Η ιστορία του Νοσοκομείου Ικαρίας είναι λίγο πολύ γνωστή. Οι απανταχού Ικάριοι έχτισαν το Νοσοκομείο τους (όπως άλλωστε έκαναν οι κάτοικοι και άλλων περιοχών της ελληνικής περιφέρειας), και σ’ αυτό επένδυσαν τις ελπίδες τους ότι δε θα χάνονται οι άνθρωποί τους για το τίποτα, ότι δε θα γεννάνε οι γυναίκες στα χωράφια και δε θα χρειάζεται να ξοδεύουν περιουσίες για να αναζητήσουν την υγεία τους στη Σάμο ή στην Αθήνα.

Όμως στις μέρες μας, το δικαίωμα πρόσβασης σε δημόσιες δομές υγείας υπονομεύεται από το ίδιο το Κράτος. Για τους πολλούς, η διοικητική συνένωση του Νοσοκομείου Ικαρίας φέρνει αναπόφευκτα και την ουσιαστική υποβάθμιση των παροχών υγείας στο νησί μας. Ήδη, ένας συντοπίτης μας έγινε θύμα αυτής της υποβάθμισης, καθώς λόγω ηλικίας (άνω των 70 ετών) του αρνήθηκαν τη διακομιδή του με ελικόπτερο του ΕΚΑΒ. Ήδη διαφαίνονται οι πρώτες ελλείψεις σε υλικά και φάρμακα, καθώς οι παραγγελίες γίνονται πλέον μέσω του Νοσοκομείου της Σάμου.

Ως κοινωνία διαθέτουμε τη σχετική εμπειρία: αντίστοιχα το 1987, η ουσιαστική υποβάθμιση το Νοσοκομείου Ικαρίας (που για άλλη μια φορά αντιμετώπιζε την υποβάθμισή του σε Κέντρο Υγείας), είχε ως αποτέλεσμα να σταματήσουν οι χειρουργικές επεμβάσεις, ενώ οι ελλείψεις σε υλικά και προσωπικό είχαν ως αποτέλεσμα την αδυναμία αντιμετώπισης ακόμα και «ασήμαντων έκτακτων περιστατικών», όπως ήταν η περίπτωση μιας συντοπίτισσάς μας που πέθανε από γαστρορραγία (από επιστολή 12-1-1987 Δήμου Αγίου Κηρύκου προς Υπουργό Υγείας-Πρόνοιας, πρώην αρχείο Δήμου Αγ.Κηρύκου.). Ως κοινωνία, γνωρίζουμε τι σημαίνει να ζει κανείς στο περιθώριο του κρατικού ενδιαφέροντος. Αλλά ακόμα κι αν πάρουμε στα σοβαρά τις διαβεβαιώσεις του Υπουργείου Υγείας (που έχουν την ‘βαρύτητα’ των προηγούμενων διαβεβαιώσεών περί εξαίρεσης του Νοσοκομείου μας), πώς μπορεί κανείς να μας διαβεβαιώσει ότι όταν ασθενούμε δεν θα πνέουν θυελλώδεις άνεμοι στο Ικάριο πέλαγος, κάτι που όμως συμβαίνει για το 1/3 περίπου του χρόνου αποκλείοντάς μας από αέρα και θάλασσα;

Τούτες τις μέρες που η αποτελεσματική λειτουργία του Νοσοκομείου Ικαρίας κρέμεται από μια κλωστή, με τους ανέμους των Μνημονίων να φυσούν αρειμανίως, είναι σημαντικό να θυμηθούμε. Άλλωστε, η μνήμη είναι σημαντικό όπλο σε κάθε αγώνα, και στη προκειμένη περίπτωση, στον αγώνα των απανταχού Ικάριων να διατηρήσουν και να βελτιώσουν τις υποδομές Υγείας στο νησί τους. Για να θυμηθούμε λοιπόν (και για να μάθουμε εμείς οι νεώτεροι), αναδημοσιεύουμε αποσπάσματα από τα Ικαριακά των ετών 1958-1959, τη περίοδο που οι Καριώτες τόσο του εξωτερικού όσο και του εσωτερικού, έχτιζαν και εξόπλιζαν το «Πανικάριο Νοσοκομείο».

