με την υποστήριξη του τοπικού συλλόγου και επαγγελματιών. Και τι δεν κάνουν! Διοργάνωση μακαρονάδων με τα έσοδα να βοηθούν τους σκοπούς τους και κυρίως ατελείωτη εθελοντική δράση για καθαρισμούς παραλιών, δημιουργία και τοποθέτηση ταμπελών και σημάνσεων που βοηθούν τους επισκέπτες να βρουν εύκολα παραλίες, αρχαιολογικούς χώρους και μονοπάτια (σε αυτό το πρότζεκτ μάλιστα ενέπλεξαν και τους καθηγητές και τους μαθητές του δημοτικού Αγίου Κηρύκου), parking για τους επισκέπτες του χωριού και για ΑΜΕΑ, καθαρισμό παλαιών μονοπατιών, προμηθεύονται κάδους και σακούλες, κάδους ανακύκλωσης, συσκευές συλλογής περιττωμάτων σκύλων, ειδικά τασάκια στην παραλία, φροντίζουν για τον καλλωπισμό του χωριού και τόσα ακόμα!

Η Φύση και η φύση μας
Η διαδρομή ήταν υπέροχη. Όσο προχωρούσαμε, έβλεπα τη φροντισμένη δουλειά που έχουν κάνει. Παρατηρούσα και τους ίδιους: Απολάμβαναν τόσο τη διαδρομή σα να την έκαναν πρώτη φορά! Έλαμπαν! Ανεβαίνοντας, έδειξα στον Evon κάποια «φαγωμένα» σημάδια μονοπατιών και τον ρώτησα γιατί είναι έτσι. Μου είπε πως κάποιοι προσπαθούν να σβήσουν τα σημάδια ορθής πορείας που έχουν κάνει όσοι φροντίζουν το μονοπάτι. Το πιστεύεις; Εγώ όχι! Και σου μιλάει ένας άνθρωπος που έχει απο νωρίς αποδεχτεί την φαιδρή πλευρά της ανθρώπινης φύσης, που πιστεύει ότι ο κόσμος δε θα καταστραφεί από τους κακούς αλλά από τους βλάκες και που συχνά -από αδυναμία- βρίσκει καταφύγιο στον κυνισμό για να αντιμετωπίσει τα παράλογα. Και πάλι, μου ήταν τόσο δύσκολο να αποδεχτώ αυτό που έβλεπα.

Κι έτσι, άρχισε να ξεδιπλώνεται μια ακόμα ιστορία: Μία από τις δράσεις των εθελοντών ήταν και ο καθαρισμός της παραλίας Ιερό (θυμίζουμε ότι είναι αρχαιολογικός χώρος) από πολλά σκουπίδια και μπάζα από πεσμένα συρτικά που ήταν επικίνδυνα για την ασφάλεια των λουομένων. Η απόφαση ήταν σχεδόν ομόφωνη από όλους τους επαγγελματίες και την πλειοψηφία του συμβουλίου του συλλόγου της εποχής. Όπως μαρτυρεί ο Evon, απέναντι σε αυτή τους την προσπάθεια, στάθηκε κάποιος «ιδιοκτήτης» του συρτικού ο οποίος έκανε καταγγελίες για οικοδομικές εργασίες στο Ιερό. Και παρότι ο ίδιος, όπως τουλάχιστον αναφέρει ο Evon, σοβάτισε λίγες ημέρες πριν, το συρτικό, κατήγγειλε τον ίδιο και έναν ακόμα κάτοικο της περιοχής.

