«Ναι υπό όρους» ή «όχι γιατί δεν πληρούνται οι όροι»;
Ο δήμαρχος Ικαρίας λέει «ναι αρκεί να υπάρχει σεβασμός στο περιβάλλον».
Έχει όμως στα χέρια του αρκετά στοιχεία,  πληροφορίες και χάρτες για τις επιπτώσεις του έργου και δεν μπορεί να απαντά με γενικότητες.
Το ερώτημα που θέλει απάντηση είναι: «Στην Ικαρία μπορεί να υπάρχει σεβασμός στο περιβάλλον από 110 ανεμογεννήτριες 330MW στα 2/3 του Αθέρα και από όλα τα συνοδευτικά έργα (δρόμοι δεκάδων χιλιομέτρων, 110 κτήρια, καλωδιώσεις) μέχρι την ακτή όπου θα υπάρχει το υποθαλάσσιο καλώδιο άνω των 100 χιλιομέτρων για εξαγωγή όλου του παραγόμενου ρεύματος στην ηπειρωτική χώρα;»

Διαβάστε την παρακάτω επιχειρηματολογία και απαντήστε εσείς για το ναι ή το όχι:  
1. Αν εξαιρεθούν οι προστατευόμενες περιοχές και δεν τοποθετηθούν εκεί ανεμογεννήτριες, από τις 110 μένουν περίπου τόσες όσα είναι …τα δάχτυλα των δύο χεριών. Παράλληλα, η Ορνιθολογική θεωρεί σχεδόν όλη την Ικαρία ως «ζώνη   αποκλεισμού» από την εγκατάσταση αιολικών σταθμών(I).
2. Οι αναγνωρισμένες επιπτώσεις των ανεμογεννητριών είναι: Θόρυβος, οπτική όχληση, επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα, επιπτώσεις στον πρωτογενή τομέα, στη χρήση γης-αποκατάσταση,  στην  αξία ιδιοκτησιών,  σε φαινόμενα σκίασης, σε επιπτώσεις στις τηλεπικοινωνίες,  σε επιπτώσεις έργων υποδομής. Εμείς θα προσθέταμε και τις οικονομικές επιπτώσεις αλλά και τον Κίνδυνο εκμαυλισμού τοπικών συνειδήσεων μέσω ΑΠΕ (II) . Όλα πρέπει να συνεκτιμηθούν.  
3. Οι επιπτώσεις (όχι μόνο οι περιβαλλοντικές) από μια γιγαντιαία βιομηχανική εγκατάσταση παραγωγής ρεύματος, δεν έχουν εξεταστεί ακόμη λεπτομερώς και μπορεί να είναι ολέθριες. Η δέσμευση του Αθέρα για 25 χρόνια, με δικαίωμα παράτασης άλλα 25, εμποδίζει όλη την Ικαρία για πολλές μορφές τοπικής ανάπτυξης που έχει ανάγκη η ορεινή Ικαρία. Τέτοια συνολική μελέτη δεν προβλέπεται από τη νομοθεσία. Ο Δήμος Ικαρίας όμως έχει κάθε συμφέρον να κάνει μια συνολική μελέτη σκοπιμότητας ή μελέτη κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
4. Τα όποια οφέλη μπορεί τελικά να είναι μικρότερα από τις απώλειες, τα κόστη, τις ζημιές, τις καταστροφές, τη μείωση των δυνατοτήτων αξιοποίησης της ορεινής Ικαρίας. Ακόμη και σε οικονομικό επίπεδο το αποτέλεσμα μπορεί να είναι ζημιογόνο. Για παράδειγμα, η θεομηνία του Οκτώβρη 2010 κόστισε 13 εκατομμύρια, και προκλήθηκε κυρίως από τις επιφανειακές ροές των δρόμων και των γυμνών υπερβοσκημένων εκτάσεων. Οι ισοπεδώσεις και οι δρόμοι των 110 ανεμογεννητριών είναι προφανές ότι θα αυξήσουν τις επιφανειακές ροές σε πολλαπλάσιο βαθμό και οι επερχόμενες θεομηνίες θα πυκνώνουν.
5. Κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί σήμερα ότι μετά από 25 ή 50 χρόνια θα απομακρυνθούν οι ανεμογεννήτριες, τα 110 τεράστια τσιμεντένια θεμέλια, τα κτήρια, τα δίκτυα.
6. Η κυβέρνηση θέλει να επιβάλει το έργο αποικιοκρατικά αγνοώντας επιδεικτικά την ίδια τη δημοτική αρχή και την τοπική κοινωνία, δείχνοντας πώς θα αντιμετωπίζει τις όποιες δίκαιες μελλοντικές αιτιάσεις της τοπικής κοινωνίας για μη σεβασμό στο περιβάλλον  (και τέτοιες περιπτώσεις κακής εκτέλεσης έργων έχουμε πολλές στην Ικαρία). Ο δήμος και η τοπική κοινωνία θα έχουν εξαπατηθεί αλλά θα είναι αργά.
7. Μια τέτοια επένδυση στην Ελλάδα απαιτεί χρόνο που ξεπερνάει τα 4 χρόνια (Πίνακας 1). Επομένως, ξεπερνάει τη σημερινή θητεία του Δημοτικού Συμβουλίου. Αν γίνει το έργο, τα όποια οφέλη θα υπάρχουν μετά το 2016. Ο Δήμος πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός γιατί πρόκειται για το μέλλον της Ικαρίας.

