photo: Aster-oid

Πριν δέκα χρόνια κυκλοφόρησε ένας ακόμη ανήσυχος δίσκος του Σωκράτη Μάλαμα με τίτλο «ο φύλακας κι ο βασιλιάς». Αγκαλιάστηκε αμέσως κι άρχισαν να ξεχωρίζουν τραγούδια, το ένα μετά το άλλο. Ανάμεσά τους και η «πριγκηπέσα».

Το τραγούδι αγαπήθηκε κι εδώ, αφού οι νεότεροι Καριώτες, πιο ροκ στην έκφραση και τις αναζητήσεις τους, είχαν ήδη βρει στο πρόσωπο του Μακεδόνα τραγουδοποιού έναν νέο ροκά, Έλληνα αυτήν τη φορά, με μεστό λόγο και μία οπτική γωνία εντελώς διαφορετική. Για τους ατίθασους και ανένταχτους που μαθαίνουν από τα λάθη τους ή τουλάχιστον που προσπαθούν, έγινε εθνικός ύμνος. Ήταν ο καθρέφτης του εαυτού τους. Άρχισε από τότε να τραγουδιέται και να χορεύεται σχεδόν σε όλα τα πανηγύρια και στις χοροεσπερίδες, πολύ πριν αρχίσει να ακούγεται κατά κόρον ανά την επικράτεια από «καλλιτέχνες» που φορούν ρούχα αξίας αυτοκινήτου.

Ο εβδομηντάχρονος που χορεύει στο άκουσμα του συγκεκριμένου τραγουδιού στήνει μια ασυνήθιστη εικόνα. Ένας ηλικιωμένος που είναι αμφίβολο αν αντιλαμβάνεται το βαθύτερο νόημα των στίχων και αν μπορεί να τους ερμηνεύσει ξεκλειδώνοντας τον κώδικα. Όλα όμως έχουν την εξήγησή τους.

Στη μητριαρχική κοινωνία της Ικαρίας η γυναίκα είχε ξεχωριστή θέση. Κρατούσε άξια το σπιτικό τους τελευταίους αιώνες που οι άντρες έφευγαν μακριά και περιπλανιόνταν για να εξασφαλίσουν τον επιούσιο. Ταξίδευαν για να μεταφέρουν αγαθά, έφευγαν για πολλούς μήνες στα κάρβουνα μέχρι που άρχισε η μαζική μετανάστευση, στα τέλη του 19ου αιώνα. Η θέση λοιπόν που κατείχε η γυναίκα αξιολογήθηκε γρήγορα και εκτιμήθηκε. Η προσπάθειά της και τα έργα της ήταν αδιαμφισβήτητη απόδειξη της προκοπής του σπιτιού. Ακόμα κι όταν ο άντρας επέστρεφε για λίγους μήνες ή όταν αποτραβιόταν για πάντα, άφηνε το κουμάντο στην «κερά» του. Προκομμένη, δραστήρια και πανέξυπνη, δεν γινόταν να μην αναγνωριστεί ως ισότιμη. Οι δυσκολίες της ζωής, ακόμα κι η μοναξιά, έφτιαξαν γυναίκες με δύναμη ψυχής, με σύνεση, με άποψη και φωνή.

Κι ύστερα έρχεται ο στίχος «μέσα σ' αυτό το σπίτι, πριγκηπέσα μου, το φως σου και το φως χορεύουν γύρω μας» που παίρνει την Καριωτίνα, λουσμένη από μια δέσμη, την τυλίγει και την ανεβάζει μια θέση ψηλότερα. Χορεύει ο παππούς και είναι ο τρόπος του. Έτσι θέλει να της πει «σ’ ευχαριστώ» για μια ακόμα φορά. Για τις χαρές, για τις λύπες, για τα παιδιά μα κυρίως για το σωστό κουμάντο.

Κι εκείνη ξέρει, σηκώνει το ποτήρι και χαμογελάει. Ανέκαθεν ήξερε πως όλη η αγάπη ήταν για κείνη.

Γιάννης Κέφαλος
jianniskefalos@yahoo.gr

Αφιερωμένο σ’ όλες τις Καριωτίνες που κράτησαν και κρατούν γερά το τιμόνι της φαμίλιας.