ΟΜΙΛΙΑ ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΣΑΜΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΑ Χ. ΒΑΡΔΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ KATA ΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ: «Δομή, λειτουργία, διασφάλιση της ποιότητας των σπουδών και διεθνοποίηση των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων»(Τρίτη, 23 Αυγούστου 2011)

Ένα νομοσχέδιο από τη στιγμή που αλλάζει ανατρεπτικά τα δεδομένα ενός από τους πλέον σημαντικούς χώρους, αυτόν της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, δεν μπορεί παρά να είναι σημαντικό. Γίνεται δε ακόμα πιο σημαντικό αν ληφθεί υπ’ όψιν το γεγονός ότι ανατρέπει μία κατάσταση για την οποία όλοι συμφωνούμε ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο.

Ο 1268/82, δημιούργημα των τότε αναγκών για τριάντα χρόνια υπηρέτησε σωστά τη χώρα,. Έχει όμως πλέον εξαντλήσει τη δυναμική του. Το δημόσιο και από τους φορολογούμενους Έλληνες χρηματοδοτούμενο πανεπιστήμιο πρέπει να ανεβάσει επίπεδο στις παρεχόμενες σπουδές, στην αυτοδιοίκηση του, στη στόχευση της αριστείας, στη σύνδεσή του με την κοινωνία, την εργασία, την ανάπτυξη της χώρας και να υπηρετήσει τις ανάγκες τις εποχής μας που απαιτούν αξιολόγηση, λογοδοσία, εξωστρέφεια και διεθνοποίηση.

Οι μεγάλες αλλαγές πάντα προκαλούν και μεγάλες αντιδράσεις, αντιδράσεις από Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Δημοσιογράφοι έγραψαν για ξεχαρβάλωμα σπουδών, για επιβολή διδάκτρων, για τέλος στα συγγράμματα, στη σίτιση, στη στέγαση, χρησιμοποίησαν τίτλους εξέγερσης «τα πανεπιστήμια φλέγονται». Υπήρξαν αντιδράσεις από πολιτικούς χώρους, που θεωρούν ότι δημοκρατία είναι οι κραυγές των μειοψηφιών με τη δική τους πειθαρχία και όχι οι γνώμες των πολλών.

Αντιδράσεις από άλλους πολιτικούς χώρους που ισχυρίζονται πως η Κυβέρνηση έχει πρόθεση να ιδιωτικοποιήσει τα πανεπιστήμια και να τα παραδώσει στα νύχια της αγοράς, αγνοώντας ή προσποιούμενοι πως αγνοούν το γεγονός ότι σε όλο τον κόσμο σήμερα, όχι μόνο στον ευρωπαϊκό και στον ευρύτερο δυτικό, ο ιδιωτικός τομέας επενδύει στη γνώση, γιατί υπάρχουν πολλές δυνατότητες για συνεργασία με αμοιβαίο όφελος. Στη χώρα μας μένουν ανεκμετάλλευτες. Μια τέτοια διαφωνία, όμως, δημιουργεί το ιδεολογικό υπόβαθρο για τον ξεσηκωμό. Αυτός είναι ο τελικός στόχος.
Την πρωτοκαθεδρία, όμως, μέχρι στιγμής των αντιδράσεων την έχουν οι Πρυτάνεις. Δέχομαι τις εξηγήσεις των εκπροσώπων τους στην Επιτροπή, που θεώρησαν υπερβολική και αποτέλεσμα της σχετικής έντασης την απαράδεκτη θέση Πρύτανη που χαρακτήρισε πραξικοπηματική τη δυνατότητα της Βουλής να ψηφίζει νόμους και δημοκρατική τη δυνατότητα οποιουδήποτε να μην τηρεί τους νόμους. Δέχομαι, επίσης, να επικαλούνται γενικότητες, που στην ουσία δεν λένε τίποτα, για να υποστηρίξουν τις θέσεις τους, όπως ότι το νομοσχέδιο στερείται ακαδημαϊκού οράματος, εξαντλείται σε σειρά αποσπασματικών ρυθμίσεων, στερείται στρατηγικής για την εκπαίδευση, εγκαταλείπεται η εύρεση σημείου ισορροπίας μεταξύ αξιοκρατίας και δημοκρατίας, πράγματα που όπως είπα και παραπάνω δεν λένε τίποτα.

Δεν δέχομαι, όμως, να υποστηρίζουν πως το νομοσχέδιο χειραγωγεί και καταργεί το δημόσιο χαρακτήρα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ακυρώνει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη υποχρέωση της πολιτείας να χρηματοδοτεί τα δημόσια πανεπιστήμια, καταργεί τη συνταγματικά κατοχυρωμένη αυτοδιοίκηση.

