Το τριπλό μπλακ άουτ στην Σαντορίνη, στα μέσα Αυγούστου, ήρθε ως πικρή επιβεβαίωση των ελλείψεων σε βασικές υποδομές που παρουσιάζουν ακόμη και εμβληματικοί τουριστικοί προορισμοί στην Ελλάδα. Από την πλευρά του αρμόδιου Υπουργείου, έγιναν διάφορες ανακοινώσεις με πιο σημαντική αυτήν που επιβεβαιώνει την πρόθεση να διασυνδεθούν τα νησιά του Αιγαίου με την ηπειρωτική χώρα το συντομότερο δυνατό. Η διασύνδεση της Κρήτης, μάλιστα, θεωρείται άμεσης προτεραιότητας και πρόκειται να διερευνηθεί η άμεση υλοποίησή της μέσω του μηχανισμού ΣΔΙΤ (Σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα).

Ως εδώ καλά – το πρόβλημα πού είναι; Φαινομενικά πουθενά!

Να υπενθυμιστεί ότι η διασύνδεση των νησιών θα έπρεπε να αποτελεί πάγιο αίτημα και των τοπικών νησιωτικών κοινωνιών καθώς εξασφαλίζει καλύτερη ποιότητα ηλεκτροδότησης με φθηνότερο κόστος, (γενικά) ωφελεί το περιβάλλον, ενώ, τέλος, αποτελεί ένα παράγοντα στήριξης και ενίσχυσης της εθνικής ασφάλειας, ειδικά για τα ακριτικά νησιά που συνορεύουν π.χ. με την Τουρκία που, μεταξύ σοβαρού και αστείου, έχει πολλές φορές προτείνει να τα ηλεκτροδοτήσει εφόσον η Ελλάδα δε μπορεί!

Οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) είναι ένα εργαλείο δοκιμασμένο που μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη υποδομών με αμοιβαία οφέλη για τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα. Ο ιδιώτης επενδύει τα κεφάλαιά του σε ένα δημόσιο έργο και το Δημόσιο αποπληρώνει αυτή τη «διευκόλυνση» είτε δίνοντας μέρος των εσόδων που εισπράττει (στην προκειμένη περίπτωση από τις χρεώσεις του δικτύου μεταφοράς στο λογαριασμό της ΔΕΗ) είτε σταθερά ποσά (ακριβώς όπως θα έκανε με ένα δάνειο). Προφανώς, ένας ιδιώτης προσδοκά κέρδος και γι’ αυτό το λόγο υποτίθεται ότι το Δημόσιο πρέπει να προσφέρει αυτή τη δυνατότητα κέρδους, προστατεύοντας παράλληλα το δημόσιο συμφέρον (αντιθέτως, δηλαδή, με το ότι συνέβη τα προηγούμενα χρόνια σε πολλά γνωστά δημόσια έργα).

Οπότε φτάνουμε στο κεντρικό σημείο που είναι: «ποια θα είναι τα πιθανά ανταλλάγματα στους ιδιώτες ώστε να διασυνδέσουν τα νησιά; Μόνο χρηματικά;»

Η ανησυχία μου είναι πως όχι και εδώ μπαίνουν στην συζήτηση και οι άδειες για τα αιολικά του Αιγαίου. Όπως έχω εξηγήσει παλιότερα (Ανεμογεννήτριες στην Ικαρία: όσα παίρνει ο άνεμος…) η αναγκαία, από το θεσμικό πλαίσιο, οικονομική βιωσιμότητα των αιολικών έργων, που αιτήθηκαν οι μεγάλοι «ενεργειακοί» όμιλοι της χώρας, εξασφαλίζεται μόνο αν τα νησιά διασυνδεθούν με το ηπειρωτικό σύστημα.

Υπάρχει καλύτερη ευκαιρία για να προωθηθούν ως «λύση-πακέτο» αιολικά και διασυνδέσεις από την παρούσα; Μήπως είναι η κατάλληλη στιγμή να βρεθούν οι «αυτόκλητοι» χρηματοδότες της διασύνδεσης των νησιών με αντάλλαγμα την απρόσκοπτη ανάπτυξη των μεγάλων αιολικών έργων; Στην συνάντηση Μανιάτη – Χατζηδάκη, πάντως, ένα από τα θέματα ήταν και το «ξεμπλοκάρισμα» των μεγάλων έργων που κολλάνε στις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις: πολύ ωραία σκέψη γενικώς, μένει να δούμε τι θα σφηνώσουν εκεί μέσα... ειδικώς!

