Το χρονικό της Λαγκάδας, τα αιώνια λάθη, η πρόσφατη συνάντηση στον χώρο και οι παρεμβάσεις του Συλλόγου «Κάβο Πάπα».

Μετά και την τελευταία καταστροφή του χώρου της Λαγκάδας από την θεομηνία της 18ης Οκτωβρίου, βρέθηκε επιτέλους η από κοινού λύση. Σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 27/3/2011 επιτόπου στον χώρο μεταξύ μελών της επιτροπής των πανηγυριών του Καρκιναγρίου και μελών του ΔΣ του συλλόγου «ΚΑΒΟ ΠΑΠΑ», ο μηχανικός και συμπατριώτης μας Χρήστος Φραδέλος και ο μηχανικός του Δήμου Ραχών Παναγιώτης Μεσολογγίτης έκαναν τις προτάσεις τους για τα έργα που πρέπει να γίνουν στον χώρο προκειμένου να αποφευχθεί στο μέλλον μια ακόμη  καταστροφή. Όλες οι προτάσεις είχαν ομόφωνη αποδοχή.

Αξίζει να θυμηθούμε ότι ο ιστορικός και πολιτιστικός χώρος της Λαγκάδας έχει πληρώσει πολλές φορές τα λάθη του παρελθόντος. Τους περισσότερους χειμώνες η περιοχή μπαζωνόταν από την υπερχείλιση του κλειστού ρέματος. Μετά τη θεομηνία του περασμένου Οκτωβρίου, η πλατεία της Λαγκάδας υπέστη επίσης μεγάλη καταστροφή αφού τα κιούγκια τα οποία είχαν προσφάτως τοποθετηθεί εκεί που παλαιότερα υπήρχε το ρέμα, έφραξαν και η υπερχείλιση του νερού προκάλεσε το μπάζωμα όλης της πλατείας με άμμο και χώμα, ενώ παράλληλα η ορμή του νερού ξεχαρβάλωσε την πεζούλα και όλο το τοιχίο στην κάτω πλευρά του χώρου.

Τελικά, στη συνάντηση της περασμένης Κυριακής αποφασίστηκε από κοινού ότι πρέπει να βρεθεί μια πιο μόνιμη λύση και έτσι παρουσία και των δύο μηχανικών, η επιτροπή των πανηγυριών σε συνεννόηση με τον Σύλλογο κατέληξαν:

• Να ανοιχτεί το ρέμα κατά μήκος του χώρου αλλά να παραμείνουν τα κιούγκια στο βάθος ώστε όταν αυτά φράζουν ή γεμίζουν νερό, να υπάρχει η εναλλακτική το νερό να κυλά πάνω από αυτά, δηλαδή στο ανοιχτό πλέον ρέμα.
• Το ρέμα στα πλαϊνά του να είναι λιθόκτιστο
• Στην αρχή του ρέματος να φτιαχτεί γεφύρι να περνάνε τα αυτοκίνητα
• Κατά μήκος του ρέματος να φτιαχτούν ξύλινα γεφυράκια
• Να χτιστεί ξανά το τοιχίο στο κάτω μέρος του χώρου το οποίο καταστράφηκε ολοσχερώς.
• Να χτιστεί και πάλι το πεζουλάκι αλλά αυτό να έχει κενά ώστε να μπορεί να φεύγει το νερό αν προκύπτει υπερχείλιση.
• Το πεζούλι και το τοιχίο να επενδυθούν με πλάκες
• Στο ξεκίνημα, πριν τα κιούγκια θα διαμορφωθεί τοιχίο σαν τεχνητό ρέμα που θα μπορεί να κατευθύνει το νερό στο επιθυμητό σημείο.

προσχέδια που προσκόμισε ο "Κάβο Πάπας"

Η παραπάνω περιγραφόμενη διαμόρφωση του χώρου είναι φυσικά αρκετά δαπανηρή και τα διαθέσιμα χρήματα (από τα έσοδα του περσινού πανηγυριού) είναι λιγότερα απ’ τα χρειαζούμενα. Γι’ αυτόν το λόγο, το έργο θα ολοκληρωθεί σε φάσεις.

