του Ηλία Γιαννίρη*

Η περίπτωση της κυβέρνησης Παπαδήμου, όπου ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΛΑΟΣ συγκυβερνούν, χωρίζει εύκολα τις μνημονιακές από τις αντιμνημονιακές πολιτικές δυνάμεις.

Η περίπτωση, όμως, του δήμου Ικαρίας, όπου δήμαρχος εξελέγη ο Χρήστος Σταυρινάδης (ΣΥΝ) από ένα κοινό ψηφοδέλτιο ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝ είναι πολιτικά πιο περίπλοκη και πολλαπλά διδακτική. Επιπλέον, το ΛΑΟΣ έδωσε τη στήριξή του σε αυτό το ψηφοδέλτιο. Απέναντί του ήταν ο συνδυασμός του ΚΚΕ, που είχε και τους τρεις Καποδιστριακούς δήμους, το οποίο στήριξε και ο βουλευτής της ΝΔ κ. Καμμένος. Ο ΣΥΝ Ικαρίας με το ψηφοδέλτιο Σταυρινάδη (ευτυχώς όχι όλος) αγνόησε την αντιμνημονιακή πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ στην υπόλοιπη Ελλάδα. Σήμερα, ένα χρόνο μετά, βρίσκεται κυριολεκτικά αφοπλισμένος, αμήχανος και με πολλά αδιέξοδα. Υπάρχει και ένας τρίτος συνδυασμός η Αυτόνομη Συσπείρωση Πολιτών Ικαρίας (ΑΣΠΙ) που δεν έπαιζε στο δίπολο ΚΚΕ - ΑντιΚΚΕ αλλά εστίαζε στα προβλήματα, με προτάσεις και εκτεταμένο πρόγραμμα, που πήρε περίπου 12%.

Όπως όλοι οι Καλλικρατικοί δήμοι ανά την Ελλάδα, ο δήμος Ικαρίας βρέθηκε χωρίς επαρκείς πόρους. Άθλια η μεταφορά μαθητών και η λειτουργία των σχολείων. Το σύστημα ανακύκλωσης, που μισοδούλευε πριν, καταβαραθρώθηκε. Ούτε λάμπες δεν έχει ο δήμος για το δημοτικό φωτισμό. Τα προβλήματα πολλά και καμία πρωτοβουλία ή έστω πρόταση που να απευθύνεται από το δήμο στην ίδια την κοινωνία και τις δυνάμεις της. Η πολιτική του εφικτού και της μιζέριας θριαμβεύει και στην Ικαρία.

Ο δήμαρχος «είδε φως»...
Ώσπου, εκδίδεται τον Ιούλιο 2011 από το πουθενά, χωρίς καμία τοπική ενημέρωση ή διαβούλευση, η άδεια της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας προς εταιρεία συμφερόντων Μυτιληναίου, για 110 ανεμογεννήτριες 330MW στα 2/3 της ικαριακής οροσειράς. Αιφνιδιασμός πλήρης.

Αλλά ο δήμαρχος Ικαρίας κοντολογίς «είδε φως». Είναι πολλά τα λεφτά, έλεγε, δεν μπορείς να τα αγνοήσεις. Βέβαια όλο το καλοκαίρι μίλαγε παραπλανητικά για 4 και 5 εκατομμύρια το χρόνο που θα παίρνει ο δήμος (2% επί του αγοραζόμενου ρεύματος μέσω ΔΕΣΜΗΕ) και μόλις το Γενάρη του 2012 προσγειώθηκε στα 1,7 εκατ, όπως του είχαν επισημάνει από το καλοκαίρι ως ιδανικό μέγιστο διάφοροι επιστήμονες. Τα χρήματα τελικά υπολογίζονται σε πολύ λιγότερα, ίσως και κάτω από το 1 εκατ. ευρώ, λόγω συντήρησης ανεμογεννητριών, απωλειών της μεταφοράς του ρεύματος με υποθαλάσσιο καλώδιο στην Αττική κ.λπ.

Δεν σώζεται ο δήμος, που έχει προϋπολογισμό 8-9 εκατ ευρώ, με αυτά τα λεφτά. Μπορεί να εξασφαλίσει έσοδα και από αλλού, όπως θα δούμε παρακάτω. Ας σημειωθεί ότι όλο το παραγόμενο ρεύμα δεν είναι για τις ανάγκες της Ικαρίας, αλλά για… εξαγωγή (λέγεται ότι θα είναι για εξαγορά ρύπων της Γερμανίας!). Η Ικαρία καλείται δώσει τσάμπα το βουνό, που την έχει ζήσει χιλιάδες χρόνια και έχει ταυτιστεί μαζί της, να απαρνηθεί την ιστορία της, να γίνει παραγωγός ρεύματος από μια βιομηχανική χρήση του βουνού της για να εξάγει ρεύμα ιδιώτης, έναντι πινακίου φακής.