Εξάλλου αν κανείς υπολογίσει σε περίπου 8,5 δις € (5700 MW * 1,5 εκ. €/MW) συνολικά τις επενδύσεις σε αιολικά πάρκα που θα έπρεπε να γίνουν (σε όλη τη χώρα: ηπειρωτική και νησιά) για να καλυφθεί ο εθνικός στόχος μέχρι το 2020 και το ότι αυτή τη στιγμή εκτελούνται έργα μόλις 450 εκ. € /έτος (προσθήκη ~300 MW ετησίως), το κατ’ ελάχιστο 1 δις € των διασυνδέσεων (Κρήτη και Α’ φάση Κυκλάδων) που υπόσχεται να δώσει μέσω ΣΔΙΤ το Υπουργείο δεν είναι αμελητέο, ειδικά αν μοιραστεί με λιγότερους διαγωνισμούς και ανταγωνιστές (στο πλαίσιο «λύση-πακέτο» με τα αιολικά).

Ειρωνεία, βέβαια, αποτελεί το γεγονός ότι, σύμφωνα με την μελέτη του ΔΕΣΜΗΕ, και το ΜΑΣΜ 2010-2014 (admie.gr) στην Α’ φάση διασύνδεσης των Κυκλάδων, η Σαντορίνη μένει εκτός αλλά…. κάτι θα σκεφτούμε! Επίσης δε διασυνδέονται τα νησιά του Β.Α. Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα (γι’ αυτά δε μίλησε κανείς) γεγονός που, σε συνδυασμό με τις τεράστιας ισχύος άδειες που έχουν εγκριθεί σε αυτά, δημιουργεί ένα «ελκυστικό επενδυτικό τοπίο».

Να σημειώσω, για όσους θελήσουν να δουν μακρόπνοους σχεδιασμούς και συνομωσίες πίσω από αυτή την εξέλιξη, ότι οι φάκελοι (αιτήσεις) για τα αιολικά του Β.Α. Αιγαίου χαρακτηρίζονται τεχνικοοικονομικά από προχειρότητα – το μόνο που προσπάθησαν να εξασφαλίσουν οι αιτούντες τα προηγούμενα χρόνια είναι η (μεταξύ τους) μοιρασιά του Αιγαίου και ο αποκλεισμός οποιουδήποτε ανταγωνιστή (π.χ. ποιος θα μπορούσε να αιτηθεί πλέον στην Ικαρία αφού οι 130 ανεμογεννήτριες καλύπτουν και δεσμεύουν όλο το νησί;). Η ανάπτυξη του δικτύου θα γινόταν με χρήματα και ρίσκο του κράτους και τις ευλογίες όλων. Άλλωστε η παραδοχή ενός τέτοιου σχεδιασμού θα σήμαινε την απόδοση της αντίστοιχης ικανότητας στην πολιτική και τεχνική ηγεσία των τελευταίων 10 χρόνων… δύσκολο!

Ταπεινή μου γνώμη και συμπέρασμα: Καλό θα ήταν οι τοπικές αρχές των νησιών του Αιγαίου γρήγορα, πολύ γρήγορα (τώρα που το θέμα είναι ακόμα ζεστό) να υπενθυμίσουν προς κάθε κατεύθυνση ότι επιθυμούν (και απαιτούν) την διασύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική χώρα, συζητούν κατά περίπτωση των ανάπτυξη αιολικών ή άλλων έργων αλλά δε θα δεχτούν την σύνδεση σε «πακέτα» ωφέλιμων και αναγκαίων έργων με άλλα που αμφισβητούνται, διαπραγματεύονται ή τελικά αμφισβητούνται και απορρίπτονται από τις τοπικές κοινωνίες.

Μπορεί όλο αυτό το κείμενο να μην επαληθευτεί ποτέ… μπορεί όμως οι χάρτες να είναι ήδη πάνω στο τραπέζι και τη μοιρασιά των νησιών να ακολουθεί η μοιρασιά των καλωδίων… Τουλάχιστον να έχει ακουστεί κι αυτή η πιθανότητα…

Νικόλας Κοντινάκης
nkonti@gmail.com

Διαβάστε τις ελεύθερες πτήσεις του Νικόλα Κοντινάκη.