Δάσκαλος, μουσικός, τραγουδιστής, λάτρης του ρεμπέτικου. Με αγάπη και όραμα για ένα είδος που επέστρεψε στο σήμερα για να μας φέρει μηνύματα όχι μόνο μουσικά αλλά και κοινωνικά.

Ένα βιβλίο λοιπόν… για την λαϊκή κιθάρα για την εκμάθηση της λαϊκής κιθάρας… αλλά πριν πάμε σε αυτό, θα ‘θελα να μου πεις γιατί πιστεύεις ότι υπάρχει αυτό το τεράστιο κενό στην βιβλιογραφία για την μουσικολογική έρευνα και την ανάλυση της λαϊκής κιθάρας, αλλά και του ρεμπέτικου γενικά, βέβαια να σημειώσουμε ότι και η κοινωνιολογική έρευνα που έχει γίνει είναι μικρής τάξης…
Νομίζω ότι το ρεμπέτικο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην κοινωνία αποκομμένο από τους πρωταγωνιστές του, στην δεύτερη αναβίωση του, στις αρχές της δεκαετίας του 80. Τότε άνθρωποι που δεν είχαν βιωματική σχέση μ’ αυτή την μουσική την ξανάπαιξαν και την παρουσίασαν με καινούργιο ήχο. Αυτός ο ήχος θεωρώ πως είχε μεγάλη διασπορά σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα απ ότι στα προηγούμενα χρόνια και έτσι περισσότεροι άνθρωποι με διαφορετική παιδεία ασχολήθηκαν και άκουσαν αυτό το είδος. Μιλάμε δηλαδή για μια πορεία 30-35 χρόνων. Ο χρόνος θεωρώ πως είναι πολύ λίγος για να εξαντληθεί το θέμα. Ίσα-ίσα πιστεύω πως βρισκόμαστε ακόμα σε πολύ αρχικό στάδιο σε ότι αφορά την σοβαρή μελέτη του ρεμπέτικου σε όλα τα επίπεδα. Έχει γίνει μεγάλη δουλειά στην συγκέντρωση του αρχειακού υλικού αλλά τώρα μένει το δύσκολο που είναι η ανάλυση του. Όπως είναι φυσικό οι πιο πολλοί ασχολήθηκαν με τον πρωταγωνιστή που είναι αναμφισβήτητα το μπουζούκι. Ήταν θέμα χρόνου λοιπόν το να ασχοληθούμε και με το δεύτερο σημαντικότερο όργανο. Την Κιθάρα.

Πιστεύεις ότι η απουσία ερευνών, είτε μουσικολογικών, είτε κοινωνιολογικών οφείλεται στο «είδος». Και για να γίνω πιο συγκεκριμένη, στο γεγονός ότι το ρεμπέτικο, όπως το ορίζει και ο Δαμιανάκος στην «Κοινωνιολογία του ρεμπέτικου», «αποτελεί τυπικό εθνολογικό φαινόμενο του λαϊκού πολιτισμού των αστικών κέντρων, στο πλαίσιο της αρχόμενης βιομηχανικής κοινωνία και ειδικότερα, αυτό ο πολιτισμός [ ] ανήκει στα επιμέρους πολιτισμικά σύνολα των υποπρολεταριακών τάξεων». Δηλαδή άνηκε και αφορούσε τις κοινωνικές ομάδες του «περιθωρίου».
Εκεί ανήκε στα χρόνια της δημιουργίας του. Η αξία του όμως είναι τόσο μεγάλη που στην πορεία ξεπέρασε αυτά τα στενά όρια και επηρέασε και άλλες κοινωνικές ομάδες. Η απουσία μελετών, για μένα, οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στον λίγο χρόνο που έχει περάσει από την απουσία των πρωταγωνιστών του. Πρέπει να υπάρχει μια απόσταση από τα πράγματα για να μπορέσεις με καθαρό μάτι να μελετήσεις και να αναλύσεις ένα οποιοδήποτε φαινόμενο.