Το μόνο όφελος είναι το οικονομικό
Ο δήμαρχος λέει για τα οφέλη: «Περίπου 1 εκατ. ευρώ το χρόνο σε δωρεάν ρεύμα, αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι κάτοικοι θα παίρνουν ρεύμα χωρίς να πληρώνουν, και γύρω στα 1,7 εκατ. ευρώ σύμφωνα με το νόμο εισροή ρευστού στο δήμο. Με μια καλή διαπραγμάτευση, αυτό μπορεί να πάει και πιο πάνω.»

Μερικές αλήθειες που κρύβει ο δήμαρχος:
1. Το ρεύμα είναι περίπου το 1/5 του λογαριασμού της ΔΕΗ και γίνεται αμελητέο αν προστεθεί και το χαράτσι που πάει να γίνει μόνιμο.
2. Οι πρόσφατες αυξήσεις στο ρεύμα γίνονται για το τέλος υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (!) και οι κάτοικοι θα πληρώνουν συνεχώς αυξανόμενες τιμές ρεύματος, χρηματοδοτώντας οι ίδιοι και τις ανεμογεννήτριες, αλλά και το «Μυτηλινόσημο» που πληρώνουν ήδη στη ΔΕΗ. «Με δεδομένους τους εθνικούς στόχους για τις ΑΠΕ και τις προβλεπόμενες υψηλές τιμές αγοράς ηλεκτρισμού η επιβάρυνση του τελικού καταναλωτή θα είναι σημαντική» (III) . Άρα, το τζάμπα ρεύμα στους δημότες είναι τουλάχιστον παραπλανητικό.
3. Τα 1,7 εκατ. ευρώ εισροή ρευστού στο δήμο αφορούν το θεωρητικό μέγιστο (απόδοση 33%). Μια κανονική απόδοση μπορεί να είναι 23%, που σημαίνει για το δήμο 1,25 εκατ ευρώ. Βέβαια ο δήμαρχος το καλοκαίρι μίλαγε για 4 ή 5 εκατομμύρια όταν υποστηρίζαμε ότι δεν μπορεί να είναι πάνω από 1,7. Ας πάρει υπόψη του και τα παρακάτω:
Πρώτο.Ο δήμος θα παίρνει 2% επί του ρεύματος που θα αγοράζει η ΔΕΗ μετά τη μεταφορά του με καλώδιο στην Αττική και όχι αυτό που θα παράγουν οι ανεμογεννήτριες. Υπάρχουν απώλειες στη μεταφορά για μεγάλες αποστάσεις άνω των 100 χλμ.
Δεύτερο. Οι ανεμογεννήτριες δεν αποδίδουν την αναμενόμενη παραγωγή και υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις προς τα κάτω. «Με τις υπάρχουσες τεχνολογίες, η πρόβλεψη για χρονικό ορίζοντα 24 έως 36 ωρών, παρουσιάζει περιθώρια σφάλματος από +30% μέχρι -40% της πραγματικής παραγωγής ενός αιολικού πάρκου» (IV).
Τρίτο. Υπάρχουν και πολλοί άλλοι λόγοι που οι ανεμογεννήτριες δεν δουλεύουν όλο το χρόνο αλλά κατά 90% όπως δείχνει και το αντίστοιχο διάγραμμα για την Εύβοια (Πίνακας 2).

Επομένως, τα έσοδα του δήμου θα είναι πολύ λιγότερα από αυτά που ισχυρίζεται σήμερα ο δήμαρχος. Πρόκειται έσοδα που αντιστοιχούν περίπου στο 1/6 του σημερινού προϋπολογισμού του Δήμου. Τα κόστη της Ικαρίας πόσα θα είναι;   

