Κοντεύουμε στο μέσο του καλοκαιριού και έχει αρχίσει η πανηγυριώτικη δραστηριότητα. Αυτή η πρώτη περίοδος είναι η καλύτερη, για μας τους ντόπιους, κάθε γιορτή είναι κυρίως αντάμωμα. Συναντιόμαστε με φίλους και γνωστούς που ίσως δεν έχουμε δει καθόλου στη διάρκεια του χειμώνα. Έχουμε να πούμε πολλά. Το κέφι ακολουθεί και το γλέντι ίσως έρθει αργότερα αλλά δεν είναι το ζητούμενο. 

Από τους συλλόγους ή τις επιτροπές των χωριών παρατηρείται όμως η ίδια τακτική που έχουμε δει και σε προηγούμενα χρόνια. Έγιναν ήδη τρία πανηγύρια στων οποίων τον αναρτημένο τιμοκατάλογο αναγραφόταν μία επιβάρυνση της τάξης του 10% για την ορχήστρα. Αντί να χρεώνουν π.χ. το ψητό 22,00 € συμπεριλαμβάνοντας στην τιμή τα «μουσικά έξοδα», προτιμούν να το χρεώνουν 20,00 € και να προκαλούν με την επιβάρυνση στο άθροισμα του λογαριασμού. Δηλαδή είναι σαν να μας μεταφέρει ταξιτζής δύο χωριά παραπέρα κι όταν φτάνουμε να μας ζητάει 5,00 € για το αγώι και άλλα 0,50 € για τη φθορά στα λάστιχα.

Από την άλλη, όταν ζητάς συγκεκριμένη ποσότητα κρέατος και είσαι χωριανός ή πολύ γνωστός, το κομμάτι που φτάνει στη ζυγαριά μπορεί να είναι και διπλάσιο. «Έλα μωρέ, τόσα άτομα είστε, θα το φάτε», είναι η απάντηση σε αυτούς που διαμαρτύρονται. Φίλος εξηγούσε τις προάλλες ότι γι αυτόν το λόγο, στα πανηγύρια της περιοχής του, δεν πηγαίνει ποτέ να παραγγείλει αλλά στέλνει κάποιον άλλον από την παρέα. Αυτό το θέμα των γνωριμιών φέρνει συχνά και θρασύτατες ερωτήσεις, «δε φάνηκες προχθές, δε σε είδαμε». Πρέπει δηλαδή να απολογηθείς που δεν πήγες στο πανηγύρι τους επειδή ήσουν αλλού ή γιατί απλώς δε γούσταρες.

Σε άλλο χωριό, σε ώρα αιχμής και κεφιού, η ορχήστρα σταμάτησε κι έκατσε να φάει. Ο κόσμος αγανάκτησε κι άρχισε να χτυπά ρυθμικά τα ποτήρια με το πιρούνι του για να την επαναφέρει! Σε πανηγύρι της προηγούμενης εβδομάδας οι τηγανητές πατάτες στοίχιζαν 5,00 €, ήταν άψητες και σε μισή μερίδα, συγκριτικά με του εστιατορίου. Οι περισσότεροι διοργανωτές, απέναντι στη μειωμένη πια αγοραστική μας δύναμη, αντί να συμμορφωθούν συνεχίζουν τις υπερβολές. Κατά τα άλλα τους φταίνε οι (γ)κουρούβαλοι που καταφθάνουν και τοποθετούν κάτω από τον πάγκο τους τους ασκούς με το κρασί που φέρνουν μαζί τους. Ο ασκός, με τη μεσολάβηση δύο τουλάχιστον προμηθευτών, που έχει διακινηθεί με τιμολόγια, που έχει επιβαρυνθεί με μεταφορικά και ΦΠΑ, στοιχίζει λιγότερο από το περίφημο ντόπιο κρασί που αγοράζεται, χωρίς παραστατικά, απ’ ευθείας από τον παραγωγό, και χρειάστηκε, χοντρικά, μόλις λίγα μεροκάματα για τον τρύγο.

Κάτι άλλο που συζητιέται ευρέως είναι η κατάληξη των εσόδων. Μόνο οι χωριανοί, και συχνά όχι όλοι, γνωρίζουν που επενδύονται κάθε χρόνο τα χρήματα του πανηγυριού. Δεν υπάρχει μια ανακοίνωση, εκ των προτέρων, το συνηθισμένο χαρτόνι, κολλημένο κάπου, ώστε να γνωρίζουμε, εμείς οι υπόλοιποι, τι προτίθενται να κάνουν με την είσπραξη. Πριν χρόνια δε ρωτούσε κανένας γιατί οι ανάγκες αφορούσαν σε βασικές ελλείψεις και ήταν πάνω - κάτω ίδιες, από τον Πάπα ως το Φανάρι. Τσιμεντοστρώσεις και διαχείριση του νερού, από τη μάστευση και τη δεξαμενή ως το δίκτυο διανομής. Πλέον αυτά έχουν λυθεί (ή έχουν αλλάξει αρμοδιότητες) και πρέπει να ξέρουμε πού πάνε τα λεφτά μας. Θα τοποθετήσουν ψευδοροφή στην αίθουσα(!) ή θα εγκαταστήσουν στην κουζίνα σούπερ ανοξείδωτες γούρνες(!) για να πλένουν  πέντε φορές το χρόνο; Θ’ αλλάξουν την πόρτα της εκκλησιάς που σάπισε ή αν θα φτιάξουν - χωρίς να εγκαταλείψουν αργότερα - μια παιδική χαρά; Αφού δεν υπάρχει η δυνατότητα να πάμε σε όλα τα (ακριβά) πανηγύρια, τα κριτήρια επιλογής έχουν γίνει πιο αυστηρά.  

Προσωπικά θεωρώ ότι όλα αυτά είναι σημάδια υποβάθμισης και καθόλου ανάδειξης παράδοσης και εθίμων. Αν ξέρετε κάπου, αν έχετε ακούσει για ένα μικρό πανηγυράκι, χωρίς ηλεκτρογεννήτρια, με ζωμό, κρέας, ψωμί και κρασί κατά βούληση, τότε να μου μηνύσετε. Κι ας λείπει ο βιολιστής που κάποιες φορές βαριέται να παίξει. Μου αρκούν τα τζιτζίκια και τα γέλια των φίλων.  

Γιάννης Κέφαλος
kefalos@ikariamag.gr

Διαβάστε τις ελεύθερες πτήσεις του Γιάννη Κέφαλου.