Μπανγκόκ 1999
Δουλεύω ξεναγός σε μια χώρα μακρινή όσο και η νεοελληνική ύβρη του νεοπλουτισμού εκείνη την εποχή. Ελληνες τουρίστες ξεφορτώνουν κάμερες, βρισιές και προκαταλήψεις απέναντι στους ντόπιους, καλυμμένοι πίσω από μια γλώσσα αμετάφραστη και μια ψυχή άψαχτη. Βιντεοσκοπούν τα γεύματα στα 5άστερα ξενοδοχεία αλλά και τη φτώχεια και τη δυστυχία στους δρόμους της νεοφιλελεύθερης πρωτεύουσας, επιμένοντας ότι στην "πατρίδα" δε θα αφήναμε ποτέ τον κόσμο να πεθαίνει στο δρόμο. 

Κάνω πατρίδα μου την ασιατική «βρωμιά», κι εξορία μου την νεόπλουτη κι αλαζονική Ελλάδα.  

Βερολίνο 2001
Δουλεύω γκαρσόνι, φύλακας σε τουαλέτα γηπέδου, κάνω τον Άη Βασίλη και τη μασκότ της πόλης για να σπουδάσω ξανά,  ανθρωπολογία αυτή τη φορά. Φίλοι και συγγενείς στην Ελλάδα – καλυμμένοι πίσω από μια καλή δουλειά και μια ήσυχη συνείδηση- με χλευάζουν που άφησα τα Οικονομικά και την καλή θέση, μου προσάπτουν ότι μετανάστευσα «για να μην πάω στρατό».

Κάνω πατρίδα μου το γκασταρμπαιτερλίκι ιμιτιασιόν, κι εξορία μου την ευημερούσα και στρατόκαυλη Ελλάς.  

Κάιρο 2004
Φυγαδεύω τον εαυτό μου από την χώρα εν μέσω Ολυμπιακών Αγώνων, με αφορμή την πρώτη εθνογραφική έρευνα στην Αίγυπτο. Αντί τελετής έναρξης στην Τι Βι, βολτάρω στην Αλεξάνδρεια του Καβάφη και το παλιό Κάιρο των Αιγυπτιωτών της παροικίας, διαβάζω τις περιπέτειές τους σε μια χαμένη Ανατολή γεμάτη αγκαλιές και μυρωδιές και γλώσσες.  Χουλιγκάνοι στην ‘πατρίδα’ πανηγυρίζουν την κατάκτηση του ευρώ φωνάζοντας «δεν θα γίνεις Ελληνας ποτέ». Καλύμμένοι πίσω από ελληνικές σημαίες και το δίκιο του γηγενή, μαχαιρώνουν αλλοδαπούς που τολμάνε να πανηγυρίσουν τη δική τους νίκη μερικές εβδομάδες μετά.

Κάνω πατρίδα μου την αγκαλιά της Αλεξάνδρειας, κι εξορία μου την Ολυμπιακή κι αιμοσταγή Ελλάδα.  

Βουδαπέστη 2006
Ξεκινάω το διδακτορικό σε μια χώρα του πρώην ανατολικού μπλόκ, στην οποία ζουν τα παιδιά και τα εγγόνια των ανταρτών που διέφυγαν από την "πατρίδα" όταν νίκησαν οι πρώην συνεργάτες των Ναζί οπλισμένοι με αγγλικά όπλα κι αμερικάνικα χρήματα. Κάνω βόλτες στο χωριό ‘Μπελλογιάννης’, χτισμένο από την ουγγρική κυβέρνηση ως καταφύγιο στους εξόριστους Ελληνες αντάρτες και μιλάω με τους κατοίκους του, οι οποίοι προτιμούν να ζουν ως μετανάστες στην ξενόφοβη Ουγγαρία παρά ως ντόπιοι στην ξενόφοβη Ελλάδα.

Κάνω πατρίδα μου τη μνήμη του ούγγρου Μπελλογιάννη, κι εξορία μου την Ελλάδα των Ναζί, πρώην και νυν.

Βυρηττός 2010  
Κάνω την διδακτορική μου έρευνα σε μια χώρα-χωνευτήρι διωκόμενων από τα κάθε είδους αυταρχικά καθεστώτα ανά τους αιώνες.  Μαρωνίτες και Δρούζοι στα βουνά, Κούρδοι κι  Αρμένιοι στις πόλεις, Σιιίτες και Παλαιστίνιοι στο νότο, αλλά και κάποια εγγόνια Ελλήνων που ξέφυγαν από την Καταστροφή της Σμύρνης.  Συναντάω τον Μιχάλη, του οποίου ο παππούς δεν κατάφερε τότε να περάσει απέναντι και κατέληξε στο Λίβανο, προσωρινά, ήλπιζε. Αλλά οι φίλοι του που τα κατάφεραν κι έφτασαν στην "πατρίδα" τού είπανε να μην έρθει γιατί τους βρίζουν οι ΄γηγενείς΄και τους λένε τουρκόσπορους και γύφτους. Προτίμησε να ζήσει στο χωνευτήρι του Λιβάνου ως ξενόγλωσσος ξένος, παρά στην Ελλάδα ως ελληνόφωνος μπάσταρδος. 

Κάνω πατρίδα μου την χώρα του τουρκόσπορου Μιχάλη, κι εξορία την καθαρόαιμη κι αμπαστάρδευτη Ελλάδα.  

Παρίσι 2012
Αρχίζω διδασκαλία και μεταδιδακτορική έρευνα στην πόλη που φιλοξένησε τους φυγάδες του «Ματαρόα», του πλοίου που φόρτωσε υπότροφους του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών – φιλόσοφους, μηχανικούς, καλλιτέχνες και γιατρούς – για να τους γλιτώσει από τον εμφύλιο που μαινόταν στην ‘πατρίδα’. Διαβάζω τον φυγά του Ματαρόα, Καστοριάδη, να υμνύει την αρχαιοελληνική δημοκρατία, όχι ως καρικατούρα ανωτερότητας όπως την καπηλεύονται οι σύγχρονοί του αλλά ως πρόταγμα αυτονομίας, ανυπακοής κι ανησυχίας. Ή ησυχία ή ελευθερία, και τα δύο δεν γίνεται, γράφει ο Κορνήλιος και ποτέ δεν είχε πιο πολύ δίκιο όσο σήμερα.

Κάνω πατρίδα μου το αμπάρι του θαλασσοδαρμένου Ματαρόα, κι εξορία την Ελλάδα της ησυχίας, τάξης κι ασφάλειας. 

Νικόλας Κοσματόπουλος
διδάκτωρ Ανθρωπολογίας – Μόνιμος κάτοικος αμπαριού Ματαρόα
nico.homoludens@gmail.com

Διαβάστε τον φάκελο Αυτοί που φεύγουν, εδώ.

Διαβάστε τις ελεύθερες πτήσεις του Νικόλα Κοσματόπουλου.