Αυτόνομη Συσπείρωση Πολιτών Ικαρίας

Φίλοι μας, καλωσορίσατε,
Το βλέπετε απ' το καράβι, η Ικαρία είναι ένα μακρόστενο ψηλό βουνό χωρίς πεδιάδες και πολλές παραλίες, ενώ τα πιο πολλά χωριά είναι κρυμμένα στο εσωτερικό. Από τη φύση της δεν είναι κατάλληλη για μαζικό τουρισμό. Το άγριο τοπίο της δεν προσφέρει την άνεση και τη βολική γραφικότητα που αναζητά ο τουρίστας-καταναλωτής. Παρόλα αυτά, από τότε που έγινε γνωστή σαν τουριστικός προορισμός, συμβαίνει το εξής παράδοξο: η διαφορετικότητα της Ικαρίας (όχι μόνο ως προς το τοπίο αλλά και τον τρόπο ζωής και τη βιοθεωρία των κατοίκων) προσελκύει αρκετό κόσμο, κυρίως νέους που θέλουν να δουν "τι παίζει εδώ" - να δοκιμάσουν, να πάρουν μια γεύση από αυτήν τη διαφορετικότητα.  

Επειδή όμως, θέλουν επίσης και να βρεθούν μαζί με άλλους ανθρώπους που αναζητούν το ίδιο πράγμα, καταφθάνουν όλοι μαζί τον Αύγουστο. Έτσι, εκείνες τις λίγες εβδομάδες η διαφορετική Ικαρία γίνεται "εναλλακτική Ικαρία". Γίνεται μια χαοτική (εναλλακτικά μαζική) "Αντιμύκονος".

Είναι κρίμα, γιατί παρά τα πολλά ελαττώματα και τα λάθη μας, πιστεύουμε ότι η διαφορετικότητά μας έχει κάτι να δείξει (ίσως και να διδάξει) στους ανθρώπους της πόλης. Αυτό όμως είναι πολύ δύσκολο να γίνει σε τόσο πολλούς ανθρώπους μαζί, όταν δηλαδή η πόλη μετακομίζει σε μας.

Είναι κρίμα επίσης γιατί είμαστε συνηθισμένοι να είμαστε λίγοι. Ενώ μας αρέσει πολύ που έχουμε κόσμο, είναι δύσκολο να προσαρμοστούμε στη πολυκοσμία και να διαχειριστούμε τις καταστάσεις όπως δύσκολα είναι στο τέλος, όταν το αντιμάμαλο (το αθέατο, αντίθετο υποβρύχιο ρεύμα) εμποδίζει τον κολυμβητή να επιστρέψει στην παραλία. Μην ξεχαστείτε στην απόλαυση του παιχνιδιού. Πρέπει οπωσδήποτε να έχετε φυλάξετε δυνάμεις για να βγείτε στη στεριά. Κι αν κουραστείτε απ' το σπορ, φυσικά υπάρχουν και οι νότιες, φιλόξενες και ήρεμες παραλίες, μην το ξεχνάτε αυτό.

Το βουνό
Ίσως το έχετε ακούσει, η Ικαρία θεωρείται κορυφαίος ορειβατικός προορισμός. Το δίκτυο των σηματοδοτημένων μονοπατιών της Ικαρίας είναι απέραντο. Δημιουργήθηκε στη διάρκεια πολλών χρόνων από εθελοντές χωρίς καμία απολύτως κυβερνητική βοήθεια.

