Επενδύοντας στην παιδεία, τη γνώση και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των νέων, η Τράπεζα Σπόρων Αιγαίου - Κιβωτός του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» συνεχίζει για ακόμη μία χρονιά τη συνεργασία με σχολεία της χώρας στο πλαίσιο της δημιουργίας σχολικών κήπων, οι οποίοι καλλιεργούνται από σπόρους τοπικών ποικιλιών που φυλάσσονται στην Κιβωτό.

Το «Αρχιπέλαγος», παρατηρώντας τη συνεχιζόμενη και συστηματική εξαφάνιση των τοπικών ποικιλιών φυτών, δημιούργησε το 2005 στην Ικαρία την Τράπεζα Σπόρων Αιγαίου, η οποία εδρεύει σήμερα στην ερευνητική του βάση, στο Βαθύ της Σάμου. Στόχος αυτής της μακροχρόνιας δράσης είναι η συγκέντρωση και φύλαξη σπόρων, καθώς και ο πολλαπλασιασμός και η διάδοση της καλλιέργειας των τοπικών ποικιλιών καλλιεργήσιμων φυτών από τα νησιά αλλά και από περιοχές της ηπειρωτικής χώρας. Η πρωτοβουλία δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί, εάν δεν υπήρχε συμμετοχή από ομάδες πολιτών και αγροτών που έμπρακτα στηρίζουν αυτόν τον σημαντικό κύκλο διατήρησης και προστασίας των τοπικών ποικιλιών.

Ηδη, με την έναρξη της σχολικής χρονιάς το «Αρχιπέλαγος» έχει ξεκινήσει συνεργασία με σχολεία της Αττικής, των Κυκλάδων, της Δωδεκανήσου και άλλων περιοχών της χώρας. Η επαφή με την καλλιέργεια, η ενημέρωση για τη διατροφική αξία των τοπικών προϊόντων, η ανάπτυξη δεξιοτήτων, ομαδικού πνεύματος, συνεργασίας και υπευθυνότητας είναι μερικά από τα οφέλη που έχει για τους μαθητές η δημιουργία των σχολικών κήπων.

Τον τελευταίο χρόνο, στα κτήματα που παραχωρούν ιδιώτες στο «Αρχιπέλαγος» καλλιεργήθηκαν, μεταξύ άλλων, ποικιλίες σταριού, φάβας, κριθαριού, καθώς και πολλές νησιωτικές ποικιλίες κηπευτικών. Η σημαντική παραγωγή που επιτεύχθηκε τους προηγούμενους μήνες, ενίσχυσε την Κιβωτό με νέο γενετικό υλικό (σπόρους), κάλυψε τις διατροφικές ανάγκες για περισσότερους από 40 ερευνητές και φοιτητές που φιλοξενεί το «Αρχιπέλαγος», ενώ, όπως γίνεται κάθε χρόνο, με απόλυτη διακριτικότητα μοιράστηκαν προϊόντα σε οικογένειες που τα είχαν πραγματικά ανάγκη.

Επιπλέον, μία άλλη σημαντική δράση της Κιβωτού είναι η ανάλυση των νομικών δικαιωμάτων των πολιτών όσον αφορά τη χρήση, την αναπαραγωγή και την εμπορία των σπόρων από τοπικές ποικιλίες, με τη συνεργασία της Νομικής Σχολής των Πανεπιστημίων Λογιόλα-ΗΠΑ και Ουψάλα-Σουηδία, προκειμένου να αποκωδικοποιηθεί το νομικό πλαίσιο που ορίζει η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική.

Για να γίνει κατανοητή η σοβαρότητα του προβλήματος, αναφέρεται ενδεικτικά ότι στην Ελλάδα, σε λίγες μόνο δεκαετίες, από τις 200 ποικιλίες σταριού που καλλιεργούνταν, έχουν μείνει μόνο 20, δηλαδή μειώθηκαν κατά 92%, ενώ αντίστοιχα ποσοστά καταγράφονται δυστυχώς και σε πολλές άλλες ποικιλίες καλλιεργήσιμων ειδών. Εξάλλου, η συνεχιζόμενη και συστηματική εξαφάνιση των τοπικών ποικιλιών θα οδηγήσει σύντομα στο σημείο να θεωρείται πολυτέλεια το δίλημμα κατά πόσο θέλουμε να καταναλώνουμε μεταλλαγμένα ή όχι, αφού όταν εξαφανιστούν οι τοπικές ποικιλίες καλλιεργήσιμων φυτών, μαζί τους θα εξαφανιστούν ανεπιστρεπτί και οι επιλογές μας, καθώς θα είμαστε διατροφικά εξαρτημένοι.

Τάσος Σαράντης
efsyn.gr