Πρώτο βήμα για τον περιορισμό της καταστροφής των ελληνικών θαλασσών

Έπειτα από 3 και πλέον χρόνια προσπαθειών και πιέσεων από το «ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ», αλιευτικούς και περιβαλλοντικούς φορείς καθώς και από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έγινε επιτέλους το πρώτο βήμα για τον περιορισμό της καταστροφής των ελληνικών θαλασσών με τη θεσμοθέτηση της αλιείας με μηχανότρατα, σε ελάχιστη απόσταση 1,5 ναυτικό μίλι από τη στεριά, αντί του ενός που ίσχυε μέχρι πρόσφατα.

Η νέα απόφαση του υπογράφτηκε από τον κ. Παμπούκη (ΦΕΚ Β΄1884/25/08/2011) εναρμονίζει ουσιαστικά την ελληνική νομοθεσία με τον Ε.Κ. 1967/2006, σε ό,τι αφορά την ελάχιστη απόσταση αλιείας από την ακτή (1,5 ναυτικό μίλι) του αλιευτικού εργαλείου μηχανότρατα. Αποτελεί «ανάσα» για τα ταλαιπωρημένα θαλάσσια οικοσυστήματα, αλλά και δικαίωση των προσπαθειών του «Αρχιπελάγους» που από το 2008 προχώρησε σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες (σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο) για την ακύρωση της απόφασης Κοντού (164198/03-03-08), με μοναδικό γνώμονα την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Μια σύντομη ματιά στο πρόσφατο ιστορικό του κρατικού παραλογισμού δείχνει πως, επί χρόνια, οι βαθιά ριζωμένες μικροπολιτικές σκοπιμότητες υπερτερούσαν σε βάρος της βιωσιμότητας της αλιείας:
• Στις 5/3/08 ο υπουργός της Νέας Δημοκρατίας κ. Κοντός ερμηνεύοντας κατά το δοκούν τον Ε.Κ. 1967/2006 υπογράφει την ΥΑ 164198/03-03-2008, σύμφωνα με την οποία προβλέπεται η αλιεία με μηχανότρατα να διενεργείται πέρα από το όριο του ενός (1) ναυτικού μιλίου από την ηπειρωτική και νησιωτική ακτή σε όλη την ελληνική επικράτεια. Η συγκεκριμένη ΥΑ περιλαμβάνει, κατά παράβαση του Ε.Κ. 1967/2006, χωρίς εξαίρεση και χωρίς προγενέστερη επιστημονική μελέτη, όλες τις ελληνικές θαλάσσιες ζώνες και αφορά το σύνολο των μηχανοτρατών στην Ελλάδα.
 
• Η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ τον Οκτώβριο του 2009 δεν φέρνει καμία ουσιαστική αλλαγή. Η νέα υπουργός κα Μπατζελή, εθελοτυφλεί πλήρως παρά τις διαρκείς πιέσεις, επιστολές και αναφορές που στέλνει το «ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ» (διαβάστε σχετικά εδώ), αλιευτικοί και περιβαλλοντικοί φορείς.
 