Ο δήμαρχος μέχρι σήμερα δεν έχει κάνει ούτε μια εκδήλωση προς τους δημότες για το ζήτημα των 110 ανεμογεννητριών, πέρα από το να ανακοινώνει ότι παζαρεύει με τον όμιλο Μυτιληναίου για περισσότερα χρήματα και για δήθεν εξαίρεση των προστατευόμενων περιοχών. Κάνει ότι δεν ξέρει, παρ’ όλο που του έχουν διαβιβαστεί στοιχεία και χάρτες (Natura, Ορνιθολογικής κ.λπ.), ότι δεν γίνεται να μη μπαζωθούν, εκσκαφούν, διχοτομηθούν, καταστραφούν οι προστατευόμενες περιοχές. Ξέρει ότι αν εξαιρεθούν οι ανεμογεννήτριες από αυτές τις περιοχές, τότε… δεν χωράει καμία ανεμογεννήτρια στον Αθέρα! Ο δήμαρχος δεν παρακολούθησε καμία από τις τρεις ειδικές ενημερωτικές εκδηλώσεις που έγιναν το καλοκαίρι. Προσήλθε στην εκδήλωση της 21-1-2012, όπου η ενημέρωση ήταν ακόμη περισσότερο λεπτομερής, και παρόλο που έλεγε μέχρι εκείνη τη στιγμή «ναι, αρκεί να υπάρχει σεβασμός στο περιβάλλον» δήλωσε μετά την εκδήλωση ότι ο ίδιος δεν έχει αποφασίσει.

Είναι σημαντικό ότι τέτοιες επενδύσεις χρειάζονται τουλάχιστον 4 χρόνια για να αδειοδοτηθούν και μερικά ακόμη για να εγκατασταθούν και να λειτουργήσουν. Επομένως, ο δήμος Ικαρίας δεν πρόκειται να έχει έσοδα σε αυτή τη θητεία. Γι’ αυτό πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός, επειδή υποθηκεύεται για 25 ή 50 χρόνια το μέλλον της Ικαρίας (τόσα αναφέρει η άδεια).

Αν όχι ανεμογεννήτριες, τι;
Φυσικά, ξεκίνησε δυναμική αντίδραση, ανακοινώσεις οικολογικών οργανώσεων, αυτοδιοικητικών παρατάξεων και κομμάτων, συγκέντρωση υπογραφών (ηλεκτρονικά στο go-petition και στα χωριά), ενημερωτικές εκδηλώσεις, δύο ενστάσεις κατά της απόφασης (μάλιστα η μια από σύσσωμο το δημοτικό συμβούλιο), υπομνήματα, δημοσιεύματα, πολλές συζητήσεις και πολλές αντιπροτάσεις.

Ο γράφων διατύπωσε τον Οκτώβρη 2011 πολυσέλιδη πρόταση με χάρτες προς το δημοτικό συμβούλιο με αίτημα να συζητηθεί ο ενεργειακός σχεδιασμός της Ικαρίας. Καμία απάντηση, ούτε καν ότι «λάβαμε την πρότασή σας»!

Ανοίγει έτσι εκ των πραγμάτων το θέμα του ενεργειακού σχεδιασμού της Ικαρίας, όχι όμως από το δήμαρχο αλλά από την κοινωνία των πολιτών, ακόμη και των ψηφοφόρων του.

Προτάθηκε να διεκδικήσει ο δήμος, από το παραγόμενο ρεύμα του υβριδικού των Ραχών μετά το 2012 που θα λειτουργεί, το 20-30% αντί για 2%, γιατί η Ικαρία έχει δώσει γη και ύδωρ για αυτό το έργο. Καμιά τέτοια διεκδίκηση δεν φαίνεται από το δήμο.

Προτάθηκε ο δήμος να πρωτοστατήσει για μια πολυμετοχική εταιρεία παραγωγής ρεύματος (όπως έχουν κάνει άλλοι δήμοι στην Ελλάδα) από την πλούσια γεωθερμία της Ικαρίας, όπου ο δήμος θα μπορούσε να έχει ένα 20-30%. Μεγάλο πλεονέκτημα γιατί θα τεθεί σε εφεδρεία ο πετρελαϊκός σταθμός και η Ικαρία θα απεξαρτηθεί από το πετρέλαιο. Αντί αυτού έχει δρομολογηθεί από την κυβέρνηση να δοθεί η γεωθερμία της Ικαρίας σε ιδιώτη, με κίνδυνο τελικά ο δήμος να παίρνει μόνο το 2%. Καμία πρωτοβουλία από το δήμο.

