Όσο περνάει ο καιρός όλο και πιο πολύ το εθνικό μας πρόβλημά παίρνει τα χαρακτηριστικά αρχαίας τραγωδίας. Το αδιέξοδο που προβάλλει απειλητικά μπροστά μας, τα κόκκινα φωτάκια του κινδύνου που ανάβουν συνεχώς το ένα μετά το άλλο, αυτά ακριβώς κάνουν την εξέλιξη των πραγμάτων να μοιάζει με αυτήν των έργων του Ευριπίδη. Την οικονομική κατάρρευση, τη διάλυση της κοινωνικής συνοχής, την απειλή και το φόβο για τα χειρότερα, διαδέχεται η εναγώνια αναζήτηση κάποιας λύσης.

Σε μια αντίστοιχη στιγμή ο Ευριπίδης κατέβαζε στη σκηνή του έργου του τον «από μηχανής θεό». Ο θεός, που εμφανιζόταν ξαφνικά με τον ξύλινο γερανό, έδινε και τη λύση, λυτρωτική, που πάντως αποτελούσε και τη μόνη διέξοδο.

Σήμερα άραγε ποιος θεός προσδοκούμε να κατέβει στη σκηνή του τωρινού μας δράματος; Οι μισθωτοί, που «θυσιάζονται» στο βωμό του δημόσιου χρέους, θα προσέβλεπαν, ως νέες Ιφιγένειες, σε μία Άρτεμη και ο καθένας σε αυτόν που του ταιριάζει, τον δικαιώνει ή τον απαλλάσσει και ας είναι και ένας «βάρβαρος» όπως ο Νικολά ή ο Ομπάμα.

Όπως γνωρίζουμε όμως ότι οι θεοί του δωδεκάθεου είχαν τα ελαττώματα και τα προτερήματα των κοινών θνητών και συχνά ήταν αυτοί που προκαλούσαν και τα δεινά. Θεοί με ανθρώπινα πάθη, καιροσκόποι, δολοπλόκοι, εκδικητικοί. Έτσι και σήμερα, όταν στη σκηνή βρίσκεται ολόκληρη η χώρα και ο θίασος είμαστε όλοι εμείς, οι σημερινοί από μηχανής θεοί, που φαίνεται να κοιτάζουν αμήχανα, αν εμφανιστούν θα ζητήσουν σκληρά ανταλλάγματα.

Εξ’ άλλου ο Ευριπίδης είχε κατηγορηθεί από τον Αριστοφάνη ότι εφεύρε τον από μηχανής θεό επειδή αναζητούσε την «εύκολη λύση» αντί του να «δουλέψει» περισσότερο την πλοκή του έργου του.

Μήπως λοιπόν να συνταχθούμε με την Αριστοφάνεια άποψη και να σκεφτούμε τα αίτια, να κρίνουμε, να ζυγίσουμε και να αποδώσουμε τις ευθύνες και να χαράξουμε ένα δρόμο για το τέλος αυτού του έργου, χωρίς να κοιτάμε επάνω και γύρω μας αναζητώντας τον «από μηχανής θεό»;


Αλλάζουν δρόμοι και μορφές
Οι εποχές αλλάζουν
κι οι από μηχανής θεοί
αμήχανα κοιτάζουν
άσ' το παράθυρο ανοικτό
σ' όλες τις καταιγίδες
θα δεις στο φως μιας αστραπής
όσα ποτέ δεν είδες.(*)


(*) Στίχοι: Άλκης Αλκαίος, Μουσική: Σωκράτης Μάλαμας

Βασίλης Θεοδώρου
vasilis@ikariamag.gr

photo: antonio perrone