Είναι αλήθεια ότι η «μουσική έκφραση» του ρεμπέτικου, έχει πολλές ιδιομορφίες, που τόσο στις μελωδίες, όσο και στον ρυθμό και την αρμονία, διαφέρουν αισθητά από όλα τα υπόλοιπα είδη μουσικής που υπήρχαν έως την εμφάνισή του, στην Ελλάδα; Αυτό οφείλεται στο γεγονός, ότι και με τη συμβολή της λαϊκής κιθάρα, αλλά και των υπόλοιπων παραδοσιακών οργάνων, το είδος αυτό ένωσε ουσιαστικά διαφορετικούς πολιτισμούς;
Ναι. Πιστεύω ότι το σημαντικότερο πράγμα που κατάφεραν να κάνουν αυτοί οι σπουδαίοι μουσικοί στα χρόνια της δημιουργίας του ρεμπέτικου ήταν αυτό το πάντρεμα της "τροπικοτητας" της ανατολής με την "εναρμόνιση" της Δύσης.

Μουσικός και 15 χρόνια δάσκαλος… γιατί επιλέγεις αυτή τη στιγμή για την έκδοση ενός τέτοιου βιβλίου; Σίγουρα οι μαθητές, αλλά και οι μουσικοί θα ένοιωθαν την έλλειψη του. Η βιωματική μετάδοση της γνώσης, πιστεύεις ότι ολοκλήρωσε τον κύκλο της και χρειάζεται πια κάτι πιο χειροπιαστό, ολοκληρωμένο και συγκεντρωμένο;
Η αλήθεια είναι ότι αυτό το βιβλίο το δουλεύω πολλά χρόνια. Και πάντα κάτι καινούργιο προκύπτει και πάντα κάτι συμπληρώνω. Νομίζω ότι δεν φτάνει μια ζωή για να ολοκληρώσεις κάτι τέτοιο. Όσο ψάχνεις κάτι βρίσκεις. Οπότε, αποφάσισα να το εκδώσω στην φάση που βρίσκεται τώρα γιατί είναι πραγματική ανάγκη η ύπαρξη βιβλιογραφίας και στο μέλλον να συμπληρώνεται είτε από εμένα είτε από κάποιον άλλο που θα έχει να προτείνει ή να διορθώσει κάτι. Η βιωματική μετάδοση στις λαϊκές μουσικές ποτέ δε θα κλείσει τον κύκλο της. Ήταν, είναι και θα είναι ο σημαντικότερος παράγοντας στην συνέχιση της μουσικής. Κανένα βιβλίο δεν μπορεί να υποκαταστήσει την πράξη. Τα βιβλία λειτουργούν επικουρικά και σαν σημείο αναφοράς.

Θα ήθελα να μας πεις λίγα λόγια, για την συμβολή του συγκεκριμένου οργάνου, δηλαδή της κιθάρας, στο συγκεκριμένο είδος. Για κάποιους που είναι μόνο ακροατές χωρίς τις γνώσεις ενός μουσικού, οι Αψιλίες, το cd σου, άνοιξαν καινούργιους δρόμους ακρόασης, καθώς είναι ξεκάθαρο το πώς αναδεικνύονται οι τεχνικές και εκφραστικές δυνατότητες της λαϊκής κιθάρας.
Η Κιθάρα, όπως έχει πει και ο Γιώργος Κοντογιαννης που είναι ένας απ' τους σοβαρότερους "εραστές" αυτής της μουσικής, είναι ο "φέρων οργανισμός" δηλαδή ο σκελετός όλου αυτού του οικοδομήματος. Έτυχε λόγο της εμπλοκής μου με την διδασκαλία να εντοπίσω τα πολλά και διαφορετικά πρόσωπα που είχε αναπτύξει η Κιθάρα και σε κάθε ευκαιρία προσπαθώ να τα παρουσιάζω όσο ξέρω και μπορώ. Επίσης ήταν φοβερή συγκυρία η συμμετοχή μου σε συναυλίες με ανθρώπους που είχαν κοινό με ανοιχτά αυτιά όπως ήταν ο Νίκος Παπάζογλου και ο Θανάσης Παπακωνσταντινου και έτσι ήταν πιο εύκολο για μένα να έχω πρόσβαση σε μεγάλο ακροατήριο. Δεν είναι τυχαίο ότι ο δίσκος «16 ρεμπέτικα με Κιθάρα» πήγε τόσο απρόσμενα καλά. Ναι, μπορεί να ήταν ωραίος δίσκος αλλά βοήθησε πολύ η αναγνωρισημότητα που είχα παίζοντας πάνω από 20 χρόνια με δημοφιλείς μουσικούς.

