Μετά την οδύσσεια 17 ωρών, μέσα στο καράβι των αμφιβολιών και των ερωτηματικών, με συνθήκες που θυμίζουν παλιές ιστορίες του παππού και της γιαγιάς, και αντιμετώπιση από  τους υπεύθυνους άκρως υποτιμητική, πατάς το πόδι σου στο ταλαιπωρημένο από τις προσκρούσεις λιμάνι για να μοιραστείς τον πόνο σου.. Σε κάποιες περιπτώσεις η απάντηση είναι αποστομωτική: «Αυτά έχει η παραμεθόριος»

Παραμεθόριος. παρά+μεθόριος. Παρα + μετά + όριο.: αυτός που είναι κοντά στα σύνορα. παραμεθόριος -α / -ος -ο [parameθórios]  : που βρίσκεται ή που διαμένει κοντά στα σύνορα: Παραμεθόριες περιοχές. Παραμεθόριοι πληθυσμοί. Παραμεθόρια φυλάκια.

Γεννηθήκαμε, λοιπόν, ή αποφασίσαμε να μετοικήσουμε, ή μας έφερε η τύχη, στην παραμεθόριο. Αυτή που από το δημοτικό διαβάζουμε στα βιβλία της γεωγραφίας ως δυσπρόσιτη, με τις άγριες καιρικές συνθήκες.  Στην παραμεθόριο που ακούμε στις ειδήσεις πως τα παιδιά πρέπει να πάρουν καραβάκι για να φτάσουν στα σχολειά. Την παραμεθόριο όπου πριν χρόνια έσβηναν τα σχολεία γιατί τα εγκατέλειπαν οι κάτοικοι (ενώ τώρα τα κλείνουν –συγγνώμη, συγχωνεύουν γιατί είναι περιττά.)

Τα προβλήματα όμως συνειδητοποιούμε με τον καιρό, δεν είναι αποτέλεσμα των δυσμενών καιρικών καταστάσεων, ούτε γεωγραφικής θέσης  αλλά αποτέλεσμα ανελέητης εφοπλιστικής εκμετάλλευσης στην οποία χρόνια τώρα θύματα είναι οι νησιώτες. Στην παραμεθόριο το καράβι της γραμμής περνάει 2(!) φορές την εβδομάδα από την πρωτεύουσα του νησιού όπου βρίσκεται το νοσοκομείο. Το παπόρο μπορεί να καθυστερεί, λόγω μηχανικής βλάβης ή ανεφοδιασμού καυσίμων (με επιβάτες μέσα), να σε ταλαιπωρεί από τις αναθυμιάσεις πετρελαίου, αλλά λες ευχαριστώ, αφού είσαι στην παραμεθόριο. Είναι επίσης φυσιολογικό να αποφασίσουν να μην εκτελέσουν προγραμματισμένα δρομολόγια χωρίς καμία απολύτως εξήγηση. Όλο και περισσότερα κρούσματα επίθεσης κοριών ακούμε από τους ταξιδιώτες! «Ε, χρόνια τώρα», πληροφορούμαστε άναυδοι! Αυτό το καράβι, της άγονης γραμμής κουβαλάει και τον ενημερωτικό τύπο. Ναι, δύο φορές την εβδομάδα. Καλά να’ μαστε. Άλλο ένα μεγάλο
ευχαριστώ.   

Επειδή λοιπόν οι λέξεις είναι σκέψεις, σχέσεις, εμπειρίες, συναισθήματα.. «Παραμεθόριος».  Αυτή η λέξη όσο περνάει ο καιρός, αναδύει μια ερμηνεία που σε κανένα λεξικό δε βρίσκουμε. Αυτή του απόμακρου, του περιθωριακού. Α! Περιθωριακού!

Περιθωριακός: που βρίσκεται ή ζει στο περιθώριο της κοινωνίας. (οι φτωχοί και οι αδικημένοι, της γης οι κολασμένοι). Αρχική - Ριζική λέξη : περιθώριο < αρχ. περιθώριον < ίσως από περιθεώριον <περιθεωρώ ή από περιθέω "περιτρέχω" . Περιθωριοποιημένος: [κάθε άτομο κοινωνικά εξαθλιωμένο] (λούμπεν) [άνθρωπος ή λαός πολιτικά ή κοινωνικά υποδεέστερος] (παρίας) [για κάποιον που διαφέρει από το σύνολο και για τον λόγο αυτό δεν είναι πλήρως αποδεκτός] που ζει στο περιθώριο, συνήθως επειδή εκεί έχει εξωθηθεί από ισχυρότερες δυνάμεις (κοινωνικές, εργασιακές κ.λπ.), απομονωμένος, μακριά από τα κέντρα των αποφάσεων.