«Το Πανικάριο Νοσοκομείον. Η εξασφάλιση της λειτουργίας του»
Όταν λειτουργήσει αυτό το Νοσοκομείο, όλοι οι κάτοικοι του νησιού μας θα βρίσκουν εκεί, όχι μια πρόχειρη βοήθεια, αλλά πραγματική και πλήρη ιατρική και νοσοκομειακή περίθαλψη και θα αποκτήσουν το αίσθημα της ασφάλειας της ζωής τους, που τώρα δεν το έχουν. Το Νοσοκομείο είναι προσιτό σ’ όλο το Νησί, γιατί αν μεν πρόκειται για κανονική θεραπεία, ο καθ’ ένας μπορεί να πάει ή να τον μεταφέρουν εγκαίρως. Σε περιπτώσεις πάλι αιφνιδίων περιστατικών, που  δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ά  ο θάνατος είναι βέβαιος, μπορεί ο άρρωστος να μεταφερθεί- έστω και από το μακρινότερο χωριό- μέσα σε λίγες ώρες, στο νοσοκομείο, όπου η σωτηρία του είναι βεβαία.

Το ίδρυμα αυτό γίνεται για να είναι στην υπηρεσία όλων των Ικαρίων. Για να έχει τις πόρτες του πάντα ανοικτές εις πάντα Ικάριον ασθενή, για να παρέχει πλήρη ιατρική, φαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη, δωρεάν στους απόρους κα με χαμηλή επιβάρυνση στους ευπόρους. Και να είναι στελεχωμένο από Επιστήμονας αποδεδειγμένης πείρας και ικανότητας. Και η Διοίκησή του να στέκει υψηλά, μακριά από μικροσυμφέροντα και επιρροές της ημέρας. Ανεξαρτήτως του ποια Αρχή ή Ίδρυμα θα αναλάβει την λειτουργία του, είμεθα βέβαιοι ότι οι ιδρυταί του θα εξασφαλίσουν τους όρους αυτούς, γιατί άλλωστε αυτός είναι ο πόθος τους και αυτός ο πόθος τους εμπνέει τον ένθεο ζήλο με τον οποίον άρχισαν και ετελείωσαν ήδη το πρώτο μέρους του μεγάλου έργου των.

Εμείς, όλοι οι Ικάριοι, όπου κι αν βρισκόμεθα, ένα καθήκον έχομε τώρα: Να βοηθήσωμε για την εξασφάλιση της λειτουργίας του….».

(Ικαριακά, 1958, τ.7, σελ.4-5)

«Ο Γιάννης και η Σοφία Βασίλαρου Προς τους Απανταχού Ικάριους»
Αγαπητοί Συμπατριώται Ικάριοι,
[…] Το Έτος 1959 ευρίσκει το αγαπημένο νησί μας με ολοκληρωμένο το Νοσοκομειακό του κτίριο, ενσάρκωση και πραγματοποίηση ενός προαιώνιου πόθου των Ικαριώτικων γενεών […] Δωρίζοντες προς τον Ικαριακόν λαό, το συγχρονισμένο Νοσοκομείο του, σάρκα από τη σάρκα όλων ανεξαιρέτως των παιδιών του, ευχόμεθα να είναι πάντοτε, στα χέρια των Ικαρίων, ο προστάτης, ο παρηγορητής, η ζεστή φωλιά που θα χαρίζει την υγεία και θα προστατεύει τη ζωή, όλων ανεξαιρέτως χωρίς διάκριση πεποιθήσεων, καταγωγής, προελεύσεως, ή οικονομικής καταστάσεως. Ευχόμεθα στους Ικάριους αδελφούς μας, να κρατούν πάντα, ακούραστα το Νοσοκομείο, σαν ιερό Ναό της Επιστήμης που θα εκπέμπει σ’ όλο το νησί ένα θεϊκό και άγιο φως: Την στοργή και την αγάπη προς τον πονεμένο άνθρωπο. Αυτό ήταν το πνεύμα μας όταν βάζαμε το θεμέλιό του (…). Άγιος ο Σκοπός του. Βαριές οι ευθύνες όλων μας […].