Συμβουλές:
1) Όταν φυσά δυνατό μελτέμι, αν και δεν βρέχει, στο βουνό έχει πυκνή ομίχλη,
2) Το Φαράγγι της Χάλαρης (αυτό που πολλοί ξέρουν ως "ποτάμι του Να") έχει αποκτήσει μεγάλη φήμη, ωστόσο τον Αύγουστο δεν έχει πολύ νερό. Το εσωτερικό του είναι πολύ εντυπωσιακό, ωστόσο η πορεία είναι δύσκολη γιατί το μονοπάτι έχει σχεδόν καταστραφεί από τις πλημμύρες και τα αδέσποτα κατσίκια,
3) Μια πετυχημένη πεζοπορία στην Ικαρία είναι μια πεζοπορία που έχει ξεκινήσει νωρίς το πρωί. Το νησί έχει πολύ έντονο ανάγλυφο και το έδαφος είναι ανώμαλο.   
Γι' αυτό οι αποστάσεις "βγαίνουν" πολύ μεγαλύτερες απ' όσο φαίνονται στον χάρτη.

Φαγητό και τοπικά προϊόντα
Στην Ικαρία η γεωργία είναι τρόπος ζωής. Ψάχνουμε, βρίσκουμε και ψωνίζουμε κρασί, μέλι, τσίπουρο, τυρί, φρούτα, λαχανικά, βότανα και πολλά άλλα.

Γι'αυτό, αν έχετε παράπονα, μην φερθείτε σαν "δυσαρεστημένοι πελάτες". Κουβεντιάστε μαζί τους. Το θέλουν κι αυτοί. Δεν είναι σκυλάδικο, ούτε "αρπαχτή". Είναι η γιορτή του χωριού.

Οι δρόμοι
Απορεί κανείς πολλές φορές πως έγιναν δρόμοι σε τέτοια βουνά και τέτοιους γκρεμούς. Και όμως το οδικό δίκτυο της Ικαρίας είναι τεράστιο και αφάνταστα πολύπλοκο. Από την άλλη πλευρά όμως οι πιο πολλοί από αυτούς τους δρόμους δεν είναι σε καλή κατάσταση. Ακόμα και ο κεντρικός οδικός άξονας (Άγιος Κήρυκος - Εύδηλος - Ράχες - Καρκινάγρι) σε πολλά σημεία έχει τα χάλια του. Ανάποδες κλίσεις, ξαφνικές απότομες στροφές, εμπόδια, στενώματα, τρύπες κτλ. Οδηγείτε με ταχύτητες που δεν ξεπερνούν τα 30-40 χλμ., δένετε τη ζώνη, φοράτε κράνος. Αν πιείτε πολύ στο πανηγύρι, μην οδηγήσετε. Στρώστε κάπου και κοιμηθείτε μέχρι το πρωί.

Η θάλασσα
Συχνά όταν φυσάει μελτέμι, μεγάλα κύματα δέρνουν τις πιο γνωστές παραλίες στη βόρεια πλευρά του νησιού (Κυπαρίσσι, Κάμπος, Μεσαχτή, Λιβάδι, Νας). Μας αρέσει να τα βλέπουμε και να παίζουμε με τη δύναμή τους, δυστυχώς όμως έχουν γίνει αρκετοί πνιγμοί.

Εκτός από τους γενικούς κανόνες ασφαλούς κολύμβησης, όταν παίζετε με τα κύματα πρέπει να έχετε υπόψη σας ότι στην πραγματικότητα πρόκειται για άθλημα.

Ακόμα και με τη μορφή απλού παιχνιδιού το bodysurfing απαιτεί αυτοσυνείδηση και στοιχειώδη φυσική κατάσταση. Επιπλέον να θυμάστε ότι τα θα έπρεπε. Αυτό το κειμενάκι δεν είναι τουριστικός οδηγός. Γράφτηκε από μια ομάδα φίλων, μελών της Αυτόνομης Συσπείρωσης Πολιτών Ικαρίας (*), με σκοπό να ενημερώσει για τα προβλήματα και τις ελλείψεις μας και να βοηθήσει τον νεανικό κόσμο που έρχεται στο νησί για διακοπές εκείνες τις εβδομάδες ώστε να αποφύγει τις κακοτοπιές. Το κίνητρο μας είναι η αγάπη μας για τον τόπο. Σκοπός μας είναι να περάσουμε καλά όλοι μαζί. Ο τρελός μήνας Αύγουστος, ο Αύγουστος της Ικαρίας, αρέσει πολύ και σε μας όπως αρέσει και σε σας.