Τι πρέπει να γίνει
Ο δήμαρχος να κινηθεί γρήγορα και:
- Να στρέψει την προσδοκία του για έσοδα σε εφικτές και αμεσότερες κατευθύνσεις:
Πρώτο. Να διεκδικήσει συμμετοχή στο υβριδικό της Προεσπέρας 20-30%, αντί να έχει έσοδα μόνο το 2% από το παραγόμενο ρεύμα. Η γη και το νερό του έργου είναι η συμμετοχή του Δήμου και το αίτημα είναι λογικό. Η κατασκευή τελειώνει το 2012 και θα μπει σε λειτουργία το 2013. Τώρα πρέπει να γίνει η διεκδίκηση.   
Δεύτερο. Να διεκδικήσει συμμετοχή 20-30% (ή και παραπάνω) για όποια έργα παραγωγής ρεύματος από γεωθερμία γίνουν στην Ικαρία αντί να έχει έσοδα μόνο το 2% από τον ιδιώτη που θα εκμεταλλεύεται τη γεωθερμία της Ικαρίας. Με ένα γεωθερμικό σταθμό θα τεθεί σε εφεδρεία ο πετρελαϊκός σταθμός της ΔΕΗ.
Τρίτο. Να προχωρήσει στην υλοποίηση  του έργου τηλεθέρμανσης του Αγίου Κηρύκου, όπως έχουν κάνει άλλοι δήμοι ανά την Ελλάδα, για εξοικονόμηση ενέργειας και δημοτικά έσοδα.  
- Να διεκδικήσει ως δημοτικές εκτάσεις όλες τις εκτάσεις του Αθέρα πού σήμερα θεωρούνται δημόσιες. Λανθασμένα οι Καριώτες πιστεύουν ότι είναι κοινοτικές-δημοτικές. Χρειάζονται οι ενέργειες του δήμου. Επίσης, να αντιμετωπίσει και τις καταπατήσεις-ιδιωτικοποιήσεις  αυτών των δημοτικών εκτάσεων. Προξενούν πολλά ερωτηματικά οι ενοικιάσεις γης που έκανε η εταιρεία των ανεμογεννητριών με ιδιώτες στον Αθέρα.
- Να αντιμετωπίσει την υπερβόσκηση του Αθέρα που προκαλεί πλημμύρες, ερημοποίηση και οικολογική καταστροφή. Ο Αθέρας χρειάζεται προστασία και όχι κακοποίηση.
- Να προστατεύσει την ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά του Αθέρα. Να προωθήσει για κήρυξη ως προστατευόμενα μνημεία τα μεσαιωνικά μονοπάτια και τους εγκαταλελειμμένους οικισμούς που έχουν απομείνει, τους προϊστορικούς και αρχαιολογικούς τόπους του Αθέρα, τους ιστορικούς τόπους όπως η Εριφή και το Κακό Καταβασίδι, το μεγάλο φραγμό της κορυφογραμμής του Αθέρα και τους υπόλοιπους φραγμούς. Να προωθήσει τον Αθέρα ως τοπίο φυσικού κάλους και  το τοπίο της Πέρα Μεριάς και των Ραχών ως γεώτοπο λόγω των στρογγυλών γρανιτόβραχων.
- Να δρομολογήσει ανάπτυξη με εναλλακτικές μορφές τουρισμού στον Αθέρα, στηριζόμενος ιδιαίτερα στους οικισμούς της ενδοχώρας της Ικαρίας.

Τέτοια θέματα θα έπρεπε να θέτει η διαβούλευση που προκήρυξε ο δήμος. Μια διαβούλευση που γίνεται χωρίς εισήγηση του ίδιου του δήμου και χωρίς κανόνες. Ελπίζουμε ότι δεν θα καταντήσει μια πρόσκληση για να πει ο κάθε πικραμένος τον πόνο του και μετά ο δήμαρχος να προχωρήσει στις δικές του προειλημμένες επιλογές που ήδη έχει εκφράσει.

Χρειάζεται ενδυνάμωση της προσπάθειας για ακόμη περισσότερες υπογραφές στο ψήφισμα της Πρωτοβουλίας κατά των ανεμογεννητριών της Ικαρίας:

Ηλίας Γιαννίρης για το ikariamag

ikariamag.gr| η Ικαρία... αλλιώς!
Ακολουθήστε μας στο twitter
Ακολουθήστε μας στο Facebook

O κ.Ηλίας Γιαννίρης είναι Πολεοδόμος-Χωροτάκτης, Επίκουρος καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης, Περιφερειακός Σύμβουλος Β. Αιγαίου με το συνδυασμό «Οικολογικός Άνεμος στο Βόρειο Αιγαίο», εκδότης του ηλεκτρονικού περιοδικού «Ικαριακά και Φουρνιώτικα Νέα» www.asda.gr/ikariaka

Υποσημειώσεις:
(I).Με βάση την μελέτη «Προσδιορισμός και χαρτογράφηση των ορνιθολογικά ευαίσθητων στα αιολικά πάρκα περιοχών της Ελλάδας». Διαβάστε επίσης: Κόλαφος για τις ανεμογεννήτριες της Ικαρίας από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.
(II).Ικαριακά και Φουρνιώτικα Νέα, Ιούνιος-Ιούλιος-Αύγουστος 2010. Πρόκειται για κείμενο που δημοσιεύτηκε πριν τις αυτοδιοικητικές εκλογές του Νοέμβρη 2010.
(III)Τράπεζα Πειραιώς, Αιολικά Πάρκα, Κλαδική Μελέτη, Ιούνιος 2010
(IV).Τράπεζα Πειραιώς, ίδιο.

Το ikariamag συμμετέχοντας στη γενικότερη προσπάθεια συζήτησης και διαβούλευσης για το θέμα, ήταν, είναι και θα παραμείνει φιλόξενο στη δημοσίευση όλων των απόψεων.