Θέλω να σε ρωτήσω και πες μου αν είναι μόνο η ιδέα μου, ότι τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι άνθρωποι και κυρίως νέα παιδιά έχουν αρχίσει να ασχολούνται με το ρεμπέτικο και την λαϊκή κιθάρα; Αν ναι, γιατί πιστεύεις ότι συμβαίνει αυτό;
Ήρθε η ώρα να πάρει αυτό το όργανο την θέση που του αξίζει. Νομίζω ότι όλα τα παραπάνω που ανέφερα έπαιξαν κι αυτά ένα ρόλο. Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν πια καταπληκτικοί νεαροί κιθαρίστες.

Ποιος ακριβώς είναι ο στόχος του βιβλίου με απλά λόγια και ποιους θα αφορά;
Το μακροπρόθεσμο ζητούμενο είναι να δημιουργηθεί ένα κοινώς αποδεκτό θεωρητικό σύστημα της λαϊκής μας μουσικής. Επειδή δεν υπάρχει κρατικό ενδιαφέρον για την παιδεία γενικότερα, και πολύ περισσότερο για την μουσική παιδεία, αυτό είναι κάτι που πρέπει να το κάνουμε μόνοι μας όσοι ασχολούμαστε μ αυτή την μουσική. Το βιβλίο εστιάζει στην λαϊκή Κιθάρα και την τεχνική της αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και μια θεωρητική πρόταση. Αφορά όλους όσοι ασχολούνται με την εκμάθηση ειδικά της λαϊκής κιθάρας, αλλά και γενικά οποιουδήποτε λαϊκού οργάνου. Θεωρώ πως μπορεί να φανεί χρήσιμο σε όλους τους μουσικούς και μαθητές μουσικής.

Γιατί λοιπόν ένα βιβλίο που αφορά μια συγκεκριμένη ομάδα, όσους δηλαδή ασχολούνται με την εκμάθηση κιθάρας και το ρεμπέτικο, «ζητά» να εκδοθεί μέσω της κοινωνικής χρηματοδότησης. Πώς αποφάσισες να απευθυνθείς στο κοινό για να χρηματοδοτήσει την ιδέα σου για έκδοση;
Καταρχάς, όπως είπα, γιατί είναι ένα βιβλίο που στην ουσία μας αφορά όλους. Αφορά ένα μεγάλο κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που αφορά όλους τους έλληνες. Είναι γνώση που προήλθε από πολλούς μουσικούς και πρέπει να παει σε ακόμη περισσότερους. Εγώ απλώς συγκέντρωσα και οργάνωσα το υλικό. Και εδώ πρέπει να πω ότι αυτό είναι μόνο η αρχή. Θα ακολουθήσουν πολλά βιβλία φτάνει να υπάρχει υγεία. Επίσης ξέρω ότι ο κόσμος είναι λίγο επιφυλακτικός με όλα αυτά που έχει δει να συμβαίνουν. Το καταλαβαίνω . Όμως δεν θέλω να δίνω σημασία. Είμαι αρκετά χρόνια σ΄αυτή τη δουλεία και έχω δει τόση κακοπροαιρεση και βλακεία που πια δεν ασχολούμαι. Οποίος νομίζει ότι από δίσκους και βιβλία, εγώ ή ο οποιαδήποτε μπορούμε να βγάλουμε χρήματα, είναι βαθιά νυχτωμένος. Η κοινωνική χρηματοδότηση είναι ένας καινούργιος τρόπος –τουλάχιστον στην Ελλάδα- που ξεφεύγει απ' τα μέχρι τώρα γνωστά μονοπάτια και ως γνωστόν οι άνθρωποι αντιδρούν αρνητικά σε οτιδήποτε καινούργιο. Για μένα αυτός ο τρόπος, είναι έκφραση συμμετοχικής δημοκρατίας. Αντί να αποφασίζει ο οποιοσδήποτε εκδότης η παραγωγός το τι θα κυκλοφορήσει, το αποφασίζουν πολλοί άνθρωποι μαζί. Το ζητούμενο είναι οι πολλοί να προσφέρουν λίγα. Να στηρίξουν το εγχείρημα και να πάρουν και αντάλλαγμα γι αυτό. Η κοινωνική χρηματοδότηση δεν είναι ελεημοσύνη. Έχει ανταποδοτικότητα. Είτε υλική είτε ηθική.