Συγκοινωνία
Λεωφορεία: Στην Ικαρία δεν υπάρχει οργανωμένο δίκτυο τύπου ΚΤΕΛ, με κεντρικό σταθμό, πίνακες δρομολογίων κτλ. Φυσικά, υπάρχουν λεωφορεία και τα δρομολόγια τους γίνονται συχνότερα τον Αύγουστο, πολλές φορές μάλιστα συνδυάζονται με τις ώρες άφιξης και αναχώρησης των καραβιών. Οι ανακοινώσεις των δρομολογίων μπαίνουν συνήθως σε διάφορα κεντρικά καταστήματα, δυστυχώς όμως χάνονται μέσα στην πληθωρική αφισοκόλληση του καλοκαιριού. Κι έτσι καταλήγουμε να τα μαθαίνουμε στόμα με στόμα ή ρωτώντας τους οδηγούς.

Ταξί: Υπάρχουν πολλά με εξυπηρετικούς οδηγούς και με μάλλον φτηνό κόμιστρο δεδομένων των αποστάσεων και των δύσκολων δρόμων. Ωστόσο τον Αύγουστο είναι δυσεύρετα.

Ωτοστόπ: Τα ντόπια αυτοκίνητα (ΑΤ, ΜΟΑ ή ΜΟΒ), όταν έχουν χώρο, συχνά σταματούν και παίρνουν ωτοστοπατζήδες. Όμως τίποτα δεν είναι δωρεάν στη ζωή. Το αντίτιμο είναι η επικοινωνία με τον οδηγό. Χαιρετάτε, μιλάτε, πείτε τις  εντυπώσεις και τις απορίες σας για το νησί.

Ποδαρόδρομος: Κανείς στην Ικαρία δεν θα σας χαρακτηρίσει αλήτη ή φτωχό, επειδή περπατάτε. Όλα είναι δρόμος και κανένας δρόμος στο νησί δεν είναι βαρετός.

Διαμονή
Δωμάτια: Υπάρχουν άπειρα, διάσπαρτα παντού, ακόμα και στα πιο μακρινά χωριά. Στα τελευταία μάλιστα, αν έχετε λύσει το θέμα της μετακίνησης, θα βρείτε καταπληκτικό περιβάλλον και χαμηλές τιμές ακόμα και τον Αύγουστο.

Διαμονή στην  ύπαιθρο: Τρία είναι τα βασικά δεδομένα.
1ον) Η Ικαρία εμπνέει και είναι ιδανική για κατασκήνωση,
2ον) η κατασκήνωση απαγορεύεται παντού,
3ον) δεν υπάρχει κανένα οργανωμένο κάμπινγκ. Η κατάσταση που προκύπτει, επομένως, είναι χαοτική και παράλογη. Όχι μόνο για να αποφύγετε διαμαρτυρίες και διώξεις (τα γνωστά "πεσίματα"), αλλά και γιατί, πολύ απλά, νομίζουμε ότι είναι καλύτερα έτσι, συνιστούμε να είστε λιτοί, ελαφρείς και ευέλικτοι (αλλά και "πιο νόμιμοι"), απορρίπτοντας τη λογική του κινούμενου εξοχικού σπιτιού (αντίσκηνο τύπου "βιλίτσα" με πλήρες νοικοκυριό, κουζινικά κτλ.). Μια ανοιχτή τέντα για σκιά τη μέρα και για ύπνο χωρίς υγρασία τη νύχτα, είναι αρκετή. Αν είναι δυνατόν, διαλέξτε μια θέση μακριά κι έξω από την αμμουδιά που είναι για όλους. Αν κατασκηνώσετε στο βουνό, αργά ή γρήγορα θα σας αντιληφθούν και θα σας διώξουν είτε οι κάτοικοι είτε οι δασοπυροσβέστες. Όσο για τις ιδιωτικές περιοχές (αυλές, χωράφια), μπορεί κάποιοι άνθρωποι να μην έχουν πρόβλημα αν κατασκηνώσετε στις ιδιοκτησίες τους για λίγες μέρες. Αρκεί, φυσικά, να τους βρείτε και να ζητήσετε την άδειά τους. 'Ο,τι και να κάνετε, όπου κι αν πάτε, ακόμα και στην πιο μακρινή ερημιά, μην έχετε νοοτροπία "καταληψία". Είναι λάθος.

