Τοπική Αρχειακή Συλλογή Ικαρίας

Φωτογραφίες: Η θεμελίωση του Γυμνασίου Αγίου Κηρύκου - Από το αρχείο της Δημογεροντίας Φαναρίου - Το Διοικητήριο - Μαθητές του Γυμνασίου Αγ.Κηρύκου, σχολ.έτος 1954-55 - η νεότερη πτέρυγα του Γυμνασίου Αγίου Κηρύκου, η οποία μετατρέπεται σε Αρχείο

Ένας συγκεντρωμένος γραπτός -και μη- πλούτος είναι αρκετός για ζωντανέψει την ιστορική μας μνήμη. Σαν σταθείς μπροστά του θυμάσαι συλλόγους που αντιστέκονται, που διεκδικούν με γράμματα και επιστολές, συμφωνίες και ξεπουλήματα, δασκάλους που χτίζουν σχολεία, πρόσωπα και ανδραγαθήματα…

Η Τοπική Αρχειακή Συλλογή της Ικαρίας μετά από προσπάθειες δεκαετιών για την ίδρυση της, σήμερα αποτελεί μια πραγματικότητα και διαθέτει ήδη ένα σημαντικό αριθμό αρχείων και συλλογών, δημόσιων και ιδιωτικών, πολύτιμων εγγράφων, ηχογραφήσεων, εφημερίδων και  φωτογραφιών που αφορούν την τοπική ιστορία του νησιού.

Οι επίσημες προσπάθειες για την ίδρυση της Τοπικής Αρχειακής Συλλογής ξεκίνησαν από το 1991 με πρωτεργάτη τον τότε προϊστάμενο των ΓΑΚ-Αρχεία Νομού Σάμου, κ. Χρίστο Λάνδρο, που έχοντας ο ίδιος εκπονήσει έρευνες σε Φούρνους και Ικαρία γνώριζε την ύπαρξη του πλούσιου, ξεχασμένου και διάσπαρτου υλικού. Οι ενέργειες απέφεραν καρπούς το 1999 οπότε και εγκρίθηκε η ίδρυση του τοπικού Ιστορικού Αρχείου στην Ικαρία. Στη συνέχεια οι Δήμοι Ικαρίας συναινούν και το 2002 ιδρύεται πλέον και με Υπουργική απόφαση το Αρχείο.

Στην πράξη όμως η λειτουργία του ξεκίνησε το 2007 οπότε και η Αγγελική Κονταξοπούλου –εκπαιδευτικός της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης- αποσπάστηκε στην σχετική υπηρεσία και ανέλαβε την εποπτεία, διάσωση, συγκέντρωση, καταγραφή, κ.λπ. του αρχειακού υλικού που υπήρχε «πεταμένο» σε οργανισμούς, φορείς και λοιπά σημεία του νησιού.  «Η συλλογή του υλικού υπήρξε στην πραγματικότητα ένας αγώνας δρόμου γιατί έπρεπε να περισώσουμε άμεσα ότι υπήρχε ακόμη σε άρτια ή σχεδόν άρτια κατάσταση. Πολλά πολύτιμα έγγραφα βρέθηκα μουχλιασμένα ή ακόμη και ανάμεσα σε ποντίκια» περιγράφει η Αγγελική Κονταξοπούλου στο ikariamag και συνεχίζει «φανταστείτε ότι μόνο από το Επαρχείο Ικαρίας συλλέξαμε 15 τσουβάλια έγγραφα».

Η συγκέντρωση του υλικού εξακολουθεί να αποτελεί έναν αγώνα δρόμου. Υπάρχουν ακόμη πολλά γραπτά ιστορικά στοιχεία που δεν έχουν συλλεχθεί όπως αυτά που βρίσκονται κλεισμένα μέσα στα παλιά σχολεία που δεν είναι πλέον σε λειτουργία.  

Ήδη το υλικό είναι πλούσιο και διαθέτει ένα σημαντικό αριθμό αρχείων και συλλογών, δημόσιων και ιδιωτικών. Πρόκειται για Κοινοτικά, Δημοτικά, Εκπαιδευτικά, Ιδιωτικά έγγραφα, Εφημερίδες, φωτογραφίες, είτε σε πρωτότυπη μορφή είτε ως αντίγραφα.  Παράλληλα η Ικαριακή Βιβλιογραφία που δημιουργήθηκε και εμπλουτίζεται συνεχώς αποτελείται από  134  τίτλους  βιβλίων, εργασιών, περιοδικών, φυλλαδίων κ. ά. που αφορούν στην Ικαρία ή είναι  Ικαριώτες οι συγγραφείς τους. Στη Γενική Βιβλιοθήκη έχουν καταχωρηθεί 104 τίτλοι βιβλίων, περιοδικών, εργασιών κ. ά.

Σημειώνεται ότι το αρχειακό υλικό της Συλλογής και την Ικαριακή Βιβλιογραφία, έχουν αξιοποιήσει  αρκετοί ερευνητές, οι οποίοι αναζητούν πληροφορίες και στοιχεία για εργασίες και μελέτες που εκπονούν. Έχουν εξυπηρετηθεί επίσης αρκετοί συμπολίτες μας με στοιχεία που τους αφορούν και υπάρχουν είτε  στα παλιά Δημοτολόγια και Μητρώα του Δήμου Αγίου Κηρύκου  είτε στα παλιά αρχεία των Δημοτικών Σχολείων του νησιού μας, όσα φυσικά  έχουν εισαχθεί στην Τοπική Συλλογή και έχουν αρχειοθετηθεί. Με ανάλογο τρόπο διευκολύνθηκε επανειλημμένα ο Δήμος Αγίου Κηρύκου, βρίσκοντας στη Συλλογή έγγραφα και φωτογραφίες που χρειαζόταν. Δεν έχουν λείψει και οι περιπτώσεις της εξυπηρέτησης εξ αποστάσεως, καθώς συγκεντρώθηκαν και εστάλησαν στοιχεία σε αρκετούς ερευνητές, οι οποίοι δεν μπορούσαν να έλθουν στην Ικαρία ή να αναζητήσουν μόνοι τους υλικό.

Σε όλη αυτή την προσπάθεια των τελευταίων τριών χρόνων, σημαντική υπήρξε η συμπαράσταση από διάφορους φορείς, συλλόγους ή και ιδιώτες που μοιράστηκαν τεκμήρια που είχαν στη διάθεση τους. Μέχρι και σήμερα πάντως κρίνεται σημαντική η συμπαράσταση για τον περαιτέρω εμπλουτισμό του αρχείου από φορείς και γενικά όσους διαθέτουν αρχειακό υλικό.

Προσωρινά η Αρχειακή Συλλογή στεγάζεται στο Δημαρχείο του Αγίου Κηρύκου, όμως σύντομα θα μεταφερθεί και θα εκτεθεί στη μόνιμη πλέον στέγη της σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους στο Παλιό Γυμνάσιο Αγίου Κηρύκου.

ikariamag

Ακολουθήστε μας στο twitter
Ακολουθήστε μας στο Facebook