Προτάθηκε να κάνει ο δήμος τηλεθέρμανση στην πρωτεύουσα για εξοικονόμηση ενέργειας, (όπως έχουν κάνει άλλοι δήμοι στην Ελλάδα). Καμιά πρωτοβουλία από το δήμο.

Το μόνο «ναι» που έχει πει εμμέσως είναι στην επιχείρηση Μυτιληναίου. Και ότι τάχα θα υποδείξει ο δήμος πού θα μπουν οι ανεμογεννήτριες (με τι κριτήρια και πότε; Το 2016;), ενώ ξέρει ότι δεν υπάρχουν τέτοιες επιλογές.

Πολιτικές επιλογές στην εποχή του μνημονίου
Ένας αριστερός δήμαρχος να μη συνδιαλέγεται; Να επιδιώκει να έχει μονόπλευρη πληροφόρηση είτε από την εταιρεία είτε από επιστήμονες υπέρμαχους των βιομηχανικών εγκαταστάσεων ΑΠΕ και να αποφεύγει συστηματικά άλλους επιστήμονες που επισημαίνουν τα προβλήματα του συγκεκριμένου έργου;

Να βγαίνει μπροστά και να υποστηρίζει ένα έργο που θα είναι καταστροφικό βγάζοντας αυτός το φίδι από την τρύπα, αντί να καλέσει δημόσια τον ιδιώτη να δώσει εξηγήσεις και στοιχεία;

Να λέει δημόσια «ναι» στις ανεμογεννήτριες στη χρονική περίοδο που ο δήμος Ικαρίας έχει προκηρύξει διαβούλευση (χωρίς όμως όρους και κανόνες) και υποτίθεται ότι τώρα συγκεντρώνει και ακούει απόψεις και γνώμες για να διαμορφώσει άποψη;

Να μην έχει προωθήσει ούτε καν την ιδιοκτησία του δήμου επί του Αθέρα, με αποτέλεσμα να μην ξέρει ποια είναι η δημοτική περιουσία; Έτσι είναι σαν να αφήνει κάθε είδους καταπατητές της δικής του περιουσίας να νοικιάζουν αμφιλεγόμενες εκτάσεις στην εταιρεία.

Να αποκλείει μέχρι στιγμής το δημοψήφισμα, ώστε, έστω, να αποφασίσει ο Καριώτικος λαός και όχι το τωρινό δημοτικό συμβούλιο για μια απόφαση που αφορά το μέλλον της Ικαρίας; (Αν και ζητήματα καταστροφής του περιβάλλοντος δεν είναι καν θέματα δημοψηφίσματος).

Η στάση αυτή του δήμαρχου Χρ. Σταυρινάδη εκθέτει την αριστερά, τις δημοκρατικές παραδόσεις και μπορεί να υποθηκεύσει ανεπανόρθωτα το μέλλον της Ικαρίας.
Ο δήμαρχος θα πρέπει να ξεφύγει από τη λογική του παζαρέματος της Ικαρίας και να πει: «Η Ικαρία δεν είναι για ξεπούλημα». Έχουν δρομολογηθεί από την πολιτική του μνημονίου και άλλες τέτοιες απειλές ιδιωτικοποίησης για την Ικαρία: Για τα νερά (ΕΥΔΑΠ Νήσων Α.Ε.), για τη γεωθερμία, για τα λιμάνια, για το αεροδρόμιο, για τη συλλογή σκουπιδιών, για την ανακύκλωση ή την καύση.

Ο δήμαρχος πρέπει να αξιοποιήσει τις εναλλακτικές ενεργειακές προτάσεις και να κινητοποιήσει τους ικάριους επιστήμονες σε σαφή κατεύθυνση.
Και επιπλέον να θωρακίσει τον Αθέρα, που είναι η συλλογική περιουσία των Καριωτών, με κάθε μορφή προστασίας: Της φύσης, των μονοπατιών, των ιστορικών τόπων, των αρχαιολογικών και βυζαντινών τόπων και μνημείων, των τοπίων, των γεωμορφών, των μοναδικών ενδημικών ειδών και δασικών οικοσυστημάτων. Και να δρομολογήσει μια εναλλακτική οικοτουριστική ανάπτυξη στηριγμένη στα τεράστια πλεονεκτήματα που προσφέρει ο Αθέρας.

* Ο Ηλίας Γιαννίρης είναι δημότης Ικαρίας, περιφερειακός σύμβουλος Βορείου Αιγαίου (Οικολογικός Άνεμος) και επίκουρος καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης (στους τομείς πολεοδομίας-χωροταξίας).

epohi.gr