Το χρονικό του ρέματος
• Πριν από το 1985 τα ρέμα της Λαγκάδας διέσχιζε κατά μήκος τον χώρο του πανηγυριού δίπλα από την τώρα μεγάλη πίστα. Οι δύο αντικριστές πλευρές του ήταν λιθόκτιστες. Προκειμένου να μεγαλώσει ο χώρος του πανηγυριού, το 1985 -με απόφαση της εκκλησιαστικής επιτροπής- τοποθετήθηκαν κατά μήκος του ρέματος τρύπια βαρέλια ώστε να μπορεί να ρέει το νερό μέσα απ’ αυτά και κατόπιν το κενό επιχωματώθηκε.
• Τα περασμένα χρόνια το φαινόμενο της υπερχείλισης του ρέματος κατά τους χειμερινούς μήνες σε τέτοιο βαθμό ώστε η άμμος να χώνει την πλατεία του πανηγυριού, απασχολούσε τους διαχειριστές του χώρου. Προκειμένου να δοθεί λύση σε αυτό το πρόβλημα, η εκκλησιαστική επιτροπή του Καρκιναγρίου αποφασίζει μετά το καλοκαίρι του 2008 να προχωρήσει στο ξεμπάζωμα του ρέματος και στην αντικατάσταση των ήδη λιωμένων βαρελιών με 100 κιούγκια διάστασης 1,20μ. χωρίς προηγουμένως να εκπονήσει κάποια μελέτη. Παράλληλα, ισοπεδώθηκαν τα τσιμεντένια τραπεζάκια που υπήρχαν στον χώρο, ενώ στο πεζούλι περιφερειακά του χώρου του πανηγυριού τοποθετήθηκαν πλάκες.
• Οι αντιδράσεις σχετικά με τη λειτουργικότητα του έργου (κιούγκια) που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στη Λαγκάδα υπήρξαν άμεσες, κυρίως από το Σύλλογο «ΚΑΒΟ ΠΑΠΑ». Το ζήτημα έγινε το επίκεντρο συζητήσεων, αλλά δυστυχώς ακόμη και μετά από συνέλευση που πραγματοποιήθηκε στο χωριό στις 09/02/2009 με την εκκλησιαστική επιτροπή, παρουσία του τότε Δημάρχου Ραχών Φανούρη Καρούτσου και συγχωριανών, το έργο προχώρησε καθώς η επιτροπή (που λίγο αργότερα παραιτήθηκε) δε δέχτηκε την πρόταση για εκπόνηση σχετικής μελέτης.
• Όπως ήταν φυσικό και όπως είχε ήδη προειδοποιήσει ο Συλλογος «Κάβο Πάπας» ενάμιση μόλις χρόνο πριν, τα κιούγκια δεν έλυσαν τον πρόβλημα με αποτέλεσμα η νεροποντή της 18ης/10/2010 όχι μόνο να προκαλέσει υπερχείλιση αλλά και άλλες μεγάλες ζημιές στον χώρο.
• Πρόσφατα μια ακόμη προσπάθεια αυθαίρετης (ξανά χωρίς καμία μελέτη ή επίβλεψη) επιδιόρθωσης του χώρου απετράπη πάλι με παρέμβαση του Συλλόγου «ΚΑΒΟ ΠΑΠΑ» που απευθυνόμενος πλέον σε έναν αριθμό ειδικών (αρχιτεκτόνων-μηχανικών) που εθελοντικά είχαν την πρόθεση να βοηθήσουν και σε ταυτόχρονη συνεργασία με τον Δήμο Ικαρίας, προσπάθησε να δώσει μια οριστική και ορθή λύση στο πρόβλημα.

Η στάση του Δήμου
Ο πρώην Δήμαρχος Ραχών Ικαρίας Φανούρης Καρούτσος στα έργα που η εκκλησιαστική επιτροπή εκτελούσε το 2009 δήλωνε ότι ο Δήμος δεν μπορεί να παρέμβει, αν και ο ίδιος ο Δήμαρχος ενέκρινε τότε μια καλύτερη διαρρύθμιση του χώρου με λιθοδομές και παραδοσιακά στοιχεία. Όμως σχετικά με την κύτη του ποταμού δεν μπορούσε να ταχθεί υπέρ της περίπτωσης να αφεθεί ελεύθερη, εφόσον δεν υπήρχε δυνατότητα να δώσει εναλλακτική λύση σχετικά με την προέκταση του χώρου του πανηγυριού που κάθε χρόνο φιλοξενεί χιλιάδες κόσμο. Ταυτόχρονα, δήλωνε πως βρίσκει τη λύση αυτή λειτουργική!

Ο νυν Δήμαρχος Ικαρίας Χρήστος Σταυρινάδης σε πρόσφατη συνέντευξη του στο ikariamag σε ερώτηση σχετικά με τα σχέδια του για τον διαλυμένο χώρο της Λαγκάδας απαντούσε «Γνωρίζετε ότι τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν είναι πολλά.  Πρώτο μας μέλημα είναι η ανακούφιση των ανθρώπων του νησιού μας, το δεύτερο θα είναι η αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος (Λαγκάδα, Χάλαρης, Νας, Καρκινάγρι) ανάλογα με τις δυνατότητες μας».