Θα’ ναι η Σωτηρία του Νησιού μας.
Με πολλή αγάπη
ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΙΛΑΡΟΥ
Εν Αγίω Κηρύκω τη 1.1.1959

(Ικαριακά, 1959, τ.8, σελ.4)

«Δια το Πανικάριον Νοσοκομείον»
«Ο αγαπητός μας συμπατριώτης Γιάννης Βασίλαρος απευθυνόμενος προς τα μέλη του Νοσοκομειακού Συλλόγου Ικαρίας, είπε μεταξύ άλλων τα εξής:

[…] Δια μίαν ακόμη φοράν η Καριώτισα γυναίκα απέδειξεν μίαν από τας αψευδείς και λαμπράς αρετάς της κοινωνικής της δράσεως.

Καριώτισσες, όποιες κι αν είσθε, όπου κι αν ανήκετε, αγκαλιάσατε όλες μαζί με μίαν ψυχήν τον Σύλλογόν σας, υπόβαθρον εξυπηρετήσεως φωτεινών σκοπών και επιδιώξεων. Μακράν αφ’ υμών η Πολιτική –Διότι ο Σύλλογος αποβλέπει εις εξυπηρέτησιν ιερού και αγίου σκοπού…

Συσπειρωθείτε όλες με μίαν ψυχήν περί το Νοσοκομείο μας, και ημείς εφ’ όσον ζώμεν (…) θα είμεθα εις το πλευρόν σας...»

(Ικαριακά, 1959, Μάρτης, τ.9, σελ.14).

Επίλογος
Την Πέμπτη το πρωί, στις 10:30 π.μ. -κατά παράδοξο τρόπο νωρίτερα από τους συμπολίτες μας που επίσης πλήττονται από τις διοικητικές συγχωνεύσεις των Νοσοκομείων των περιοχών τους (12:00 π.μ.)- Καριώτες από την Αθήνα και την Ικαρία, θα βρεθούν μπροστά στο Υπουργείο Υγείας (και μέσα στο Νοσοκομείο Ικαρίας οι κάτοικοι που δε θα μπορέσουν να βρεθούν στην Αθήνα), για να διατρανώσουν την αντίθεσή τους στη διοικητική συγχώνευση και να βροντοφωνάξουν ότι όχι μόνο δε πρέπει να γίνει υποβάθμιση, αλλά ίσα-ίσα είναι απολύτως αναγκαίο να ενισχυθούν τα Νοσοκομεία της ελληνικής περιφέρειας. Πέρα από «διεκδικητικά πλαίσια» κομματικής κατανάλωσης και οποιουδήποτε κομματικού προσανατολισμού, όλοι οι Καριώτες ξέρουμε καλά ότι η υγεία είναι πράγμα ιερό και μόνο ένα χρώμα έχει: το άσπρο. Ειδαλλιώς, το χρώμα του πένθους είναι το μέλλον μας.  

«[…] Αλλοίμονον, εάν, μη γένοιτο, αδιαφορήσουν (ενν.τους κατοίκους της Ικαρίας) και με την αδιαφορίαν των προκαλέσουν την διακοπήν της λειτουργίας του. Τότε θα πεισθούν ότι θα πληρώνουν τετραπλάσια χρήματα, τα οποία τότε θα αναγκαστούν να τα εξεύρουν, αναζητούντες την υγείαν των εις Αθήνας ή αλλαχού […].

Από το Αφιέρωμα της εφημερίδας Ικαρία στο Πανικάριο Νοσοκομείο (1963)

Μαρία Μπαρέλη – Γαγλία για το ikariamag.gr|από, για και με αφορμή την Ικαριά!
Ακολουθήστε μας σε twitter και Facebook

Σημείωση: Τα αποσπάσματα που παρατίθενται προέρχονται από τα ντοκουμέντα που έχουν συγκεντρωθεί στα πλαίσια της έρευνας που διεξάγει το Κέντρο Τεκμηρίωσης Έρευνας και Δράσης Ικαρίας για την ιστορία και τη λειτουργία του Νοσοκομείου Ικαρίας- μέρος των οποίων εκτίθεται σε εκδηλώσεις του Συλλόγου Εργαζομένων Νοσοκομείου Ικαρίας.