Ο ίδιος όμως βγάζει και μια γενικότερη πικρία για όλο αυτό το περιστατικό: Μετά από την καταγγελία, οι περισσότεροι κρύφτηκαν, «έβγαλαν απ’ έξω την ουρά τους», όπως χαρακτηριστικά λέει. Κατάλαβα ότι μιλούσα με έναν άνθρωπο που είχε νιώσει μόνος, προδομένος. Μαζί με όλο αυτό, υποστηρίζει πως εδώ και 3 χρόνια μια (ευτυχώς) μικρή μερίδα τού έκανε προσωπικό πόλεμο, κυρρήσοντας εμπάργκο στην επιχείρηση του γιατί πίστεψαν πως όλο αυτό ήταν όντως μια δική του προσωπική πρωτοβουλία. Ή το αντιμετώπισαν ως τέτοια. Εκείνη την περίοδο προτίμησε να μην εκφράσει αυτό του το συναίσθημα γιατί φοβόταν ότι θα ανακόψει το εθελοντικό έργο της ομάδας η οποία όλο και κέρδιζε μέλη. Οι καταγγελόμενοι αθωώθηκαν από τα δικαστήρια, φέτος, όμως αυτό το αίσθημα της μοναξιάς δεν παρουσιάστηκε πρώτη και μοναδική φορά. Μου ανέφερε και άλλα περιστατικά, όπως μια επιστολή 154αρων ατόμων για τα αποιμενα ζώα που πάλι του χρεώθηκε προσωπικά.

Ξε-καθαρίσματα
Κάποια στιγμή φτάσαμε στο σημείο όπου είχε σταματήσει ο καθαρισμός της προηγούμενης ημέρας και από εκεί θα ξεκινούσε η σημερινή εργασία. Κοίταξα την περιοχή γύρω μου, τη θέα και τους εθελοντές που με μεράκι και σχολαστικότητα καθάριζαν. Έβαλα κι εγώ ένα χεράκι. Εντάξει, λίγο. Κάποια στιγμή πλησίασα τον Evon. Δεν ήθελα να τελειώσει αυτή μας η συζήτηση στα δυσάρεστα. Από όλη αυτή την προσπάθεια, από τόσους ανθρώπους που συμμετείχαν και συμμετέχουν σε τόσο όμορφα πράγματα, δε μπορώ η γεύση που μένει να είναι πικρή. Ευτυχώς, δεν ήταν η μόνη γεύση και στα δικά του λόγια. Ευτυχώς, ακόμα ξεχείλιζαν από πείσμα και όνειρα: Μου είπε ότι θεωρεί πως έχουμε υποχρέωση να δουλέψουμε όλοι μαζί και να παραδώσουμε στα παιδιά μας έναν καλύτερο τόπο, με καλύτερες προοπτικές. Πως πρέπει να προσπαθούμε να διορθώνουμε όσα μας ενοχλούν, ακόμα κι αν μερικές φορές παλεύουμε μάταια για τα αυτονότητα. Πως πρέπει να είμαστε εδώ, έξω, στην ομορφιά αυτού του τόπου, γιατί όλοι αγαπάμε την Ικαριά.

Η ώρα πέρασε. Έπρεπε να φύγω. Ο ερχομός μου στην άλλη άκρη του νησιού ήταν ευκαιρία να δω φίλους και συνεργάτες του περιοδικού και να τα πούμε. Αποχαιρέτισα τους εθελοντές και άρχισα να κατηφορίζω. Παρέα μου σε αυτήν τη κάθοδο, μια μέσης ηλικίας υπέροχη αγγλίδα επισκέπτρια που πλέον έμενε στην Ηρακλειά (το δυτικότερο νησί του συμπλέγματος των Μικρών Ανατολικών Κυκλάδων) και ήρθε το Πάσχα στο νησί μας για εθελοντική εργασία. Κατεβαίνοντας κάναμε μια παράκαμψη για την Προπεζουλωπή. Τη ρώτησα διάφορα. Έμοιαζε τόσο ευγνώμων για τη δουλειά που έβλεπε ότι είχαν κάνει στο βουνό οι εθελοντές. Και τόσο εντυπωσιασμένη για την υπέροχη φύση και τα κομμάτια (προ)Ιστορίας που –με μια δόση- ευλάβειας έβλεπε. Σκέφτηκα πόσο δίκαιο είχε πριν 5 χρόνια η άλλη επισκέπτης, η Γερμανίδα. [Ελπίζω να μη σκέφτεσαι τι βλακεία θα πεις επειδή ήταν Γερμανίδα]. Ήμουν τόσο υπερήφανος για όλο αυτό τον κόσμο που χάνει τη βολή του και δε μένει στα λόγια κατορθώνοντας τόσα πολλά.