• Ο ανασχηματισμός στην κυβέρνηση, σχεδόν ένα χρόνο αργότερα (30/09/2010) δημιουργεί ένα νέο χαρτοφυλάκιο, το Υπουργείο Θαλάσσιων Υποθέσεων, Νήσων & Αλιείας. Οι ελπίδες για μία νέα προσέγγιση στο ζήτημα εξανεμίζονται τάχιστα, ενώ το ίδιο γρήγορα διαψεύδονται οι γραπτές διαβεβαιώσεις (διαβάστε σχετικά εδώ) του νέου υπουργείου προς το «ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ» για εναρμονισμό με τον ΕΚ 1967/2006. Ο υπουργός κ. Διαμαντίδης, μετά από μήνες σκόπιμης κωλυσιεργίας υπογράφει έπειτα από πιέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (έχει παρέλθει ήδη ένας χρόνος από το τέλος της προθεσμίας στα κράτη-μέλη για πλήρη εναρμόνιση με τον ΕΚ), τηνυπουργική απόφαση σκάνδαλο 9131.4/1/31-03-2011. Η συγκεκριμένη απόφαση - που δημοσιεύτηκε μόλις 2 εβδομάδες πριν τη λήξη της αλιευτικής περιόδου για τις μηχανότρατες - αυθαίρετα, χωρίς προγενέστερη επιστημονική μελέτη και στερούμενη ακόμα και σαθρών επιχειρημάτων, επέτρεπε στο αλιευτικό εργαλείο «μηχανότρατα» να αλιεύει στην απόσταση του ενός ναυτικού μιλίου από την ακτή στο μισό περίπου της παράκτιας ελληνικής επικράτειας, ερμηνεύοντας για μία ακόμα φορά κατά το δοκούν τον Ε.Κ. 1967/2006. (ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΟΝ ΣΧΕΤΙΚΟ ΧΑΡΤΗ)
Μετά από συντονισμένες ενέργειες του Αρχιπελάγους, καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, και τις διαρκείς συστάσεις και πιέσεις της Επιτρόπου Θαλασσίων Υποθέσεων & Αλιείας κας Δαμανάκη, η ελληνική νομοθεσία εναρμονίζεται για πρώτη φορά πλήρως με τον Ε.Κ. 1967/2006.
Το «ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ» αναγνωρίζει ότι το πρώτο βήμα έγινε. Αλλά επισημαίνει ότι δεν αρκεί μόνο αυτό. Έρευνες του Αρχιπελάγους έχουν καταδείξει κατά καιρούς τις σοβαρές και μη αναστρέψιμες βλάβες που προκαλεί η ανεξέλεγκτη αλιεία με μηχανότρατα στα παραγωγικά θαλάσσια οικοσυστήματα και τη δραματική υποβάθμιση που προκαλεί στα ιχθυαποθέματα η αλόγιστη λειτουργία της, όπως γίνεται σήμερα στις ελληνικές θάλασσες.
Αποτελεί επιτακτική ανάγκη να παρθούν επιπρόσθετα μέτρα που θα αφορούν την εξαίρεση των ευαίσθητων θαλάσσιων περιοχών από την αλιευτική δεινότητα της «μηχανότρατας» και του αλιευτικού εργαλείου «γρι-γρι». Είναι απαραίτητο να γίνει καθορισμός συγκεκριμένων αλιευτικών πεδίων σε κατάλληλα θαλάσσια οικοσυστήματα, σταδιακή μείωση των συγκεκριμένων αλιευτικών στόλων στον αριθμό σκαφών που οι ελληνικές θάλασσες μπορούν να αντέξουν και να υπομείνουν, καθώς και αναβάθμιση των κρατικών ελεγκτικών μηχανισμών που μέχρι σήμερα υπολειτουργούν.

Τώρα είναι πιο αναγκαίο από ποτέ να ληφθούν άμεσα και αυστηρά μέτρα για την εξάλειψη κάθε μορφής καταστροφικής και παράνομης αλιείας. Πέρα από τις καταστροφικές πρακτικές αλιείας με μηχανότρατα και «γρι-γρι», πρέπει να εξαλειφθούν άμεσα: η αλιεία με δυναμίτη, η υποβρύχια αλιεία με τη χρήση αναπνευστικών συσκευών και φωτός, αλλά παράλληλα να ληφθούν ουσιαστικά μέτρα για την αύξηση της επιλεκτικότητας της παράκτιας αλιείας.

Η κατακόρυφη μείωση των ιχθυαποθεμάτων στις ελληνικές θάλασσες δεν αποτελεί πιθανό ενδεχόμενο, αλλά αναμφισβήτητο γεγονός. Η κατάρρευση της αλιείας και ο αφανισμός πληθυσμών των σπάνιων ειδών που ζουν επί αιώνες στις θάλασσες μας συνιστά μία ρεαλιστική ζωντανή απειλή. Οφείλουμε να τη σταματήσουμε προκειμένου να μην παραδώσουμε μία χρεοκοπημένη φυσική κληρονομιά στις επόμενες γενιές.

Για το Αρχιπέλαγος, ΙΘΠ
Αναστασία Μήλιου
Συντονίστρια Δράσεων Προστασίας