Ουτοπία είναι η συγκεκριμένη και λεπτομερής περιγραφή μιας ιδανικής κοινωνίας ή κοινότητας ανθρώπων. Όλοι οι ουτοπιστές έψαχναν τρόπο να απαλλάξουν την κοινωνία από τα δεινά της και να επινοήσουν μια γεωγραφία της ελπίδας. Η γεωγραφική απομόνωση και ο σαφής προσδιορισμός των συνόρων τους βοηθούσε ώστε να αναπτύξουν το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο που είχαν οραματιστεί. Για το λόγο αυτό η Ουτοπία εμφανίζεται συχνά ως νησί, αποτέλεσε χαρακτηριστικό αρκετών συγγραφέων του δέκατου ένατου αιώνα.

Νέοι τρόποι στις συναλλαγές, νέες επιθυμίες, άλλος προσανατολισμός στους στόχους. Κοινός παρονομαστής μια αρμονικότερη και δημιουργική ζωή, λιγότερο οδυνηρή. Πολλοί κατηγόρησαν τους ουτοπιστές ως αιθεροβάμονες, πρεσβευτές ενός τρόπου ζωής εξωπραγματικού και ανέφικτου. Μπορεί να είχαν και δίκιο αλλά οι «καλύτερες μέρες», το όνειρο μιας ειδυλλιακής σχέσης με το συνάνθρωπο και το περιβάλλον βοηθάει τους πολίτες να κάνουν πιο υποφερτή την καθημερινότητα τους στις πόλεις και στα καθεστώτα που τους δυναστεύουν. Ίσως η γη της επαγγελίας να μην είναι τόσο μακριά.

Από την Πολιτεία του Πλάτωνα μέχρι την Ουτοπία του Τόμας Μουρ, (από τα πιο ενδιαφέροντα και πολύκροτα διαχρονικά πολιτικά αναγνώσματα) οι ουτοπίες χτίζουν κόσμους. Η Ικαρία του Ετιέν Καμπέ είναι ένα φιλοσοφικό μυθιστόρημα που περιγράφει έναν από αυτούς τους κόσμους. Τιμωρημένος με δύο χρόνια φυλάκιση για τα άρθρα του και τα πιστεύω του, κατέφυγε στην Αγγλία όπου άρχισε να επεξεργάζεται το έργο του με τον αρχικό τίτλο «περιπέτειες του λόρδου Καρεστάλ στην Ικαρία». Ο νεαρός και πλούσιος λόρδος αποβιβάστηκε τον Απρίλιο του 1835 στο νησί Ικαρία, στον κόσμο του Πουθενά.

Πίστευε ότι το χρήμα δεν ήταν απαραίτητο για τις συναλλαγές των πολιτών και πως όλα μπορούσαν να ρυθμιστούν με την ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών, όπως δηλαδή λειτουργούσε η κοινωνία της πραγματικής Ικαρίας. Μετά από ενάμιση αιώνα (1842) το ταξίδι του συνεχίζεται, μια απίθανη περιπέτεια ανάμεσα στο υπαρκτό και στο επιθυμητό. Μένει στον αναγνώστη να εντοπίσει ή να ξεχωρίσει ιδέες και σκέψεις που μπορούν να βρουν πεδίο εφαρμογής.

Από τις εκδόσεις της Εταιρείας Ικαριακών Μελετών.

Γιάννης Κέφαλος για το ikariamag

Δείτε  το βίντεο της παρουσίασης του βιβλίου στην Αθήνα καθώς και ρεπορτάζ από το ikariamag, εδώ.