1.700 ΤΟΝΟΙ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ ΣΤΟΝ ΒΥΘΟ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

Ανησυχία προκαλεί στην ελληνική επιστημονική κοινότητα η βύθιση του τουρκικού φορτηγού πλοίου «Dogu Haslaman» στα διεθνή ύδατα μεταξύ Σάμου και Χίου, το οποίο μετέφερε 1.700 τόνους λιπασμάτων από την Ουκρανία στο Ισραήλ. Αυτό που κάνει τους ειδικούς να ανησυχούν είναι η μεγάλη ποσότητα του φορτίου, η οποία μπορεί να ανατρέψει, έστω και προσωρινά, τις ισορροπίες του οικοσυστήματος στην περιοχή.

Το φορτηγό πλοίο υπό τουρκική σημαία εξέπεμψε σήμα κινδύνου προχθές το πρωί (26/12), όταν διαπιστώθηκε εισροή υδάτων στο μηχανοστάσιο, ενώ έπλεε 18 μίλια βορειοδυτικά της Σάμου. Όπως έγραψε χθες το «Εθνος», τα μέλη του πληρώματος αρνήθηκαν να δεχτούν τη βοήθεια των ελληνικών σωστικών μέσων και με λέμβο κατευθύνθηκαν σε παραπλέον τουρκικό πλοίο. Εκτός από την προφανή αμφισβήτηση των δικαιοδοσιών της Ελλάδας εντός του FIR Αθηνών, η βύθιση του φορτηγού πλοίου εγείρει και περιβαλλοντικό ζήτημα.

«Το μόνο σίγουρο είναι πως το ναυάγιο δεν είναι ακίνδυνο και πως θα υπάρξουν επιπτώσεις στα ευαίσθητα, ολιγοτροφικά θαλάσσια οικοσυστήματα της περιοχής», σημειώνει η Αναστασία Μήλιου, συντονίστρια επιστημονικής έρευνας του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος».

Οπως εξηγεί η ίδια, στην περιοχή όπου βυθίστηκε το πλοίο υπάρχει ένα μεγάλο θαλάσσιο φαράγγι. «Οσο μεγαλύτερο είναι το βάθος, τόσο μεγαλύτερος θα είναι ο διασκορπισμός των λιπασμάτων και ταχύτερη η διάλυσή τους. Αν και δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε τον βαθμό επικινδυνότητας πριν μάθουμε τον ακριβή τύπο των λιπασμάτων, η διεθνής εμπειρία έχει δείξει πως αντίστοιχα ναυάγια μπορούν να επιβαρύνουν σημαντικά τα θαλάσσια οικοσυστήματα».

Αυτό που πρέπει επίσης να διευκρινιστεί, συμπληρώνει η ίδια, είναι αν τα λιπάσματα περιείχαν πρόσθετα - ουσίες που συσσωρεύονται στην τροφική αλυσίδα. Οι επιπτώσεις του ναυαγίου, τονίζει από την πλευρά του ο ωκεανογράφος και διευθυντής ερευνών του ΕΛΚΕΘΕ Βαγγέλης Παπαθανασίου, εξαρτώνται από το βάθος της θάλασσας στο σημείο, τα θαλάσσια ρεύματα και τον τρόπο με τον οποίο θα διαλυθεί το φορτίο (τα λιπάσματα είναι υδατοδιαλυτά), τον τύπο λιπάσματος, τη σχέση αζώτου και φωσφόρου στα λιπάσματα και την ίδια σχέση στο νερό.

«Πειράματα έχουν δείξει πως στη Μεσόγειο δεν είναι εύκολη η διαφοροποίηση αν ρίξουμε λίπασμα στη θάλασσα. Ωστόσο, λόγω του μεγάλου όγκου του φορτίου, ενδεχομένως προκληθεί μια περιστασιακή αναστάτωση τοπικού χαρακτήρα».

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ
Σήμα κινδύνου από το «Αρχιπέλαγος»
«Καμπανάκι» έχει χτυπήσει εδώ και μήνες το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» για το... μποτιλιάρισμα στο Αιγαίο και το «διαρκώς αυξανόμενο περιβαλλοντικό ρίσκο για ένα μεγάλο θαλάσσιο ατύχημα». Οι ερευνητές του «Αρχιπελάγους», μελετώντας με ηλεκτρονικά συστήματα την κίνηση των πλοίων στα σημαντικά θαλάσσια περάσματα του Αιγαίου, κάνουν λόγο για «ανησυχητικές συνθήκες, διότι οι υδάτινοι δίαυλοι είναι υπερφορτωμένοι, ενώ οι πορείες που ακολουθούνται είναι ακανόνιστες και μη ελεγχόμενες». Ενδεικτικό είναι πως μέσα σε μία χρονιά (την περίοδο 07/11/10 ? 07/11/11) το στενό Εύβοιας - Άνδρου, ένα από τα κύρια θαλάσσια περάσματα του Αιγαίου, διέπλευσαν συνολικά 27.543 εμπορικά πλοία (το 61,9% ήταν φορτηγά και το 19,7% δεξαμενόπλοια). Από αυτά, τονίζει η συντονίστρια επιστημονικής έρευνας του «Αρχιπελάγους» Αν. Μήλιου, το 45,1% είχαν σημαίες ευκαιρίας, ενώ το 13,4% είχαν επικίνδυνο φορτίο.

Ο κίνδυνος μιας οικολογικής καταστροφής επιτείνεται από το γεγονός πως περίπου τα μισά εμπορικά που διαπλέουν τις ελληνικές θάλασσες φέρουν ?σύμφωνα με το «Αρχιπέλαγος»? τις λεγόμενες «σημαίες ευκαιρίας», είναι δηλαδή νηολογημένα σε χώρες όπως ο Παναμάς, η Λιβερία κ.ά. Είναι γνωστό πως οι χώρες αυτές χαρακτηρίζονται για την... ελαστική εφαρμογή της διεθνούς ναυτιλιακής νομοθεσίας και επιτρέπουν συχνά στα πλοία να ταξιδεύουν με ανεπαρκείς υποδομές αποτροπής ρύπανσης. «Το διαρκώς αυξανόμενο περιβαλλοντικό ρίσκο στο Αιγαίο απαιτεί γρήγορα βήματα και πρωτοβουλίες, ώστε να καλυφθεί σύντομα το τεράστιο κενό που υπάρχει στη διαχείριση της συγκεκριμένης κατάστασης» λένε οι ερευνητές του «Αρχιπελάγους» και ζητούν να ληφθούν μέτρα αντίστοιχα με αυτά που εφαρμόζουν σχεδόν όλες οι παράκτιες χώρες, στις οποίες υπάρχει αυξημένη κίνηση πλοίων.

Γιάννης Φώσκολος
ethnos.gr