Χειραγωγεί το νομοσχέδιο την τριτοβάθμια εκπαίδευση, όταν τα ιδρύματα με τον οργανισμό τους και τον εσωτερικό κανονισμό τους είναι απόλυτα ελεύθερα να καθορίζουν τους ειδικότερους στόχους τους, όταν μάλιστα μέχρι τώρα αυτοί ρυθμίζονταν με οριζόντιο και ομοιόμορφο τρόπο;     Ακυρώνει την υποχρέωση της πολιτείας να χρηματοδοτεί τα δημόσια ΑΕΙ το γεγονός ότι εισάγονται νέοι κανόνες, με το πρώτο μέρος της χρηματοδότησης να κατανέμεται με βάση τον αριθμό των ενεργών φοιτητών και το δεύτερο μέρος με βάση τους δείκτες ποιότητας και επιτευγμάτων που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ της πολιτείας και των ιδρυμάτων;

Καταργεί το νομοσχέδιο την αυτοδιοίκηση των πανεπιστημίων; Έχω την αίσθηση πως όλοι όσοι επικαλούνται κάτι τέτοιο, μάλλον στο μυαλό τους έχουν την αυτονομία και όχι την αυτοδιοίκηση. Αυτοδιοίκηση σημαίνει να κινείσαι μέσα στα πλαίσια των νόμων. Αυτονομία σημαίνει να λειτουργείς με δικούς σου νόμους που απαγορεύουν σε αντίθετους με κάποιες μειοψηφίες, αλλά και σε μη αρεστούς πολιτικούς και Υπουργούς να περνάνε το κατώφλι των πανεπιστημίων, νόμους που απειλούν ακόμα και τη σωματική ακεραιότητα ενός νομπελίστα που «δεν πήρε την άδεια» από κάποιους κουκουλοφόρους για να μιλήσει, νόμους που ρημάζουν γραφεία Πρυτάνεων και τους χτίζουν τις πόρτες -να ρημάζουν γραφεία Βουλευτών οι ταξιτζήδες το καταλαβαίνω, αλλά να ρημάζουν γραφεία Πρυτάνεων οι φοιτητές δεν το καταλαβαίνω.

Νόμους που επιτρέπουν στον Πρύτανη να διοικεί διοικούμενους οι οποίοι τον εκλέγουν. Αυτό είναι αυτοδιοίκηση; Όχι. Συναλλαγή είναι, κομματισμός είναι, διαφθορά είναι. Αναφέρω τους τρεις αυτούς όρους, γιατί σύμφωνα με ανακοίνωση Πρύτανη η συναλλαγή, ο κομματισμός και η διαφθορά ενισχύονται με το νομοσχέδιο που συζητάμε. Νόμους, τέλος, που επιτρέπουν να είμαστε πέμπτοι σε ποσοστό επί του ΑΕΠ στις δαπάνες για τα πανεπιστήμια στις χώρες του ΟΟΣΑ και τριακοστοί δεύτεροι –τριάντα τρεις είναι όλες- στην αποδοτικότητα.

Τα πανεπιστήμιά μας –απ’ αυτά έχουμε αποφοιτήσει οι περισσότεροι- έχουν θλιβερές παθογένειες, αλλά και λαμπρές σελίδες αριστείας. Υπηρετούν την πατρίδα. Δεν ανήκουν σε κανέναν.

Θα συμφωνήσω με τον κ. Τσίπρα που είπε «θα ξεχάσουμε το πανεπιστήμιο που ξέραμε».

Θα διαφωνήσω μαζί του σε αυτό που πρέπει να θυμόμαστε: αυτός αυτό που φεύγει, εγώ αυτό που έρχεται.

Κλείνω με κάποιες επισημάνσεις από την έκθεση του ΟΟΣΑ, που πρόσφατα μας κοινοποιήθηκε.
Από την Ελλάδα, κάτι που συμβαίνει σε ελάχιστες ευρωπαϊκές χώρες, απουσιάζει ένα σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και του έργου τους. Η Ελλάδα κατέχει το μικρότερο ποσοστό φοιτητών στην Ευρώπη, που ολοκληρώνουν τις σπουδές τους στον προβλεπόμενο χρόνο φοίτησης. Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι από τα πλέον συγκεντρωτικά.

Και για το νομοσχέδιο που συζητάμε, η έκθεση του ΟΟΣΑ επισημαίνει «προωθεί μεταρρυθμίσεις που κινούνται στο πνεύμα των καλύτερων πρακτικών, που έχουν υιοθετηθεί στις χώρες του ΟΟΣΑ».
Ευχαριστώ.