Το Υπουργείον κοινωνικής πρόνοιας εζήτησεν την αποστολή Γεωλόγου εις νήσον Ικαρίαν, ίνα μετ’ άλλων αρμοδίων της Νομαρχίας Σάμου, συμμετάσχη εις την επιτροπήν, ήτις να εξετάσει την κατάσταση ασφαλείας των πλημμυροπαθών οικισμών Καλάμου και Αμάλου.

Έτσι ξεκινά η έκθεση που συνέταξε το 1957 ο Δρ. Ελισσαίος Δ.Καραγεωργίου, Γεωλόγος του Ινστιτούτου Γεωλογίας και Ερευνών Υπεδάφους, ο οποίος μετέβη στην περιοχή μετά τις καταστροφές του 1955.

Ο Γεωλόγος αναφέρει πως οι δυο αυτοί οικισμοί που βρίσκονται στη βορειοδυτική πλευρά του όρου Αθέρα, κατοικούνται από 60-65 οικογένειες (300-350 άνθρωποι).

Μορφολογία: Οι πλευρές που είναι χτισμένοι οι 2 οικισμοί είναι εξαιρετικά απότομες  με χαράδρες όπου στις βροχές ρέουν ορμητικοί χείμαρροι, ενώ στην κορυφή του βουνού σχηματίζονται επίπεδες καλλιεργούμενες εκτάσεις στις θέσεις Λαγκάδα και Πέζι.

Και σημειώνει: «Κατά πληροφορίας των κατοίκων οι κλίτεις των ανωτέρω βουνών εκαλύπτοντο προπολεμικώς υπό θαμνώδους δασικής βλάστησεως. Η έκτασις αυτή σήμερον έχει αποψιλωθή». (Υποθέτουμε για  την παραγωγή κάρβουνων).

Η εκ της πλημμύρας καταστροφή: Ο Γεωλόγος εξηγεί ότι στις βροχές κάποια ποσότητα του νερού εισέρχεται από τις ρωγμές των γρανιτικών πετρωμάτων στο υπέδαφος ενώ το υπόλοιπο νερό κατεβαίνει από τους χείμαρρους στη θάλασσα παρασύροντας καλλιεργήσιμη γη. Και σημειώνει: «Εις βροχοπτώσεις κατά τας οποίας πίπτουν εις την περιοχήν μεγάλου όγκου βροχαί, η αποχέτευσις δεν είναι δυνατόν να γίνει κανονικώς δια των χειμάρρων, και ένα μεγάλο μέρος των υδάτων συγκεντρούται και λιμνάζει εις τας ως άνω λεκάνες (Λαγκάδα, Πέζι), διηθούμενον εντός της μάζης των προσχώσεων.»

Για την ημέρα της πλημμύρας αναφέρει πως είχε προηγηθεί μεγάλη βροχόπτωση και το νερό που δε μπόρεσε να απορροφηθεί, συγκεντρώθηκε στην κορυφή, μπήκε στις προσχώσεις και άρχισε να ασκεί πίεση στα βράχια Λαγκάδας και Πεζιού.

«Λόγω της καταστροφής της δασικής φυτείας, το ύδωρ διέβρωσε την μικράν ποσότητα του χώματος το οποίον συνέδεεν τους ογκόλιθους και χάλικας οι οποίοι συνιστούν τας κλίτείς, ούτω δε παρέμειναν ούτοι ασύνδετοι και ετοιμόροποι, έτοιμοι να παρασυρθούν εις την πρώτιν ώθησιν. Έτσι, το νερό… «ευχερώς ήνοιξεν δρόμον μεταξύ των χαλικιών και των ογκόλιθων και εκήλισεν επίτων κλιτών, παρασύρον α παν ότι έτυχεν προ αυτού. Συγχρόνως οι τεράστιοι ογκόλιθοι του γρανίτου, οι οποίοι εχαλαρώθησαν τελείως εκ της ροής των υδάτων, ωθούμενοι υπ’ αυτών, έχασαν την ισορροπία των και ήρχισαν να κυλίωνται επί των απότομων κλιτείων και να παρασύρουν τας οικοδομάς, τα δένδρα…» και γενικά ό,τι έβρισκαν κατεβαίνοντας στη θάλασσα. Ζώα, εκτάσεις, κυψέλες, δεξαμενές, αγροί, κήποι και ένας νεκρός, ο Σταμάτιος Λαμπράκης.

"Ασφαλώς και κατά το παρελθόν θα έγιναν τοιούτου είδους βροχοπτώσεις εις την περιοχήν. Δεν παρετηρήθησαν όμως καταστροφαί, λόγω της τότε καλύψεως της περιοχής υπό θαμνώδων δασικών φυτών".

Προτεινόμενα μέτρα: Ο Γεωλόγος δε συνιστά να γίνουν έργα διότι δε πιστεύει ότι αυτά θα προστατεύσουν τους οικισμούς από τα νερά και τις πέτρες. (Βέβαια 50 χρόνια πριν, η τεχνογνωσία ήταν αρκετά πίσω σε σχέση με σήμερα). Όμως σημειώνει πως οι βράχοι που αιωρούνται πάνω από τους οικισμούς είναι έτοιμοι να φύγουν με την πρώτη πλημμύρα ή ακόμα και με τον σφοδρό άνεμο στην περιοχή και να παρασύρουν τα πάντα.

Οι επιστήμονες αναζήτησαν θέσεις στην περιοχή για να μεταφερθούν οι οικισμοί αλλά για λόγους ήλιου, υγιεινής, ύδρευσης και κυρίως γιατί ο κίνδυνος παραμένει σε όλη την έκταση αυτής της πλευράς του Αθέρα, δε βρήκαν.

Γι’ αυτό και προτείνει οι κάτοικοι του Αμάλου και του Καλάμου να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να μετεγκατασταθούν στο Καρκινάγρι .

Στο (τότε) ασφαλές Καρκινάγρι…

Ένας χρόνος έχει περάσει από τις καταστροφές σε Καρκινάγρι, Αμάλου, Κάλαμο, Τραπάλου και γενικότερα τη νοτιοδυτική Ικαρία και τα πράγματα είναι ακόμα σε τραγική κατάσταση... σε όλα τα επίπεδα! Άραγε η ανάλογη έκθεση του μέλλοντος, τι θα γράφει...;

Οι βροχές εχτές ξαναξεκίνησαν…

Καλό χειμώνα!

ikariamag| η Ικαρία... αλλιώς!
Ακολουθήστε μας στο twitter
Ακολουθήστε μας στο Facebook

Διαβάστε σχετικά:
- Η καταστροφή του 1955, τα παιδιά και ένα μάθημα...ζωής
- Καρκινάγρι, 43 χρόνια μετά: Μια καταστροφή … φάντασμα!