Πέρα απ το βιβλίο διαβάζω στην παρουσίαση σου στο groopio ότι θα δημιουργηθεί και ένα site. Τι θα περιέχει αυτό;
Στο site αυτό φιλοδοξώ να υπάρξουν συγκεντρωμένα σε μορφή βίντεο όλα τα παραδείγματα που υπάρχουν στο βιβλίο. Επίσης θα λειτουργήσει ένα forum με πολύ στοχευόμενη θεματολογία και όλες οι ερωτήσεις που μπορεί να προκύψουν θα απαντιούνται εκεί μέσα. Επίσης μέσα απ αυτή την σελίδα θα διακινούνται όλοι οι δίσκοι και τα βιβλία που υπάρχουν ήδη αλλά και που πρόκειται να δημιουργηθούν.

Τι πρέπει να κάνει κάποιος που θέλει να στηρίξει αυτή την ιδέα σου;
Το μόνο που έχει να κάνει κάποιος είναι να μπει στην σελίδα της Groopio, να επιλέξει το project για την λαϊκή Κιθάρα και να συνεισφέρει με ότι πόσο θέλει και μπορεί αφού δει βέβαια και τις ανταποδώσεις που θα πάρει. Για όποιον δεν θέλει να μπλεχτεί με πιστωτικές κάρτες μπορεί να καταθέσει τα χρήματα στον παρακάτω λογαριασμό. GR72 0172 2650 0052 6504 7709 361 Τράπεζα Πειραιώς.

Μόλις γίνει η κατάθεση μπορεί να μου στείλει ένα mail με τα στοιχεία του στο dmystak@gmail.com και θα κάνω εγώ την κατάθεση στο PayPal. Φυσικά θα ενημερώσω και την σελίδα της Groopio.

Σηματοδοτεί και κάποια στάση ζωής ή ιδεολογία η κοινωνική χρηματοδότηση;
Φυσικά και σηματοδοτεί. Το είπα και παραπάνω. Δημιουργική συμμετοχική δημοκρατία.

Πώς έχουν αντιμετωπίσει την ιδέα μέχρι τώρα και πώς πάει η χρηματοδότηση;
Όπως ήταν φυσικό πολλοί είδαν κακοπροαίρετα την κίνηση μου και έσπευσαν να την χαρακτηρίσουν σαν κερδοσκοπική. Δεν θα ασχοληθώ άλλο μ αυτούς. Αυτοί όμως που την εκτίμησαν είναι επίσης πολλοί και παει αρκετά καλά. Αυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι άσχετα με το αποτέλεσμα το βιβλίο θα εκδοθεί. Και δεν θα είναι μόνο ένα....

Δημήτρη, σε ευχαριστούμε πολύ!

ikariamag.gr|από, για και με αφορμή την Ικαριά!
Ακολουθήστε μας σε twitter και Facebook

Διαβάστε στις ελεύθερες πτήσεις: Το ρεμπέτικο και εμείς

Θανάσης Παπακωνσταντίνου, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Γιάννης Αγγελάκας, Φοίβος Δεληβοριάς, Νατάσα Μποφίλιου και πολλοί ακόμα. Διαβάστε τις συνεντεύξεις τους στο ikariamag, εδώ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Οδηγός Επιβίωσης 2013-14 για τον Χειμώνα μακριά από την Ικαρία!