Η πρόταση
Από παλιότερα ήταν λίγο έως πολύ ξεκάθαρη η θέση των ειδικών σχετικά με το πώς πρέπει να προστατευθεί και διαμορφωθεί ο ιστορικός χώρος της Λαγκάδας.  Ο Αρχιτέκτων - Μηχανικός. Βασίλης Θεοδώρου που γνωρίζει την περιοχή, είχε περιγράψει ότι «το μπάζωμα του ρέματος, το μεγάλωμα της πλατείας και τα μπετονένια τραπέζια «πλήγωσαν» και «βάρυναν» το κάποτε ειδυλλιακό τοπίο. Κάθε χειμώνα το ρέμα ζωντανεύει, πλημμυρίζει ολόκληρο το χώρο, τον σκεπάζει με άμμο και κλαδιά και τον αχρηστεύει μέχρι τον επόμενο Αύγουστο. Η πρόταση του καθιστούσε  «απαραίτητη την εκπόνηση μιας  μελέτης αποκατάστασης του χώρου η οποία θα παίρνει υπόψη της τις ιδιαιτερότητες του τόπου, τα διατάγματα προστασίας που υπάρχουν, τις χρήσεις, την εξυπηρέτηση και ασφάλεια των επισκεπτών (χώροι υγιεινής, δρόμοι διαφυγής) και την σύνταξη ενός προϋπολογισμού των εργασιών με φάσεις κατασκευής. Με αυτό τον τρόπο θα μπορούμε να υλοποιούμε το έργο τμηματικά και ανάλογα με το ποσό που συγκεντρώνεται ή εξασφαλίζεται κάθε φορά».   

Για την ιστορία
Η Λαγκάδα είναι ένας τόπος με ιδιαίτερη ιστορική και πολιτιστική σημασία για ολόκληρο το νησί. Στα δύσκολα χρόνια του «αιώνα της αφάνειας», την εποχή που οι πειρατές κυριαρχούν στο Αιγαίο μετά την αποχώρηση των Φράγκων, οι Ικαριώτες αποφασίζουν να μην εγκαταλείψουν τον τόπο τους για να σωθούν, όπως έκαναν άλλοι νησιώτες, αλλά αποτραβιούνται στο εσωτερικό του νησιού. Ένας - και ίσως ο σημαντικότερος - τόπος συγκέντρωσης του πληθυσμού είναι η εύφορη και αθέατη κοιλάδα της Λαγκάδας, όπου οι Ικαριώτες θα παραμείνουν για αιώνες.

Στη κοιλάδα αυτή μέσα σε συνθήκες μιας απέριττης, λιτής και δύσκολης ζωής θα αναπτυχθεί η ιδιαίτερη και μοναδική στο Αιγαίο αρχιτεκτονική των αντιπειρατικών σπιτιών, θα διατηρηθούν πανάρχαιες παραγωγικές δραστηριότητες και τελετές, η ίδια η Ικαριακή διάλεκτος με τα έντονα αρχαϊκά χαρακτηριστικά και τέλος θα αναπτυχθεί ο ιδιόμορφος τρόπος ζωής που χαρακτηρίζει ακόμα και σήμερα τους Ικαριώτες.

Οι κάτοικοι της Λαγκάδας σήμερα είναι ελάχιστοι, τα κτίσματα όμως που υπάρχουν κρυμμένα στο ρουμάνι, τα αντιπειρατικά σπίτια, οι παλιές εκκλησίες, η αρχαία φυλακή, και τα ερείπια του διοικητικού κέντρου, είτε αυτά στέκουν είτε είναι ερείπια, είναι εκατοντάδες.

Με απόφαση του πρώτου Δημοτικού Συμβουλίου Ραχών, η Λαγκάδα ανακηρύχθηκε ιστορική έδρα του Δήμου. Με δύο Προεδρικά Διατάγματα (Π.Δ. 19.10/13.11.1978 και Π.Δ 9.9/12.9.2003), ο οικισμός έχει χαρακτηρισθεί παραδοσιακός, ενώ με απόφαση του Υπουργείου Αιγαίου, η περιοχή έχει χαρακτηρισθεί σαν «τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους» (Αριθ.ΔΠΕ/4754/15.6.2002).

ikariamag

Ακολουθήστε μας στο twitter
Ακολουθήστε μας στο Facebook