Σκουπίδια
Κακά τα ψέματα, η Ικαρία μπορεί να έχει ζηλεμένη φύση όμως δεν φημίζεται για την καθαριότητα. Σαν να μην έφταναν "τα μόνιμα σκουπίδια" (παλιοσίδερα, μπάζα, χαλασμένα αυτοκίνητα κτλ.) που στοιχειώνουν τους δημόσιους χώρους και το φυσικό περιβάλλον, στις 3-4 εβδομάδες της σύντομης τουριστικής σεζόν παράγεται μια αληθινή σκουπιδοβόμβα! Τα σκουπιδιάρικα δεν φτάνουν, οι κάδοι κι οι χωματερές δεν φτάνουν, οι λίγοι εποχιακοί υπάλληλοι δεν ξέρουν τι να πρωτοκάνουν. Τα τελευταία χρόνια προσπαθούμε να είμαστε πιο καθαροί. Όμως χρειαζόμαστε και τη βοήθειά σας.

Πανηγύρια
Τα διάσημα πανηγύρια του νησιού δεν είναι ούτε "μαγαζιά" ούτε "τζάμπα πάρτι". Είναι ένας θεσμός (η λέξη δεν είναι υπερβολική) που εξυπηρετεί πολλαπλές, θρησκευτικές, κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες των μικρών κοινοτήτων κάθε χωριού. Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια έχουν μαζικοποιηθεί και εμπορευματοποιηθεί (με σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον λόγω υπερπαραγωγής σκουπιδιών και υπερκατανάλωσης κρέατος), παρόλα αυτά διατηρούν το βασικό χαρακτήρα τους: γιορτή ισονομίας και γλέντι για όλους, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, καταγωγής, ενδυματολογικού στυλ και ιδεολογικού προφίλ. Το μυστικό είναι ότι οι διοργανωτές είναι όλοι εθελοντές.

Διακοπές στην Ικαρία θα θέλαμε να σημαίνει διακοπές από τον μαζικό, καταναλωτικό τρόπο ζωής. Το ξέρουμε, είναι αστείο να ζητάμε τέτοιο πράγμα τον Αύγουστο που είναι ο πιο "χύμα κι ό,τι να 'ναι" μήνας του χρόνου όσον αφορά τις διακοπές.

Τότε όμως είναι που αξίζει να το ζητάμε. Δείτε τα έργα των προγόνων μας στα βουνά, τα σπίτια στους βράχους, τα πεζούλια στους γκρεμούς. Είναι στη φύση μας να ζητάμε το αδύνατο. Δεν ξέρουμε τι πετυχαίνουμε, γράφεται πάντως μια ωραία ιστορία, λίγη-λίγη, σιγά-σιγά, κάθε χρόνο. Είναι το παραμύθι της Ικαρίας. Μπείτε στο νόημα. Γίνετε κι εσείς μέρος της αφήγησης.

Καλά να περάσετε!

(*) Η Αυτόνομη Συσπείρωση Πολιτών Ικαρίας είναι μία αυτόνομη παράταξη στο Δήμο Ικαρίας. Ιδρύθηκε το 2010. Ιστοσελίδα και Facebook.