Ένα ανθρωπάκι του λαού, δουλειά δεν κάνει άλλη και συνεχώς σοφίζεται κι όλο στιχάκια βγάλει.

Ο Χρήστος Φραδέλος (Τσοργάκι) είναι ένας άνθρωπος που σε κάθε συνάθροιση όλοι γυρεύουμε να τον πλησιάσουμε για να μας διαβάσει την τελευταία ρίβα που ετοίμασε ή έχει στα σκαριά.  Είναι πολλές φορές που με τους στίχους του, τούτος ο Ικαριώτης στιχουργός -ποιητής, μας έκανε να γελάσουμε και να προβληματιστούμε.  Το 2007 κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Ο Χρήστος από την Ικαρία σατιρίζει για 2η φορά».  Το 1ο μέρος περιέχει ρίβες που σατιρίζουν την σύγχρονη πραγματικότητα σε παγκόσμια κλίμακα (πόλεμοι, εκλογές, ανασχηματισμοί, κοινωνικά γεγονότα και άλλα), ενώ το 2ο μέρος, τα «ικαριώτικα», αποτελεί μια ανεξάντλητη ευρηματική αναφορά σε όλη (ναι, ναι σε όλη!) την ικαριακή πραγματικότητα των τελευταίων χρόνων (εκλογές, γάμοι, εξελίξεις κι ευτράπελα).  Το Τσοργάκι σχολιάζει, όπως οφείλει ο κάθε σατιρικός καλλιτέχνης, τους πάντες και τα πάντα.  Με εύστοχο και άμεσο τρόπο, διεισδύει στην ουσία των πραγμάτων και κατορθώνει να παράγει ένα αποτέλεσμα πραγματικά ΞΕΚΑΡΔΙΣΤΙΚΟ!

Δεν θα αναφέρω περισσότερα για το περιεχόμενο του βιβλίου (προμηθευτείτε το για να το απολαύσετε), γιατί θέλω να αφιερώσουμε χώρο σε όσα ο ίδιος αναφέρει στο οπισθόφυλλό του και που μόλις τα διάβασα, πραγματικά έμεινα άφωνος. Σε μια εποχή που πολλά λέγονται και ακούγονται για τα όρια αλλά και τη λειτουργία της σάτιρας, ο Χρήστος Φραδέλος αναφέρει:

Αν κατορθώναμε να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και να διορθώσουμε τα λάθη μας, θα ήμασταν πολύ σωστοί.  Δυστυχώς όμως, δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας, ο εαυτός μας δεν είναι αυτός που νομίζουμε εμείς, είναι αυτός που νομίζουν οι άλλοι.
Τα σφάλματα των άλλων τα εντοπίζουμε πολύ εύκολα και τους δίνουμε συμβουλές.  Αν εντοπίζαμε και τα δικά μας τόσο εύκολα και τα διορθώναμε, ο κόσμος θα ήταν πολύ καλύτερος.

Το θέμα του «προσώπου» και του «εαυτού» ήταν το περιεχόμενο της πανεπιστημιακής μου διάλεξης.  Αυτό, λοιπόν, που εγώ χρειάστηκα τόσα βιβλία και αναλύσεις για να το αντιληφθώ, το Τσοργάκι το έχει κατακτήσει γενναία μέσα από την εμπειρία της ζωής και το ατόφιο χάρισμα του.  Ο άνθρωπος αυτός, σα γνήσιος λαϊκός καλλιτέχνης, από εκείνους που ταπεινά και χωρίς καν να το αντιλαμβάνονται, έχουν παραλάβει από τους σπουδαίους δημιουργούς την σκυτάλη με τις μεγάλες αλήθειες και τα μυστικά της ανθρώπινης φύσης, μας μεταφέρει - ίσως χωρίς και ο ίδιος να το γνωρίζει - την μεγαλύτερη αλήθεια του ελληνικού πολιτισμού (όχι βεβαίως αυτού που ευαγγελίζουν οι σύγχρονοι γραφικοί αρχαιοπαπαρολάτρες):

Ο άνθρωπος δεν έχει εικόνα του εαυτού του.  Το είναι του δεν είναι αυτό που τα ύστερα χρόνια θεωρούμε σαν τον εσώτερο ψυχισμό.  Είμαστε αυτό που δείχνουμε και δείχνουμε αυτό που βλέπουν οι άλλοι!  Εκεί βασίστηκε η αρχαία σκέψη σε μια φιλοσοφία θεμελιωμένη πάνω στην αυτογνωσία και την βελτίωση του ανθρώπου, όχι με ομφαλοσκοπικές αναζητήσεις αλλά με μια εξωστρεφή δυναμική αναμέτρηση του ανθρώπου με τον έξω κόσμο του σύμπαντος, σε μια προσπάθεια πάντα να γνωρίσει αυτό που πολύ αργότερα ονομάστηκε «εαυτός».

Γι' αυτό - και για να περάσουμε στο σήμερα - ο σατιρικός καλλιτέχνης έχει την ικανότητα (άρα και το δικαίωμα) να καταπιάνεται με την πραγματικότητα. Κι αν είναι γνήσιος, δεν υπάρχει κανένας φόβος να υπερβεί τα όρια.  Και αν μας ενοχλεί η κριτική του, αυτό δε σημαίνει ότι τελικά τα υπερέβη.  Γι' αυτό και πρέπει να δίνουμε σημασία στους χρήσιμους λόγους αυτών των ανθρώπων. Γιατί εμείς δεν γνωρίζουμε την πραγματική μας εικόνα (ούτε βέβαια και οι ίδιου για τους εαυτούς τους).  Κα καταφέρνουν με τον τρόπου τους, που εντέχνως μοιάζει εύκολος και απλοϊκός, να σηματοδοτήσουν τον κόσμο μας.  Πάντα, έχοντας ως οδηγό εκείνη την άλλη μεγάλη (και πικρή) αλήθεια που διατύπωσε ο 'Οσκαρ Ουάιλντ:

Αν θες να πεις στου ανθρώπους την αλήθεια, κάνε τους να γελάσουν, αλλιώς.. θα σε σκοτώσουν!

Κωνσταντίνος Βατούγιος

Τα βιβλία του Χρήσου Φραδέλου θα τα βρείτε στο φωτογραφείου του Χρήστου Μαλαχία στις Ράχες, στο βιβλιοπωλείο του στο Πετράκη στον Εύδηλο και του Περρή στον Αγ. Κύρηκο, στα γραφεία του «Κάβο Πάπα» ή στα τηλέφωνα 210 4611411, 210 4280689.