«Μπορείτε να ασχοληθείτε με την Ελευθέρα Πολιτεία Ικαρίας, είναι πολύ ενδιαφέρον κεφάλαιο της ιστορίας», ήταν τα λόγια της σχολικής συμβούλου των φιλολόγων κας Χρυσώς Λυγίζου. Κατόπιν ενδελεχούς έρευνας στο διαδίκτυο βρέθηκε μόνο ο τίτλος ενός ντοκιμαντέρ του Λεωνίδα Βαρδαρού «17 Ιουλίου 1912. 100 χρόνια από την Ικαριακή Επανάσταση».

Το περιεχόμενο όμως; Για την ανεύρεσή του αρκούσε η διαβεβαίωση του εκδότη του ikariamag.gr, κ. Κωνσταντίνου Βατούγιου ότι ως προσωπικός φίλος του σκηνοθέτη, θα φροντίσει να μας το δωρήσει. Την επόμενη μέρα που το ανακοίνωσα στη διευθύντριά μου κα Ρούσου –Κάρλα Μαριάνθη, διστακτικά μου έδειξε ένα καφέ βιβλίο με τίτλο «Πρακτικά Ελευθέρας Πολιτείας Ικαρίας». «Το βρήκα στη βιβλιοθήκη μου, ίσως να σου είναι χρήσιμο» μου είπε. Αφού είδα το ντοκιμαντέρ, διάβασα το τόσο ελκυστικό για τα καλλιγραφικά του γράμματα βιβλίο και  ανακάλυψα αναφορές στο νησί των Φούρνων στο οποίο υπηρετώ εδώ και δέκα χρόνια.

Θαύμασα τους Ικαριώτες του 1912 για την προσφορά τους όχι μόνο στην απελευθέρωση του νησιού τους. Τους θαύμασα για τη έκταση που έδωσαν οι ίδιοι στον απελευθερωτικό αγώνα και των υπόλοιπων νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Τους θαύμασα και για τη μέριμνα που προσέφεραν στα νησιά Φούρνοι και Θύμαινα. Επαναστάτες και προστάτες μαζί.

Αρχικά, το ντοκιμαντέρ  προβλήθηκε στην Α’ και Β΄ Λυκείου και οι μαθητές εξεπλάγησαν διότι όταν αγνοείς κάτι τόσο σοβαρό για τον τόπο που γεννήθηκες, απορείς και ρωτάς : «Γιατί αυτό δεν υπάρχει στο σχολικό βιβλίο;». Και τι να απαντήσεις στα παιδιά για τις συγγραφικές επιλογές του Υπουργείου Παιδείας; Απλώς, παρακάμπτεις την ερώτηση και κατόπιν συζήτησης με τους μαθητές, καταλήγεις στο συμπέρασμα ότι την ιστορία την ανακαλύπτεις κινούμενος από προσωπικό ενδιαφέρον και με τη  διάθεση να τοποθετηθείς μέσα στο χώρο και τον χρόνο. Να καταλάβεις την ιστορική σημασία του συγκεκριμένου γεγονότος και το πιο σημαντικό, να την μεταλαμπαδεύσεις και στους άλλους συντοπίτες σου.

Παρουσίαση του ντοκιμαντέρ και των Πρακτικών στις 12 Μαΐου 2015

Έτσι κι έγινε! Αποφασίσαμε με τη συνάδελφο φιλόλογο κα Άννα Βλόντζου να δουλέψουμε με τα παιδιά της γ’γυμνασίου που όλη τη σχολική χρονιά συμμετείχαν στο πολιτιστικό πρόγραμμα «Η σύγχρονη ιστορία μέσα από τον κινηματογράφο», στο οποίο είμασταν υπεύθυνες. Παρακολουθήσαμε μαζί τους το ντοκιμαντέρ, συζητήσαμε για τη σπουδαιότητά του και τους βοηθήσαμε να καταγράψουν τα ιστορικά συμπεράσματα που εξάγονται από αυτό. Επεξεργάστηκαν τα πρακτικά που σχετίζονται με τους Φούρνους και αποφασίστηκε να παρουσιάσουν όλη αυτή τη δουλειά στη μικρή μας σχολική κοινότητα που φέτος αριθμούσε συνολικά  45 παιδιά.

Μετά την προβολή του ντοκιμαντέρ, κυριαρχούσε απόλυτη σιωπή στο χώρο των Πρακτικά της Ικαριακής Πολιτείας. Διότι, όλα τα παιδιά αναγνώρισαν κάποιον παππού ή προπάππο ή συγγενή τους να εμπλέκεται στη διοικητική οργάνωση των Φούρνων που οι Ικάριοι επεδίωξαν. Νομίζω ότι απέκτησαν  την αίσθηση του «γεωγραφικού ανήκειν» σε μία περιοχή που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ελληνική ιστορία, όμως, παραδοσιακά θεωρείται δυσπρόσιτη και παραμελημένη από την πολιτεία, όχι μόνο στην καθημερινότητα αλλά και ως προς την αποσιώπηση του ιστορικού της ρόλου.

Χάρτες της νήσου Φούρνων και τα πρακτικά της Ελευθέρας Ικαριακής Πολιτείας όπως τοποθετήθηκαν στο γραφείο των καθηγητών του Γυμνασίου-ΛΤ Φούρνων

Αλλά είμαι βέβαιη, από τις λίγες κουβέντες που αντάλλαξα κατά μόνας με κάποιους μαθητές, ότι μετά την ανάγνωση των Πρακτικών ένιωσαν ότι η «Ιστορία» ασχολήθηκε μαζί τους, διότι τα ονόματά τους και ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής του νησιού τους, αποτυπώθηκαν σε κάποιο βιβλίο.

Με την πολύτιμη συνδρομή της φιλολόγου κας Αγγελικής Κονταξοπούλου που εργάζεται στο Ιστορικό Αρχείο Ικαρίας, εξασφαλίσαμε δύο αντίτυπα του βιβλίου «Πρακτικά Ελευθέρας Πολιτείας Ικαρίας» τα οποία τοποθετήθηκαν στη βιβλιοθήκη του σχολείου μας και στη βιβλιοθήκη του Δήμου Φούρνων Κορσεών. Στην ψηφιακή τους μορφή μπορείτε να τα βρείτε στην ιστοσελίδα του σχολείου μας gym-fourn.sam.sch.gr (στις εργασίες μαθητών 2014-2015). Ευχαριστούμε, επίσης, τον κ. Γιώργο Σούρτη που μας έστειλε από το προσωπικό του αρχείο χάρτες της Ικαρίας και των Φούρνων.

Εύχομαι, τα ίδια συναισθήματα να βιώσουν κι άλλοι μαθητές σε τόσες ακόμη απομακρυσμένες περιοχές της χώρας μας, των οποίων η ιστορία «ξεχάστηκε» δίχως ίχνος ντροπής από τους συγγραφείς των βιβλίων της ιστορίας που διδάσκονται τα Ελληνόπουλα. 

Ζωή Ιωαννίδου, Εκπαιδευτικός, για το ikariamag.gr|από, για και με αφορμή την Ικαριά!
Ακολουθήστε μας σε twitter και Facebook