Μια πρώτη ματιά - παρουσίαση  του Σχέδιου Μετάβασης (Transition Project) το οποίο αφορά τη μετάβαση μιας περιοχής (πόλη, χωριό) σε μια μορφή ζωής που δεν εξαρτάται από το πετρέλαιο και είναι αυτάρκης και ανθεκτική ως προς τις επιδράσεις από τον εξωτερικό κόσμο. Η παρουσίαση περιλάμβανε 4 μέρη:

Το πρώτο κομμάτι της παρουσίασης είχε να κάνει με το να καταλάβουμε λίγο καλύτερα την έννοια της πρωτοβουλίας μετάβασης, το υπόβαθρο και πάνω σε τι έχει χτιστεί. Η πρώτη επίσημη πόλη μετάβασης ήταν το Totnes στην Αγγλία και από κει και μετά, σε ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα, εξαπλώθηκε σαν ιός, πρώτα στην Αγγλία και το Ηνωμένο Βασίλειο και μετά σε όλο τον κόσμο. Αυτό που συμβαίνει συχνά όταν ξεκινάει μια πρωτοβουλία μετάβασης σε μια περιοχή, είναι ότι αυτή η περιοχή επηρεάζει τις άλλες γύρω της και ξεκινάει ουσιαστικά μια αλυσιδωτή αντίδραση.

Επομένως αυτό που έχει δείξει η εμπειρία από τη Μετάβαση είναι πως: Με μια μικρή ώθηση τη κατάλληλη στιγμή και στο κατάλληλο μέρος, ο κόσμος μπορεί να ξεκινήσει να κινείται! Αυτή τη στιγμή οι πρωτοβουλίες ξεπερνάνε τις 300.

Η ιδέα της μετάβασης έχει βασιστεί σε 4 βασικές παραδοχές / υποθέσεις:

Η πρώτη λέει πως η ζωή με χαμηλότερη ενεργειακή κατανάλωση είναι αναπόφευκτη. Ουσιαστικά αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποια μορφή παραγωγής ενέργειας η οποία να μπορεί να αντικαταστήσει το πετρέλαιο εξ ολοκλήρου, έχοντας ως δεδομένη τη συνεχώς αυξανόμενη κατανάλωση ενέργειας του πλανήτη. Δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς πρόκειται να γίνει και πώς θα είναι η ζωή με λιγότερους διαθέσιμους πόρους και γι' αυτό το λόγο το πιο σοφό είναι να δράσουμε πριν γίνει κάτι τέτοιο και βρεθούμε προ εκπλήξεως.

Η δεύτερη λέει πως, κοιτώντας τις κοινωνίες μας και τις ζωές μας, βλέπουμε πως είναι άμεσα εξαρτημένες από εξωτερικούς παράγοντες. Θα είναι πάρα πολύ δύσκολο για τις κοινωνίες μας να αντιμετωπίσουν τις επιδράσεις της κορύφωσης του πετρελαίου, να αντιμετωπίσουν μεγάλες αυξήσεις σε τιμές τροφίμων και καυσίμων για το λόγο ότι δεν έχουμε, σε επίπεδο κοινοτήτων, την τεχνογνωσία να καλύπτουμε τις βασικές μας ανάγκες. Οι κοινωνίες μας δεν έχουν την ικανότητα να είναι ελαστικές και ευπροσάρμοστες σε αλλαγές και πιέσεις από το εξωτερικό περιβάλλον.

Η τρίτη λέει ότι πολύ απλά είναι τέτοιες οι συγκυρίες, ώστε τώρα να είναι η κατάλληλη στιγμή να ξεκινήσουμε συλλογική δράση, ως ομάδες και ως κοινότητες. Οι συνεχώς αυξανόμενες οικονομικές και πολιτικές κρίσεις δεν μας αφήνουν πλέον και πολλά περιθώρια να μείνουμε άπρακτοι.

Και τέλος, η τέταρτη λέει πως ξεκινώντας από σήμερα, μπορούμε να σχεδιάσουμε τις ζωές μας με τέτοιο τρόπο ώστε η ποιότητα ζωής μας στο μέλλον όχι μόνο να μην είναι χειρότερη, λόγω μείωσης ενεργειακής κατανάλωσης, αλλά ο κόσμος να είναι πιο ευτυχισμένος και λιγότερο αγχωμένος, να υπάρχει περισσότερη σταθερότητα και ένα καλύτερο περιβάλλον στο οποίο θα ζούμε. Ουσιαστικά αυτό που χρειαζόμαστε για να κάνουμε το μέλλον μας καλύτερο είναι να δουλέψουμε όλοι με γνώμονα τη συλλογικότητα.

Για να σώσουμε τον πλανήτη, δε χρειαζόμαστε ούτε τεχνολογικά θαύματα, ούτε μεγάλα κεφάλαια. Το μόνο που χρειαζόμαστε είναι μία ριζική αλλαγή στο τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς.  Μπείτε εδώ και τα ξαναλέμε...

Γιώργος Βιτσαράς
gvitsaras@hol.gr