Βαριές οι ερμηνείες. Βαριά τα λόγια. Θα μπορούσαμε να δεχτούμε τους εαυτούς μας ως περιθωριοποιημένους; Παρίες ή λούμπεν; Μα να το σκεφτούμε λίγο. Συμμετέχουμε ισότιμα στο κοινωνικό σύνολο; Μας παρέχονται οι δυνατότητες άμεσης ενημέρωσης, ιατρικής περίθαλψης, εκπαίδευσης και μετακίνησης; Δεν είναι αδιανόητο το 2014 να υφίσταται ακόμα η δυσκολία μετακίνησης από ένα ακριτικό νησί, ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες;

Όσο και αν, τα τελευταία χρόνια, τραβάει η ιδέα της «εναλλακτικής» ζωής, της απομόνωσης, της τροφοσυλλογικής επιβίωσης, της εσωτερικής αναζήτησης στις απόκρημνες πλαγιές και τα δύσβατα ρουμάνια, (που επανειλημμένα διαφημίζεται από ψαγμένα μπλογκ του διαδικτύου), όσο κι αν μας επαινούν από τα αστικά κέντρα και να μας παραδέχονται για την επιλογή μας, ο κοινωνικός αποκλεισμός δεν παύει να τυραννά τους κατοίκους.

Δεκάδες πολίτες μεταναστεύουν κάθε χρόνο στα ακριτικά νησιά, γράφουν βιβλία, γυρίζουν ντοκιμαντέρ, τοποθετώντας τις πρωτόγνωρες στιγμές τους  ψηλά στο βάθρο των εμπειριών… και φεύγουν. Κάποιοι όμως μένουν πίσω. Μένουν πίσω στην παραμεθόριο αλλά και στο περιθώριο.

Πολλοί θα διαφωνήσουν. Πολλοί θα πουν «σε όσους δεν αρέσει, να φύγουν». Ναι, μα ο ακριτικός νησιώτης μεγάλωσε, έκανε οικογένεια, παιδιά εδώ. Θα δεχτεί την περιθωριοποίηση και γι’ αυτά; Θα δεχτεί ως φυσιολογικό τον κοινωνικό αυτό αποκλεισμό; Φυσιολογικό να του απαγορεύουν την επικοινωνία με μεγαλύτερα νησιά ή αστικά κέντρα τη στιγμή που υπάρχει έλλειψη γιατρών και βασικών παροχών ιατρικής περίθαλψης; Φυσιολογική την αδυναμία καθημερινής ενημέρωσης από τον τύπο; Αν έχουν κατορθώσει αυτή η ερημοποίηση και η απανθρωπιά να παρεισφρήσει στον ορισμό της παραμεθορίου, θα έχουν απλώς νικήσει. Θα παίρνουν αποφάσεις μαστορεμένες πίσω από δυσκολίες που υποτίθεται πως είναι απροσπέλαστες. Κάθε νέα απόφαση υποβάθμισης της ζωής μας, θα περνάει ως φυσική απόρροια των ήδη δυσμενών συνθηκών. Οι δυσκολίες αυτές θα πιστοποιούνται στα σχολικά βιβλία και στις κουβέντες στα καφενεία.

Μόνο που σε όλο αυτό, εμείς θα είμαστε οι χαμένοι. Η άγονη γραμμή θα φέρνει και άγονες ελπίδες. Γιατί θα έχουμε συνηθίσει αυτή τη δυστυχία.

Υπάρχει κάτι χειρότερο, έγραψε ο Καμύ , από την πανούκλα. Να συνηθίσεις την πανούκλα. Και επειδή αν η  «πανούκλα» διαγνωστεί έγκαιρα υπάρχει γιατρειά, ας σκεφτούμε, μέσα από την περιπλάνηση των νοημάτων και των λέξεων, τη γιατρειά στη περιθωριοποίηση. Ας σκεφτούμε πως ο –σύμφωνα με τις καθεστηκυίες νόρμες- περιθωριακός σε πολλές περιπτώσεις ήταν ο μεγαλύτερος επαναστάτης.

Και όπως ακούμε στο τέλος κάθε δυσβάσταχτου και περιπετειώδους ταξιδιού... Ευχαριστούμε που επιλέξατε το πλοίο μας!

Πηγή Σεμιτεκόλου
peggysemi@hotmail.com

Διαβάστε τις ελεύθερες πτήσεις από τις φιλοξενούμενες πένες.