Η επιστροφή μου στο χωριό καθυστέρησε κάποιες ώρες. Έμαθα ότι συγχωριανοί μου έρχονταν στον Άγιο Κήρυκο με το πλοίο από την Αθήνα και περίμενα για να πάμε μαζί στο χωριό. Βλέπεις, το πλοίο έφτανε στις 3 τη νύχτα, συγκοινωνία δεν υπήρχε εκείνη την ώρα, δεν ξέρω αν είχε και την άλλη ημέρα το πρωί λόγω Μεγάλης Παρασκευής (!!!!), και επειδή το ταξί κοστίζει αρκετά για να σε πάει από την πρωτεύουσα στο Καρκινάγρι, θα περίμεναν μέχρι το μεσημέρι της άλλης μέρας για να πάνε με τη Βενζίνα! Μετακινήσεις από, προς και εντός της Ικαρίας, άλλο ανέκδοτο αυτό!

Έτσι, μου δόθηκε η ευκαιρία να ξαναπεράσω από τον Φάρο για να ρωτήσω κάτι ακόμα τον Evon. Καθίσαμε στο μαγαζί του –τα ενοικιαζόμενα δωμάτια έχουν και καφέ-μπαρ- και μιλήσαμε για το από εδώ και μπρος. Αν κουράστηκε, αν θα άλλαζε κάτι στη ζωή του. Αν θ' άφηνε το νησί. Δεν έχει τόση σημασία τι ακριβώς είπαμε. Σημασία έχει μόνο αν θα αποφασίσουμε ποτέ να κάνουμε στην ακρη για τα καλά τις ανακοινώσεις περί αλληλεγγύης των Προγόνων μας και να χαράξουμε στην πράξη και με ειλικρίνεια το αύριο αυτού του τόπου. Εγώ νομίζω ότι έχω ήδη απαντήσει σε αυτό το ερώτημα. Ο Evon, ευτυχώς, ακόμα ταλαντεύεται.

Στο δρόμο πάντως της επιστροφής για το Καρκινάγρι, ξημερώματα πια, σκεφτόμουν τα όσα είδα, άκουσα και έκανα αυτη τη μέρα. Αυτό το γνώριμο αίσθημα μοναξιάς, αγανάκτησης, που τόσο περίεργα πυροδοτεί τη δημιουργικότητα λίγων, πεισμώνει τα όνειρα περισσοτέρων και φωτίζει τόπους ολόκληρους.

Κι ας προκύπτουν δυσκολίες και ευτράπελα. Πάντα έτσι δεν ήταν άλλωστε τα πράγματα, παντού;

Κωνσταντίνος Βατούγιος
konstantinos@ikariamag.gr

υγ. Και πριν περάσει καλά καλά μισή μέρα από τη δημοσίευση του άρθρου, μου έρχεται αυτό το email που με έκανε πολύ χαρούμενο:

Γειά σας από Γερμανία,
μόλις διάβασα με μεγάλο ενθουσιασμό το άρθρο σας στο ikariamag.gr. Είμαι αυτή η Γερμανίδα που ήταν η κυρια αφορμη για τις ενέργιες του Evοn και φυσικά χαίρομαι πάρα πολύ για τα πάντα που έγιναν τα τελευταία χρόνια στον τόσο ωραίο αυτό τόπο. Φέτος το καλοκαίρι σίγουρα θα κάνω έκδρομη για να δω και για να ζήσω όλο το μονοπάτι από κοντά.  Μου αρέσουν και οι φωτογραφίες στο άρθρο, μου δημιουργούν νοσταλγία για την Ικαρία!
Φιλικά
ΜW
 

Διαβάστε τις ελεύθερες πτήσεις του Κωνσταντίνος Βατούγιου. Βρείτε τον σε instagram και twitter.